Uit de kast komen soms gevaarlijk

De moeder reageerde geschokt. Niet omdat haar zoon homo is, maar omdat hij zijn seksuele oriëntatie jarenlang verborgen had gehouden. “Was je bang voor ons? Waarom vertrouwde je ons niet? We houden toch van je, wat er ook gebeurt!” In Nederland is ‘uit de kast komen’ het onderwerp van een populair tv-programma. Presentator Arie Boomsma filmt jonge mensen voor, tijdens en na hun coming out. Vaak is de reactie van ouders en vrienden positief. In Nederland is dat niet zo uitzonderlijk, maar we moeten niet vergeten dat in ongeveer 80 landen homoseksueel gedrag nog steeds strafbaar is.

Zaterdag 11 Oktober is Nationale Coming Out Dag. Overal ter wereld grijpen homo´s, lesbo´s, biseksuele en transgender mensen de mogelijkheid aan om over hun Coming Out en het belang van gelijke behandeling en non-discriminatie te spreken. Hun zichtbaarheid kan andere mensen inspireren om de kastdeur open te gooien en een nieuw leven te beginnen zonder de eigen seksuele oriëntatie te verbergen. Vaak voelt het uit de kast komen als een bevrijding voor LHBT-ers (LHBT staat voor Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender). Veel van hen kunnen zich een leven in het geheim en met ontzegging van de eigen identiteit niet goed meer voorstellen.

Levensgevaarlijk

Maar in landen waar homoseksueel gedrag strafbaar is, kan een Coming Out (levens)gevaarlijk zijn. Neem bijvoorbeeld Atjeh, een van de 34 provincies van Indonesië. Atjeh is het enige gebied in het overwegend moslimland dat sharia of islamitische wetten hanteert. Het provinciaal bestuur heeft onlangs de eigen interpretatie van de sharia herzien. Gokken, het drinken van alcohol, seks buiten het huwelijk, vrouwen die strakke broeken dragen en mannen die zich al te vrouwelijk in kleding en gedrag manifesteren, waren al verboden. Nu heeft de provinciale overheid homoseksueel gedrag strafbaar gesteld met een maximum van 100 zweepslagen, in het openbaar te geven, of een gevangenisstraf van maximaal 100 maanden.

Sharia heeft een geschiedenis die teruggaat tot het begin van de Middeleeuwen, maar Atjeh´s moderne geselingen worden door de toeschouwers op hun mobiele telefoon gefilmd.

De Indonesische wet stelt homoseksueel gedrag niet strafbaar. Het ‘Uit de kast komen’ in Atjeh is gevaarlijk en dus niet aan te raden. De regering van de provincie moet de wet die indruist tegen de in het internationale recht verankerde principes van privacy en non-discriminatie meteen intrekken en in plaats daarvan de inwoners beschermen tegen de grove inbreuk op de vrijheid van expressie en seksuele identiteit. De mensen in Atjeh moeten op zijn minst dezelfde rechten als in de rest van Indonesië krijgen.

Reden voor feestje

Nu is Atjeh maar een voorbeeld van door de overheid georganiseerde repressie van LHBT-ers. Ik zou nog veel meer voorbeelden kunnen geven, maar op Nationale Coming Out Dag zijn er niet alleen maar sombere en treurige verhalen te vertellen, er is ook reden voor een feestje.

In de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties heeft de strijd voor gelijkberechtiging en non-discriminatie van LHBT-ers behoorlijke vooruitgang geboekt. Op 26 September hebben Chili, Uruguay, Brazilië en Colombia een resolutie in stemming gebracht die grote bezorgdheid uitsprak over geweld en discriminatie tegen mensen op grond van seksuele oriëntatie of gender identiteit. De resolutie werd mede ingediend door 42 andere landen en haalde een ruime meerderheid van stemmen.

Nu is het aan de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties om een rapport van zijn voorganger te actualiseren, waarbij aandacht gegeven moet worden aan goede praktijkvoorbeelden en manieren om te voorkomen dat mensen op grond van hun seksuele oriëntatie of gender identiteit worden gediscrimineerd. Ik hoop dat dit nieuwe document de situatie in Atjeh onder de loep zal nemen, maar zich ook zal richten op de bevrijding die LHBT-ers, hun familie en vrienden ervaren na een Coming Out. Het zijn juist die positieve voorbeelden die veel mensen inspireren, ook in landen waar de gesloten kastdeur bescherming biedt.