Trump, de eeuwige vrouwenhaat en hoe vrouwen rücksichtslos weggeschreven zijn uit de geschiedenis

De regering Trump schaft kirrend het diversiteitsbeleid af. Een soort witwasoperatie. Dat gaat altijd onder het mom van ‘de beste kiezen’. In werkelijkheid is het andersom, door het voeren van een discriminerend beleid voorkom je juist dat de beste gekozen wordt. Kandidaten met een niet-witte huidskleur of niet-mannelijke geslachtskenmerken worden weer gewoon op achterstand gezet. De racisten en seksisten gaan er namelijk vanuit dat er niets beters is dan een witte man. Blader de geschiedenisboeken door en je ziet het bewijs.

Dat geschiedenisboeken vol staan met witte mannen is niet, zoals ze zelf graag geloven, het resultaat van een ‘natuurlijk proces’ maar van een geraffineerd systeem waarbij alle mensen zonder witte penis van de bladzijden werden weggeduwd.

Het net verschenen ‘Geschrapt, uitgegomd, gewist. Hoe vrouwen uit de geschiedenis zijn geschreven’ is een boek waarbij je bladzijde na bladzijde van de ene in de andere verbazing valt. En het wordt steeds erger. Ik las de 200 pagina’s in één ruk uit en kon daarna alleen maar woedend zijn. Waarom weten we dit niet? En vooral: waarom laten we dit nu weer gebeuren?

Het boek van Titiou Lecoq, een bestseller waarvan in Frankrijk al meer dan 165.000 exemplaren werden verkocht, is geen woedend relaas. Integendeel, het is met veel humor geschreven, wat extra knap is omdat de feiten je het schuim op de mond brengen, die dan al wijd open is gevallen van de enorme hoeveelheid ‘wist ik niets’.

Wist je bijvoorbeeld dat de oudste tekst die vanuit een ik-persoon is geschreven van een vrouw is? Ik niet. Je kent natuurlijk wel Homerus maar ik acht de kans klein dat je van Enheduanna gehoord hebt, die zo’n 1500 jaar eerder leefde in Mesopotamië. Je denkt misschien dat het toeval is, er is immers zoveel dat je niet weet, maar dat is het niet. Vrouwen zijn door mannen consequent uit de geschiedenis geschreven, letterlijk en figuurlijk. Opzettelijk.

Er wordt vaak gedacht dat het een logisch gevolg is van het feit dat geschiedenis nu eenmaal veelal wordt bepaald door oorlogen en dat die door mannen gevoerd worden. Ook dat is niet waar. Vrouwen zijn net zo goed strijders. Alleen worden ze doodgezwegen. Lecoq noemt het voorbeeld van archeologen die graven uit de oudheid vonden. Als daar wapens in lagen werd het skelet automatisch tot man bestempeld. Toen dna-technieken in staat stelde te bepalen of dat klopte en het ook skeletten van vrouwen bleken, werd niet gedacht ‘o dan hadden we het verkeerd’ maar werd als verklaring verzonnen dat een man dan uit blijk van liefde zijn wapens in het graf had gelegd. Zelfs als het vrouwelijk skelet kenmerken van deelname aan gevechten vertoonde. Vrouwen mogen niet erkend worden als strijders.

Je denkt misschien dat is iets van vroeger. Dat is niet zo. In de Tweede Wereldoorlog bestond het verzet voor een groot deel uit vrouwen. Maar op de namenlijsten van monumenten vind je ze amper terug. Terwijl ze in heldhaftigheid vaak boven iedereen uitstaken. In Nederland hebben we Hannie Schaft, waarvan de herdenking lange tijd verboden was maar wie kent Charlotte Delbo, de verzetsvrouw die jaren in concentratiekampen gevangen zat en daar een verpletterend relaas over schreef dat tot de belangrijkste werken uit de Holocaust-literatuur wordt gerekend? Haar uit 1965 stammende boek ‘Niemand van ons zal terugkeren’ werd pas na ruim halve eeuw in het Nederlands vertaald. Een Nederlandstalige Wikipedia-pagina heeft ze nog steeds niet. En het gaat nog steeds door. Tot de eerste slachtoffers van Trump behoren hooggeplaatste vrouwelijke militairen. Ze werden zonder reden ontslagen. Of nou ja, die reden is er natuurlijk wel en hangt bij mannen tussen de benen.

#MeToo iets van deze tijd? Lecoq laat zien hoe vrouwen al veel langer hebben gestreden tegen seksueel geweld, tot en met nationale stakingen aan toe. Nooit van gehoord? Dat kan kloppen want ook dat is uit de geschiedschrijving gefilterd.

Ik zou tientallen, nee honderden, pagina’s door kunnen gaan met voorbeelden geven want dat is precies wat Lecoq doet. Maar ze gaat verder dan anecdotes en voorvallen. Ze toont haarfijn de systematiek van een onderdrukking die begon toen de oude Grieken bedachten dat een vrouw eigenlijk een mislukte man is, tot aan de tijd van nu waarin de mannelijkheidsidelogie weer aan een nieuwe opmars bezig is. Ook dat is een patroon, laat Lecoq zien. Steeds als vrouwen terrein weten terug te winnen komt er een tegenbeweging op gang die hen weer in de onderdanigheid wil drukken. Hou dat in gedachten als je iemand over het gevaar van ‘woke’ hoort praten.

Geschrapt, uitgegomd, gewist leest niet alleen als een trein, het is ook een must read. Alleen al omdat het een boek is dat je strijdbaar maakt. En strijdbaarheid is precies wat we nu nodig hebben, om te voorkomen dat we weer terug getransporteerd worden naar de spreekwoordelijke middeleeuwen of erger. Laat die geschiedenis zich dit keer niet herhalen.

Geschrapt, uitgegomd, gewist. Hoe vrouwen uit de geschiedenis zijn geschreven door Titiou Lecoq. Uitgeverij EPO. 207 pagina's.