Triodos Bank als barmhartige Samaritaan?

Zoals bekend, worden sedert het begin van de coronapandemie (maart 2020) ca 43.000 certificaathouders, die gezamenlijk zo’n € 1,2 miljard als kapitaal in de Triodos Bank hebben gestoken, door de bank in gijzeling gehouden. De certificaten zijn al twee jaar niet meer verhandelbaar en zijn bovendien per eind 2021 door de Triodos Bank zelf met 30% afgewaardeerd. Dit betekent een koersverlies van € 360 miljoen. (Analisten schatten overigens het koersverlies hoger in, op 50%, zo’n € 600 miljoen.) Deze besluiten hebben vaak zeer dramatische gevolgen voor relatief kleine individuele beleggers, MKB bedrijven en sociale ondernemingen (faillissementen, mensen die niet bij hun pensioen kunnen, gezinnen die in grote financiële problemen komen, et cetera).

Vlak voor Kerst 2021 werd door de leiding van de Triodos Bank besloten om de verhandelbaarheid van de certificaten in de toekomst te faciliteren door een Multi-Trading-Facility (een – om in coronatermen te spreken – bubbel waarin de certificaten worden verhandeld tegen een variabele prijs tussen huidige certificaathouders en eventueel nieuwe deelnemers). Het duurt nog één tot anderhalf jaar voordat een dergelijk platform operationeel is. Ook werd toen aangekondigd dat er voor getroffen certificaathouders – op een totale inleg van 1,2 miljard – een tegemoetkoming van € 14 miljoen voor de meest schrijnende gevallen zou komen. (Dit bedrag is gelijk aan de nog openstaande buffer van de hoeveelheid certificaten die de Triodos Bank van De Nederlandse Bank zelf mag terugkopen.)

De Triodos Bank als barmhartige Samaritaan? Certificaathouders zijn afgelopen week tijdens online bijeenkomsten over deze regeling geïnformeerd. De Triodos Bank koopt vanaf maart, (onder voorbehoud van goedkeuring door de aandeelhoudersvergadering), per certificaathouder voor maximaal € 2.000,- aan certificaten terug (overigens niet tegen de oude prijs van € 84,- maar tegen de flink lagere nieuwe prijs van € 59,-). Verder komt er naast dit restrictieve terugkoopprogramma een ‘Solidariteitsregeling’ voor de meest getroffen certificaathouders. ‘die het meest dringend behoefte hebben aan liquiditeit om de lopende vitale uitgaven te dekken’. Voor de acceptatie van deze gevallen worden zogenoemde specifieke geschiktheidscriteria toegepast zoals ‘een ernstige, dringende en onmiddellijke behoefte aan liquiditeit om de lopende vitale uitgaven (huur, hypotheek, voedsel, medische kosten) te dekken’.

De CEO van de Triodos laat geen gelegenheid voorbij laat om te benadrukken dat ‘de bank het goed doet en solide is’, en komt met statements zoals ‘laat ons verenigd blijven in de liefde voor deze bank’. Terwijl hij zich profileert als een succesvolle CEO én barmhartige Samaritaan, kunnen veel gedupeerde certificaathouders op z’n zacht gezegd weinig enthousiasme voor deze voorstellen opbrengen. Het is ‘too little, too late’; de economische waarde van de certificaten wordt hiermee definitief 30% lager vastgesteld; certificaathouders blijven afgezien van ‘deze fooi’ niet bij hun geld kunnen. Bovendien lijkt de Bank zich niet te realiseren dat het hier om geld van de certificaathouders zélf gaat: ze krijgen een sigaartje uit eigen doos.

Strategische luiheid en vertrouwensbreuk Certificaathouders van de Triodos Bank zijn overwegend ideële beleggers die zich betrokken voelen, bij de missie van de Triodos Bank. De Triodos Bank heeft zich de afgelopen decennia steeds geprofileerd als een Bank die een goede relatie met verschillende stakeholders wil onderhouden, inclusief certificaathouders. In de praktijk is er echter geen sprake van een gesprek of dialoog maar sprake van een strak informatiebeleid en in bijeenkomsten van eenrichtingsverkeer. De Bank neemt ruim de tijd om te ‘zenden’. Certificaathouders mogen louter vragen stellen via een chatfunctie.

Ondanks herhaalde vragen van certificaathouders blijven veel pertinente vragen onbeantwoord of worden certificaathouders met lange nietszeggende antwoorden het bos in gestuurd. Het gaat daarbij onder andere om de vraag waarom de Bank niet op deze situatie heeft geanticipeerd (is hier sprake van verwijtbare strategische luiheid?); de rechtmatigheid van het besluiten om de handel in certificaten op te schorten en de certificaten 30% af te waarderen; de feitelijke redenen voor het opschorten van de handel in certificaten (terwijl de vraag groter was dan het aanbod); de rol van het administratiekantoor dat namens de certificaathouders moet optreden.

Nieuwe bancaire ramp? Door haar inhoudelijke opstelling, en Noord-Koreaans aandoende communicatiestrategie, vervreemdt de bank zich van haar belangrijkste stakeholder: degenen die de bank hebben mogelijk gemaakt. Het onbeantwoord laten van de vragen voedt het wantrouwen (in plaats van vertrouwen), onrust en verzet onder certificaathouders. Velen ervaren deze gang van zaken als bedrog en voelen zich bestolen. Certificaathouders organiseren zich. Direct na de online bijeenkomsten melden zich honderden nieuwe certificaathouders aan bij Triodom.nl het platform van ontevreden certificaathouders.

Bij Triodom hebben zich inmiddels ruim 1.800 certificaathouders aangemeld met een totale inleg van meer van € 110 miljoen. Zij bereiden zich voor op gerechtelijke procedures en een harde strijd met alle gevolgen voor de reputatie van de Triodos Bank. Als deze trend overslaat op andere investeerders van de bank en rekeninghouders kan er zo maar een einde komen aan wat tot voor kort de meest idealistische en progressieve bank van Nederland was.