Twijfel niet aan integriteit Halsema

Wijlen burgemeester Eberhard van der Laan riep kort voor zijn overlijden op tot het bewaren van het ‘lieve’ karakter van Amsterdam. Zijn opvolger is nu amper twee jaar in functie. Na een inschattingsfout schreeuwt rechts Nederland onmiddellijk om haar hoofd op een schaal. Is dat wat Van der Laan bedoelde met ‘een lieve stad’?

Het was misschien wel de meest indrukwekkende uitzending van Zomergasten ooit: de aflevering met Eberhard van der Laan. Dat had alles te maken met zijn naderende afscheid van het leven en de stad. ‘Wat is je erfenis?’, vroeg de interviewster aan het eind. ‘Dat het de lieve stad blijft die het is’, antwoordde Van der Laan.

Nu is het geen eenvoudige taak, om opvolger te zijn van een bij leven reeds legendarisch figuur als Van der Laan. Maar Femke Halsema maakte deze week toch echt een kapitale fout. Dat is althans wat haar door talloze critici ingewreven wordt. Eigenlijk waren het er twee. Beide fouten hebben te maken met de demonstratie op de Dam van afgelopen maandag.

De eerste fout is dat het aantal betogers veel te laag werd ingeschat. Niet alleen Halsema, maar ook de politie zat ernaast. Er kwam een veelvoud van het aantal verwachte betogers naar de Dam, waardoor het niet overal lukte om de voorgeschreven 1,5 meter afstand te bewaren tot elkaar.

De tweede fout is dat er niet ingegrepen werd. ‘De demonstratie had moeten worden afgelast’, zeggen critici. Halsema wijst op het risico van geweld. Experts als Jaap Timmer, politiesocioloog, betogen echter dat er ook een middenweg denkbaar was geweest. Bijvoorbeeld door de demonstratie te verspreiden, van de Dam naar het Rokin (Parool, 2 juni).

Overigens betoogt Timmer eveneens dat de demonstratie niet zo uit de hand gelopen is als het lijkt. De Dam is immers groot genoeg, en veel demonstranten hielden wel degelijk afstand van elkaar. Bovendien had de overgrote meerderheid mondkapjes op.

Nu maken burgemeesters weleens vaker een verkeerde inschatting. Zo was Eberhard van der Laan verantwoordelijk voor een omstreden programma tegen radicalisering. Ook ging hij diep door het stof na een rechtszaak over het nieuwe erfpachtstelsel.

Daar hoor je nu niemand meer over. Waarom niet? Omdat Van der Laan verantwoordelijkheid nam voor zijn beleid, en omdat enkele verkeerde inschattingen niet in de schaduw kunnen staan van zijn positieve bijdrage aan de stad. Hetzelfde geldt voor Halsema, die in de meeste opzichten prima bezig is.

Als Halsema fouten heeft gemaakt, dan heeft ze dat in elk geval met de juiste intenties gedaan. Ze probeerde voor alles om geweld te voorkomen. Dat is precies wat een goede burgemeester moet doen. Er is reden om te twijfelen aan haar besluit, maar niet aan haar integriteit.

Ondertussen zagen politieke vijanden onmiddellijk aan haar stoelpoten. Het staat symbool voor een persoonlijke afrekencultuur, die de vijand is van een gezond democratisch systeem. Het doel van zulke campagnes is bovengemiddeld vaak een vrouw. Critici van Halsema hebben deels gelijk. Maar een mens moet fouten kunnen maken, en beleidskeuzes moeten eerlijk worden beoordeeld.

Daarom verdient Halsema een eerlijk debat. Ook Eberhard van der Laan was niet vanaf dag één de iconische burgemeester die hij aan het eind van zijn leven was. En hij had gelijk: een beetje meer liefde zou geen kwaad kunnen in deze stad. Elke demonstrant die daarvoor de Dam op gaat, mits hij zich aan de coronaregels houdt, verdient wat mij betreft een pluim. Een burgemeester die zulke demonstraties het voordeel van de twijfel gunt ook.