Totale oorlog ook op de West Bank?

Wat een voorspelling: de verdrijving van alle Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever in een totale oorlog die Gaza overschaduwt.

Vanmorgen twijfelde onze familie even of er een algemene staking was of niet, en of Mary weg moest blijven van haar werk aan de universiteit. Minstens 35 mensen werden gisteren gedood na een Israëlische luchtaanval in Rafah, als reactie op raketten van Hamas naar Tel Aviv.

Groepen tenten waar ontheemde mensen woonden, werden getroffen in wat een "humanitair gebied," een veilige zone, had moeten zijn. Het Israëlische leger zei dat haar luchtmacht een Hamas-compound had geraakt en dat de aanval was uitgevoerd met "precisiemunitie en op basis van nauwkeurige inlichtingen." Het is maar wat je precisie noemt.

Terwijl er aan de Birzeit Universiteit bij Ramallah een staking is, moet Mary toch aan het werk; er zijn immers bijna elke dag bloedbaden.

Ex-premier Olmert
Afgelopen week viel mijn oog op een Haaretz-artikel van de voormalige Israëlische premier Ehud Olmert, waarin hij een apocalyptisch scenario schetst voor de Westelijke Jordaanoever, of, in Israëlische terminologie, “Judea en Samaria.”

Hij zegt dat naast Gaza, waaraan hij niet veel aandacht besteedt, "tegelijkertijd, terwijl nauwelijks iemand het opmerkt, een oorlog aan het ontwikkelen is die dreigt alle tragedie, bloed en verwoesting in Gaza te overschaduwen. Met de steun van de regering van Israël, met haar steun en medewerking, soms actief en soms passief, wordt er een strijd gevoerd in Judea en Samaria die wel eens een oorlog kan ontketenen met als doel de miljoenen Palestijnen die daar wonen te verdrijven. Dat is de kern van de zaak. Het is onmogelijk de gebeurtenissen in Judea en Samaria te begrijpen behalve als onderdeel van een poging om uiteindelijk een vuur aan te wakkeren dat zich over heel Israël zal verspreiden en zal leiden tot een totale oorlog." (Nadruk toegevoegd, TvT).

Wat een voorspelling: de verdrijving van alle Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever in een totale oorlog die Gaza overschaduwt.

Olmert: "Ik heb het eerder gezegd en ik zal het opnieuw zeggen: De oorlog in de Gazastrook is niet echt het hartsverlangen van Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich [twee centrale ministers in de Israëlische regering die tot extreme partijen behoren, TvT] en hun vrienden. Hun oproepen voor de verovering van Rafah zijn secundair aan de oorlog op de Westelijke Jordaanoever. Rafah is in hun monden terwijl Judea en Samaria in hun harten liggen."

Wat voor totale oorlog, tussen wie? We weten dat aan de Israëlische kant het gaat om de actieve of passieve samenwerking tussen de kolonisten en het leger, zoals toen ze tientallen semi-Bedoeïenengemeenschappen verdreven in de zogenaamde gebieden C op de Westelijke Jordaanoever onder directe Israëlische militaire controle, met als doel land vrij te maken voor Israëlische nederzettingen en buitenposten.

We weten ook van nieuwe nederzettingenplannen rond Jeruzalem, in de Jordaanvallei, andere plaatsen. Volgens het laatste nieuws van Vrede Nu wordt een nieuwe nederzettingengolf verwacht in het uiterste noorden van de Westelijke Jordaanoever.

Maar, opnieuw, miljoenen West Bank Palestijnen op de vlucht? Men zou denken dat alleen een oorlog met raketten en bombardementen zoals in Gaza zo'n situatie in de Westelijke Jordaanoever zou kunnen veroorzaken. (Het is in zo'n geval moeilijk te geloven dat de Israëlische nederzettingen buiten vuur blijven).

Ik neem aan dat Olmert denkt aan een ander, iets meer gefaseerd scenario. Eerst een drastische algehele verzwakking van de Palestijnse samenleving op de Westelijke Jordaanoever, gevolgd door zware militaire repressie van een waarschijnlijke politieke radicalisering na zo'n verzwakking; meer destabilisatie, woede en angst, en dan een exodus van Palestijnen.

Verzwakking samenleving
De verzwakking van de samenleving gebeurt nu al. Natuurlijk weten we van de militaire operaties, vooral in het noorden van de Westelijke Jordaanoever – Jenin, Tulkarem en hun vluchtelingenkampen – waar tientallen Palestijnse levens zijn verloren bij invallen tegen wat Israël zegt Hamas-operatives te zijn.

De mogelijke ineenstorting van de Palestijnse economie zal de komende tijd een belangrijke factor zijn. Volgens de Wereldbank zijn bijna een half miljoen banen verloren gegaan in de Palestijnse economie sinds oktober vorig jaar. Dit omvat een geschat verlies van 200.000 banen in de Gazastrook, 144.000 banen op de Westelijke Jordaanoever, en 148.000 arbeiders van de Westelijke Jordaanoever die in Israël werken. Jeruzalem en Israël zijn voor vrijwel alle bewoners van de Westelijke Jordaanoever onbereikbaar.

De Palestijnse Autoriteit verkeert in een zware financiële crisis. Het financiële tekort bereikte $682 miljoen in 2023, maar er wordt verwacht dat het binnen de komende paar maanden zal verdubbelen tot $1,2 miljard. Bovendien dreigt Israël vanaf 1 juli Palestijnse banken af te sluiten van hun Israëlische correspondentbanken.

De Amerikaanse minister van Financiën Yellen hierover: "Deze bankkanalen zijn cruciaal voor het verwerken van transacties die bijna $8 miljard per jaar aan import uit Israël mogelijk maken, inclusief elektriciteit, water, brandstof en voedsel, evenals het faciliteren van bijna $2 miljard per jaar aan export waarop de Palestijnse levensonderhoud afhankelijk is." Bovendien: "Het inhouden van inkomsten door Israël die het int voor de Palestijnse Autoriteit bedreigt ook de economische stabiliteit op de Westelijke Jordaanoever."

Er is een ander belangrijk element van dit scenario van verzwakking en daaropvolgende destabilisatie: de fragmentatie van de stedelijke gebieden op de Westelijke Jordaanoever die dreigen economische en sociale eilanden te worden.

Het is niet voor je plezier dat je van de ene stad naar de andere gaat, je gaat alleen als het absoluut noodzakelijk is voor werk of studie. Het is niet alleen een kwestie van de vele vertragingen.

Foltering op woensdagen en zaterdagen
Een paar weken geleden gingen Mary en ik naar Ramallah, voor de verlenging van mijn paspoort. Bij het zogenaamde container checkpoint halverwege ten oosten van Jeruzalem, zagen we op de terugweg naar Bethlehem een jongeman met zijn shirt uit voor een muur staan. Wat ging er met hem gebeuren?

Op nonchalante manier zei een jongeman uit Beit Sahour in onze gedeelde taxi dat tijdens een vorige reis zijn vriend op zijn arm was geslagen, een ander op zijn benen, en nog een ander op zijn voeten.

Gisteren zagen we op het Palestijnse TV kanaal Ma’an in de ondertiteling van regulier lokaal nieuws dat in de Etzion-gevangenis, naast het civiele hoofdkwartier van het leger in het zuiden van de Westelijke Jordaanoever, “foltering plaatsvindt op woensdagen en zaterdagen.” De informatie kwam blijkbaar van een getuige. Marteling verspreid over de week; als koopjes op speciale dagen.

Silicon Valley in Sparta
De trigger van Olmert’s conflict is, denk ik, absolute wanhoop, en daaropvolgende radicalisering en destabilisatie niet alleen van de economie, maar van de samenleving als geheel.

Op hun beurt spreken Israëlische woordvoerders niet over een Palestijnse maar een Israëlische overlevingsstrijd. Een andere voormalige Israëlische premier, Naftali Bennett, sprak onlangs over Israël als het oude “Sparta” – het vroegere Griekse bolwerk dat verwikkeld was in een voortdurende militaire strijd om te overleven.

In zijn visie op Israël was dit niet geheel negatief. Onder de omstandigheden moet Israël wel zo worden, zei hij. Hij sprak over Israël als een blijkbaar niet geheel onaantrekkelijke “Silicon Valley in Sparta.” Een soort frontier van de westelijke beschaafde wereld die vecht tegen terrorisme, een testplaats voor geavanceerde wapentechnologie en aanverwante apparatuur. Is er een beter hartsverlangen?