Uitbuiting en overlast: de prijs van arbeidsmigratie

In Nederland wonen en werken ongeveer een half miljoen arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa. Tegen lage lonen gaan ze aan de slag in slachterijen, distributiecentra en kassen. Hun positie is precair en tegelijkertijd zorgt hun aanwezigheid voor onrust in de gemeentes waar ze worden gehuisvest.

Journalisten Laurens Samsom en Frederick Mansell onderzochten de positie van arbeidsmigranten in Nederland. In een nieuwe aflevering van de Zembla Podcast vertellen ze over hun onderzoek, dat zich grotendeels afspeelt in de Brabantse gemeente Boxtel. Daar staan inwoners en lokaal bestuur lijnrecht tegenover elkaar vanwege de komst van een hotel voor 400 arbeidsmigranten.

Omwonenden zitten niet op een dergelijk hotel te wachten, vertelt Samsom. “Dat is een buurtschap waar honderd mensen wonen en die zien hun hele landelijke omgeving veranderen.” Het gemeentebestuur zit al langer in zijn maag met de arbeidsmigranten, die nu nog verspreid over de hele gemeente wonen en op verschillende plekken voor overlast zorgen. 

De casus in Boxtel staat symbool voor een landelijk probleem met dieperliggende oorzaken, vertelt Samsom. “Er zijn honderdduizenden arbeidsmigranten nodig om productiewerk te doen waar geen Nederlander meer voor te vinden is. De woede van zo’n gemeenschap richt zich dan op het gemeentebestuur, terwijl er eigenlijk een veel grotere tendens aan ten grondslag ligt.”

Kwetsbare mensen die hopen op een beter leven
De arbeidsmigranten komen niet op eigen initiatief naar Boxtel om bij de slachterij van Vion te werken, maar worden in hun thuisland gerekruteerd door uitzendbureaus. Met mooie beloftes en tegen minimale eisen, ontdekken onze journalisten. Mansell: “In Bulgarije en Roemenië rijden busjes rond van uitzendbureaus die vragen aan mensen: wie wil er in Nederland komen werken? Je moet binnen drie dagen beslissen, laat alles achter en wij zorgen voor huisvesting, zorgverzekering en gegarandeerd een bepaald aantal uur aan werk.”

Het is logisch dat er een bepaalde groep vatbaar is voor deze boodschap, zegt Mansell. “En dat zijn vaak niet de mensen die het heel erg goed hebben in hun eigen land. Het zijn vaak de kwetsbare mensen die hopen op een beter leven. In de korte tijd dat we in Boxtel onderzoek hebben gedaan, heb ik bijvoorbeeld met een behoorlijk aantal ex-gedetineerden gesproken.”