Terug naar de goede oude tijd en daar voorbij
Een links antwoord op rechts conservatisme
In een column van Nicolaas Veul in de Vrij Nederland las ik hoe zijn eigenwaarde als uitgesproken links activistisch maker kelderde na de verkiezingsuitslagen en zijn tijd in Laak. Hij maakte daar het programma 100 dagen in de vergeten wijk. In deze vergeten wijk viel het hem op dat er geen links gedachtengoed te vinden was terwijl de armoede en andere maatschappelijke crisissen hem om de oren vlogen. Het maakt dat Nicolaas zich afvraagt of we misschien teveel aan het zeuren zijn, of we daadwerkelijk als linkse elite op teveel slakken zout leggen. Ik vraag me af hoe het kan dat de mensen waarvoor we het notabene zouden moeten doen zo weinig vertrouwen hebben in een links geluid.
Een van de oorzaken is dat het rechtse geluid altijd makkelijker te verpakken is. Als je niet echt om mensen geeft kan je ze ook voorliegen. Wanneer het je niet om feiten, gezondheid, onderwijs of het geluk van de onderklasse te doen is ben je vrij om te verzinnen wat je wil. Je kan de vluchtelingen de schuld geven, de Marokkanen, alle mensen van kleur of indien nuttig ‘de linkse elite’. En dan kan je tegelijk grote vervuilende bedrijven assisteren, oorlogen blijven motiveren en de ultra rijken subsidiëren. Als je niet het goede met de mensen maar slechts met hun geld voor hebt zit je niet gebonden aan morele of ethische bezwaren en bouw je luchtkastelen voor ze van racisme en angst.
Aan de andere kant is er mijns inziens daadwerkelijk iets aan de hand met links, niet dat waar Nicolaas bang voor is, je mag gewoon boos worden als mensen ‘pisnicht’ zeggen, en zwarte piet is geen slak maar gezwel. Maar het lijkt er op dat veel van de linkse politiek en retoriek zelf is gaan geloven dat we overal tegen zijn. Er mist een oudere variant van links, uit de tijd dat er in Amsterdam-Noord nog communisten woonden en de marxisten nog voor het oprapen lagen. Er missen leuzen over klassenstrijd en herverdeling. We vergeten dat de arme racistische Nederlanders in Laak een gemeenschappelijke vijand hebben met de gediscrimineerde arbeidsmigrant. Ze moeten herenigd worden tegen de werkelijke vijand: de kapitalist.
En natuurlijk mogen we niet in melancholie verzanden, we moeten ondertussen nadenken over intersectionaliteit, over racisme en seksisme, over homohaat en groeiend geweld tegen transmensen. We kunnen niet weer met alleen de witte hetero mannen aan de slag maar we mogen ze ook niet vergeten. Er moeten luide en dappere linkse stemmen komen die ook roepen waar we voor zijn: Voor de arbeiders, voor de migranten, voor vluchtelingen en voor een zorgstaat, voor ouderen en voor groen op straat. Voor het bankje in de schaduw waar je samen met de buurvrouw kan roddelen over wie de nieuwe bewoners van 4b zijn.
Tegen kapitalisten en grootgrondbezitters, tegen de rijken, de oliemagnaten, tegen vervuilende industrieën en huisjesmelkers. Voor de buurtwinkel van Henk en Ingrid en tegen de multinationale winkelketens. Of misschien voor de groentezaak van Henk en Mohammed, Ingrid en Saar, mij is het om het even, zolang het maar niet de superrijken of hun rechtste schoothondjes zijn.