Toezichthouder inlichtingendiensten stapt op wegens zorgen om 'Trumpiaanse' afluistermogelijkheden

De toezichthouder van de inlichtingendiensten stapt op omdat de nieuwe verregaande bevoegdheden van de diensten hem veel te ver gaan. Tegen de Volkskrant zegt Bert Hubert, technisch lid van de toezichtcommissie, ‘echt geschrokken van de houding van de diensten’ te zijn.

De commissie waarvan Hubert een van de drie leden is, of was, toetst de rechtmatigheid van de AIVD en MIVD om te hacken, internetkabels te tappen en personen te volgen. In 2017 kregen de diensten al meer bevoegdheden via de verruimde Inlichtingenwet, maar dat is volgens de inlichtingendiensten nog steeds niet genoeg. De plicht om ‘zo gericht mogelijk te tappen’ is bijvoorbeeld een doorn in het oog van de diensten die niet steeds om toestemming willen vragen als ze een zogenoemd sleepnet willen uitgooien om zoveel mogelijk data binnen te hengelen. 

Daarom ligt er nu een nieuw wetsvoorstel waarmee de plicht vervalt om per se gericht te tappen, kan er zonder toestemming vooraf geautomatiseerde data-analyse plaatsvinden en kunnen de diensten naar eigen inzicht onbeperkt internetverkeer aftappen van wie dan ook. Dit houdt in dat data van veel meer burgers op de harde schijven van de inlichtingendiensten belanden, zonder dat hier tekst en uitleg over hoeft te worden gegeven. Volgens Hubert druist dit mogelijk zelfs in tegen het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. De krant schrijft:

‘Alleen al het hebben van zo’n harde schijf is een potentiële privacy-inbreuk’, zegt hij. Hij wijst op de risico’s daarvan. ‘Het gaat om de data van in potentie miljoenen mensen. Verschillende buitenlandse diensten zijn weleens gehackt, en deze week diende een rechtszaak tegen een AIVD’er die maar liefst 102 computers had meegenomen. En het is niet bekend wat voor kabinet we over drie jaar hebben. Wil het volgende kabinet misschien weten waar de oppositie mee bezig was? Waar actievoerders wonen? Die data liggen er dan.’ 

Met zijn opstappen hoopt Hubert een signaal af te geven aan de Tweede Kamer dat er ingegrepen moet worden. Ook omdat de redenatie van de diensten volgens hem niet klopt en zijn er al voldoende mogelijkheden om met spoed informatie in te winnen: ‘Het doet een beetje trumpiaans aan. Hun verhaal is niet oprecht.’