Het traditionele gezin als gevaarlijk antwoord

Aandacht voor het gezinsleven en families kan in een tijd waarin mensen op zoek zijn naar verbinding, zorg en verantwoordelijkheid een interessante invalshoek zijn. De vraag is wel: waarom zou een politieke partij zich met relatievormen bezig houden? En tegen wie of wat moet het gezin eigenlijk beschermd worden?

Een blik op het internationale speelveld biedt uitkomst. Conservatief religieuze partijen zetten de revival van het gezin al jarenlang stevig aan. Volgens Elizabeth O’ Casey – vertegenwoordiger van de internationale humanisten in de VN-mensenrechtenraad – is er een brede, actieve lobby om mensenrechten, traditionalistisch, conservatief en religieus te heroriënteren, zowel in de VN-mensenrechtenraad als in Europa.

Ook worden in de VN-mensenrechtenraad al enige jaren resoluties ingediend die oproepen tot de bescherming van traditionele culturele en religieuze praktijken en handhaving van ‘traditionele waarden’. Bescherming van het gezin hoort daar steevast bij. Bijvoorbeeld in de VN- resolutie 29/22 die gericht is op de ‘Protection of the Family’.

We zien dat dergelijke initiatieven keer op keer de familie als ‘natuurlijke eenheid’ voorstellen en vooronderstellen dat ‘de natuur’ ons de morele plicht geeft het ‘klassieke gezin’ van man, vrouw en kind te beschermen. Nu heeft niemand er problemen mee als het gezin wordt beschermd, maar de resoluties zijn wel schadelijk: ze herintroduceren namelijk een homogene en traditionele notie van ‘het gezin’ op het internationale toneel. De rechten van homoseksuelen en transgenders en de seksuele vrijheid van vrouwen zijn vanuit dit perspectief ‘aanvallen’ op de natuurlijke eenheid van de familie.

Naast uitsluiting van alternatieve relatievormen, is een groot probleem dat de expliciete toekenning van rechten aan de eenheid van het gezin, de rechten van individuele gezinsleden ondermijnen. Wereldwijd hebben vooral vrouwen en kinderen ernstig te lijden onder geweld in het gezin. Niet het gezin, maar juist het gezins lid staat onder druk.

Want wat is eigenlijk de reden om gezinnen in plaats van gezinsleden te beschermen? Wie of wat valt het gezin aan? Dat wordt in de VN-resolutie 29/22 nergens duidelijk en nergens omschreven.

Gelukkig biedt de Pakistaanse delegatie in een informeel gesprek helderheid: het gaat hen om de bescherming van het gezin ‘against polution’. Ze willen een heldere definitie van het gezin, namelijk ‘a man, a woman and his (!) children’. De bescherming van het gezin krijgt hier een patriarchale, seksistische, homofobische, transfobische en vrouwonvriendelijke inzet.

Gelukkig valt iets dergelijks het CDA niet te verwijten. Ze zetten het gezin nergens af tegen de dreiging van homo’s, vrouwenrechten en transgenders en laten de aard van gezinsrelaties expliciet open, inclusief man-man en vrouw-vrouw relaties.

Maar als het CDA het gezin niet bedreigd ziet worden door externe ‘vervuiling’, wat is dan de reden om het gezin en de familie zo expliciet op te nemen? Heel helder wordt het niet, anders dan een wat onduidelijk verzet tegen individualisering.

“Juist omdat het eigen gezin en de eigen familie voor veel mensen het belangrijkste is in hun leven, kiezen wij voor een politiek die het familieleven opnieuw waardeert als het fundament van onze samenleving. (…) Wij verzetten ons tegen het doorgeschoten individualisme en het ‘ieder voor zich’.”

Als herwaarderen van gezinnen en families werkelijk een reacties is op doorgeschoten individualisme, moeten we die kritiek verscherpen en benoemen wat ons werkelijk dwars zit: egoïsme, zelfverrijking, eenzaamheid en gebrekkige aandacht en zorg voor elkaar. Verbondenheid en zorgzaamheid zijn niet alleen belangrijk in gezinnen, maar ook in andere relationele vormen, zoals liefdesrelaties in algemene zin, woongemeenschappen, zorgwijken en/of werkgemeenschappen. De herwaardering van zorgzaamheid lijkt dan vanzelfsprekender dan de herwaardering van het gezin.

Het CDA moet scherper aangeven om welke waarden het de partij eigenlijk gaat, en waarom die vooral in gezinsrelaties tot stand zouden komen. Dit is helemaal nodig, omdat een heldere uitleg de toch wat nare bijklank van de internationale en sterk religieus-conservatieve  Protection of the family- beweging kan voorkomen.

Bron: http://iheu.org/families-use-protection/ (resolutie 29/22)