Wat het Turkse referendum zegt over Nederland

Voor een antwoord op de vraag welke kant Turkije op beweegt is geen navigatie nodig. Al jaren spreekt president Erdoğan over de tijd van de Osmanen, toen de macht van de sultans zich uitstrekte van de Balkan tot aan Jemen. Het rijk was het centrum van de Islamitische wereld, haar legers werden gevreesd. Of de huidige leider van Turkije zich op enig moment tot een nieuwe sultan uit zal roepen of voormalige Osmaanse gebieden zal annexeren laat ik even aan de toekomst.

Wat voor Nederland gevaarlijker is: de framing van Turkse Nederlanders in het algemeen en rondom dit referendum in het bijzonder. Geen bevolkingsgroep is zo veel in het nieuws en toch zo onbegrepen. Zo lees je overal dat Turkse Nederlanders massaal op Erdoğan gestemd hebben. De massamedia willen er kennelijk maar niet aan twijfelen dat ruim twee derde van de stemgerechtigden (opkomst 45%) hun geliefde leider steunen. Dit zijn 82.000 kiezers; inderdaad een behoorlijk hoog aantal, maar slechts een derde van alle stemgerechtigde Turkse Nederlanders. Speculeren over wat de thuisblijvers zouden stemmen is zinloos. Misschien waren ze bang door de intimidaties vanuit het ja-kamp, misschien interesseerde het ze niet of waren ze vóór. Dit zijn in ieder geval harde cijfers, die een ander beeld geven van wat overal gemeld wordt.

Het gevaar is namelijk, en dit merk je ook tijdens gesprekken op straat, dat men er nu vanuit gaat dat de meeste Turken daarom wel achter Erdoğan zullen staan. Dit is allerminst zeker – zie de uitslag van het referendum in Turkije. Iedereen die nu nog zegt dat Turkse Nederlanders massaal achter Erdoğan staat doet daarmee dan ook precies wat de Turkse president ook doet: mensen opdelen in voor of tegen, goed of slecht, vaderlandslievend of terrorist.

Evet veya hayir!

Seculiere Turkse Nederlanders, Koerdische Nederlanders, Alevitisch-Turkse Nederlanders, Gülenistisch-Turkse Nederlanders en het deel van de MHP-leden dat zich achter Meral Akşener schaarde in haar nee-campagne; je ziet ze niet bij Pauw, om maar een voorbeeld te noemen. Ze worden niet uitgenodigd. Zolang dat zo blijft, zijn Turkse Nederlanders voor de buitenwereld een min of meer homogene groep die je kunt wegzetten als Erdoğan-aanhangers, anti-democratisch, niet loyaal aan Nederland of wat dies meer zij. Of dat terecht of onterecht is: meer smaken kent men hier kennelijk niet.

Terwijl de oplossing zo simpel is: Joris Luyendijk ging onlangs uitgebreid in gesprek met PVV-stemmers, om erachter te komen waarom zij het vertrouwen in de Nederlandse politiek kwijt zijn. Ik zou zeggen; herhaal dat nog eens, Joris. Maar dan met Turkse Nederlanders. Dan zal blijken dat de Turkse keuken een stuk breder is dan een snel broodje döner kebab.