Twee minuten stilte voor Westerse hypocrisie

“Mensen blijven gevoelig voor zondebokken. Er lijkt niet veel veranderd, alleen de zondebok is anders. Nu spreken veel mensen kwaad over moslims, toen kwam er niemand op voor de joden.”

De laatste tijd werk ik veel aan romans, heb ik zin om poëzie te schrijven, vind ik dat ik mijn bespiegelingen over Israël, de Palestijnen en dodenherdenking in een essay moet vangen en ondertussen ben ik ook gewoon aan het werk voor school en de overheid en mijmer ik wat over de inzichten die ik kreeg tijdens een reis naar Marokko. Mijn hoofd loopt wat over van dat alles. Ik weet niet zo goed waar ik moet beginnen. Misschien wel nergens. Misschien is het beter alles even los te laten en niets te doen. Dan kan alles in mijn hoofd vervliegen, zodat ik over een paar weken met een schone lei kan beginnen.

Het lijkt me goed om dat te doen. Ik maak me anders alleen maar boos. Bijvoorbeeld over Kamerleden die antisemitisme zien waar het niet is, over mensen die weigeren naar zichzelf te kijken en de schuld van alle ellende in de wereld bij anderen leggen, over mensen die hun mond vol hebben over een goed vestigingsklimaat voor ondernemers en roepen om belastingverlagingen en tegelijkertijd klagen over gebrekkige investeringen in zorg, onderwijs, wegen en weet ik veel wat. Ik hekel het allemaal. Dat gebrek aan logica, die incongruenties, het niet onderscheiden van hoofd- en bijzaken, het niet hebben van een helikopterview, het ontberen van een langetermijnvisie, dat eeuwig denken in termen van vriend en vijand, het algehele gebrek aan nuance, het door elkaar halen van vorm en inhoud, het zonder argumenten om de man spelen. Het houdt niet op. Het gezever van Van der Plas, het gelieg van Yeşilgöz, dat mensen die veroordeeld zijn tot gevangenisstraffen van meer dan vier jaar vrij rondlopen, dat de overheid rommelt met PFAS, dat de minister toestaat dat Schiphol rotzooit met extra stikstofuitstoot en ga zo maar door. Ik ben er even helemaal klaar mee.

En ik ben ook klaar met die eeuwige steun aan Israël en de blindheid van nog altijd veel te veel mensen voor wat de Israëlische overheid al decennia aanricht. Actie en reactie worden volledig omgedraaid. Het Westen heeft toegestaan dat er een staat gesticht werd op grondgebied waar al mensen woonden, deze nieuwe staat heeft deze mensen decennia onderdrukt en het verzet daartegen noemen we dan terrorisme en antisemitisme. Dat is waanzin. Het is om moedeloos van te worden.

En moedeloos ben ik toch al. De afgelopen tijd heb ik veel gelezen en nagedacht over het Westen en ik word daar niet blij van. Westerse landen spreken kwaad over vrijwel alles en iedereen die anders is dan zij (dan wij) terwijl ze al eeuwen vooral heel goed voor zichzelf zorgen en alles ontwrichten. Europeanen zijn de wereld over gereisd om alles te ontdekken en zich toe te eigenen wat ze tegenkwamen. Ze hebben Amerika, Australië en Zuid-Afrika gesticht op grondgebied van anderen, ze hebben slavernij en slavenhandel geprofessionaliseerd, van genocide een industrie gemaakt, talloze volkeren onderdrukt en landen uitgebuit en daarna laten betalen voor hun onafhankelijkheid. Westerse landen hebben ontwikkelingslanden nog altijd in de greep door een enorme schuldenlast en dwingen landen zo nog altijd tot privatiseringen, decentralisaties en het opengooien van de markten en dreigen met sancties en geweld als ze dat niet doen. Westerse landen, Amerika voorop, pleegt met deze economische motieven in het achterhoofd al decennia lang militaire interventies in soevereine staten, zet staatshoofden af en spreekt tegelijkertijd over nucleaire dreiging van andere landen, terwijl zij zelf als enige land ter wereld ooit een atoombom heeft gebruikt. Ik vraag me af hoe zo’n land een ander land nog de as van het kwaad kan noemen. Ze legt zelf iedereen haar wil op en noemt iedereen die zich verzet een schurkenstaat. Dat is toch bijzonder. 

Mijn hoofd blijft er vol van. Er is zoveel hypocrisie op zoveel verschillende terreinen. Vanavond mogen we weer twee minuten stil zijn om de Tweede Wereldoorlog te herdenken en zoals altijd denk ik dan ook aan de Holocaust en het antisemitisme dat daaraan vooraf ging. Ik heb daar buikpijn van. We leven in een tijd waarin steeds meer mensen achter een politiek leider aanlopen die hoofddoeken, moskeeën en de Koran het liefst uit het straatbeeld ziet verdwijnen. Ik vraag me of deze mensen negentig jaar geleden ook voor de leider hadden gekozen die keppeltjes, synagogen en de Tenach uit het straatbeeld wilde hebben. Blijkbaar zijn deze mensen gevoelig voor zondebokken. Er lijkt niet veel veranderd, alleen de zondebok is anders. Nu spreken veel mensen kwaad over moslims, toen kwam er niemand op voor de joden. Ook de instituten die vanavond vroom een krans leggen niet. Dat lijken we vergeten. 

Of misschien vergeten we het bewust. Misschien schreeuwen Nederlanders zo hard over vermeend antisemitisme bij moslims en islamitische landen, om te verhullen dat hun eigen koningshuis, regering en volk voor, tijdens en (direct) na de Tweede Wereldoorlog vrijwel niets hebben gedaan om de eigen joden te beschermen en bij te staan. Het zou best kunnen. Ik ga daar nog eens mee aan de slag. Vanavond twee minuten in stilte en waarschijnlijk nog heel lang daarna in welke vorm dan ook.