Het terrorisme van de Punt in 1977

Het proces tegen de mariniers, die destijds in 1977 de treinkapers bij De Punt  doodschoten, roept bij veel mensen ongetwijfeld herinneringen op aan het terrorisme van de jaren zeventig. Nederland is toen veel vaker door zulk geweld getroffen dan tegenwoordig. Niet alleen door geradicaliseerde Molukkers maar ook door Palestijnen, Japanners en leden van de Rote Armee Fraktion uit Duitsland.

In het algemeen reageerde de bevolking daarop met waardige afkeuring. Er was geen sprake van de hysterie die tegenwoordig heerst. Er waren natuurlijk ook geen Hiddema’s, Baudets en Wildersen om de gemoederen op te zwepen. Tijdens de verschillende gijzelingen verschenen Molukse leiders en woordvoerders op de televisie die verklaarden dat zij aandacht wilden en soms dat de kapers en de gijzelnemers soldaten waren. Zij kozen niet meteen de partij van de terroristen in de treinen maar noemden ze wel met een zeker respect ‘de jongens’. En ze zouden later massaal hun begrafenissen bijwonen.

Op de school waar ik toen  net een jaar of wat les gaf, zat een aantal Molukse leerlingen. Tijdens zo’n gijzelcrisis verschenen zij niet in de klas en de directie ging daar dan niet achteraan. Als alles voorbij was, namen zij hun vaste plaatsen weer in en niemand deed of er iets aan de hand was. Wij keken wel uit om over de kwestie te beginnen en ik hield het onderwerp buiten de lessen. Dat zou alleen maar tot pijnlijke confrontaties leiden.

De algemene opvatting was dat de Molukkers eens moesten begrijpen dat van hun ideaal – een onafhankelijke republiek der Zuid-Molukken – nooit iets terecht zou komen en dat Nederland hen bij het bereiken van dat ideaal nooit zou helpen. Renate Rubenstein, roemrucht medewerkster van het toen veel gelezen Vrij Nederland, wond er in haar columns geen doekjes om. Nederland had oorlog gevoerd in Indonesië. Nederland had die oorlog verloren. Ze schreef het cursief. Ons land had dus niets te eisen. Ons leger was er weggejaagd.

Je kon je bovendien afvragen – dacht ik – of de wereldgemeenschap wel een onafhankelijke staat moest dulden, gebaseerd op terrorisme en het afschieten van onschuldige burgers. Als de gijzelnemers iets hadden bereikt met hun acties, dan was het dat een onafhankelijke Republiek der Zuid Molukken verder weg lag dan ooit. Die zou nu helemaal nooit meer gerealiseerd worden. Wat de gesneuvelden in de trein betreft: zij wilden als soldaten behandeld worden. De mariniers hadden ze als soldaten behandeld. Nu lagen ze in een eregraf.

En daarmee basta. Geen mens kwam op het idee om angst te zaaien over Molukse ondermijning. De nachtmerrie kwam. De nachtmerrie ging voorbij.

Nederland had wel voor heter vuren gestaan. Het jaar van de De Punt was ook het jaar van Willempie. Behalve lesgeven schreef ik wel eens stukjes in het locale huis-aan-huisblad. Zo woonde ik voor een verslag de talentenjacht van Jeugdland bij. De jongetjes stonden massaal in de rij met de pas verplicht gestelde bromfietshelm van hun grote broer bij zich om André van Duins nieuwste hit te playbacken. Ik mijmerde over de vervlakking en de gelijkvormigheid die onze beschaving weldra de das om zou doen. Dat was de grote bedreiging: inderdaad: Willempie hoorde je overal.

Nederland 1977. We waren volwassen burgers in een volwassen land. Geen mens kon vermoeden dat in een niet zo verre toekomst de demonen van de angst, de paranoia en de haat zoveel vat op ons zouden krijgen.

Gedachte achteraf: zeer opvallend is het verschil tussen de toenmalige nieuwslezers met hun rustige toon en de opgewonden standjes die tegenwoordig achter de microfoon plaats nemen.

Foto: Screenshot Youtube