Telegraaf beschuldigt bijna 10.000 statushouders valselijk

De Telegraaf bracht vrijdag het nieuws naar buiten dat er bijna 10.000 statushouders verdacht zouden zijn van een strafbaar feit. Op een totaal van ongeveer 60.000 mensen is dat een flinke hoeveelheid.

Ik zal het gelijk verklappen. Het aantal van 9300 verdachten (“bijna 10.000”) klopt niet. De oorzaak is een verkeerde grafiek in het laatste monitorbericht van de politie, en dit getal is zonder controle overgenomen door de Telegraaf. Het werkelijke aantal verdachten is waarschijnlijk ~900, wat betekent dat 1,5% verdacht is, 11 keer minder dan wat de Telegraaf beweert. Een ander probleem is dat de Telegraaf hier “statushouders” gebruikt, terwijl de gegevens over asielzoekers gaan.

Analyse Hoe heeft het zover kunnen komen dat een krant met een oplage van meer dan 350.000 exemplaren een getal noemt dat 11 keer te hoog is? Hier mijn analyse op basis van de gegevens die de Telegraaf heeft opgevraagd in het kader van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).

Laten we beginnen met het getal 9300. Dit blijkt te komen uit  het monitorbericht van week 39 , uit figuur 4.11 op pagina 33:

We zien hier het getal 9392 staan. Dit moet wel het getal zijn waar de Telegraaf zich op heeft gebaseerd. Dit wordt ondersteund doordat ze in dezelfde paragraaf 183 veelplegers noemen, een getal dat ook uit deze grafiek komt.

Waar komt dit getal vandaan? Op pagina 6 van de probleemverkenning staat immers een totaal van 566 verdachten genoemd (na correctie van dubbel gebruikte vreemdelingennummers). 9392 was al onvoorstelbaar hoog, en nu komt het nog niet overeen met wat de politie zelf schrijft.

Hoe is dit getal in de grafiek terecht gekomen? Mijn eerste vermoeden was dat dit per abuis voor het totaal aantal vreemdelingen was in plaats van alleen de asielzoekers. Als we naar het rapport voor week 1  kijken zien we op pagina 26 het volgende:

Het totaal van 8707 wat hier genoemd wordt voor de  Overige vreemdelingen komt aardig in de buurt van de 9392. Zouden de gegevens verwisseld zijn? Om dit te controleren ben ik alle weekbestanden gaan nalopen. Hier het verloop van het aantal asielzoekers met VRIS proces voor de weken van 2016. VRIS staat voor ‘vreemdeling in de strafrechtketen’.

We zien hier dat er een aantal hele bijzondere zaken aan de hand zijn. Dit is geen simpele verwisseling. Tot week 19 lijkt alles in orde, en zien we het aantal asielzoekers met VRIS-proces langzaam toenemen. Daarna zit er bij week 21 opeens een piek, en dan gaat het alle kanten op. Bij week 33 zien we een sprong van 1111 naar 6830, en daarna gaat het totaal met ~500 per week omhoog. Kortom: er lijkt niets van te kloppen. Zeker niet omdat we het totaal aantal asielzoekers met VRIS proces ook kunnen opzoeken in een andere tabel in het monitorbericht van week 39, op pagina 32:

Als we deze getallen optellen komen we uit op 911. Maar we hebben een probleem. Dit getal komt niet overeen met het aantal van 566 verdachten dat de politie noemt in de probleemverkenning.

 

Update 3 juli 01:13 J.W. Navis, een van de journalisten van de Telegraaf, wees mij erop dat het verschil wordt veroorzaakt doordat de politie in de probleemverkenning kijkt naar instroom vanaf 1 januari 2016, in plaats van instroom vanaf 1 januari 2015 waar de andere documenten mee werken.

Als laatste kijken we of het aantal van 911 verdachte asielzoekers overeenkomt met wat we zouden verwachten. Het getal komt neer op een “verdacht zijn percentage” van 1,5%. Ter vergelijking: voor mensen met een Nederlandse achtergrond is dit getal 0,8%. Let op: deze getallen zijn lastig te vergelijken aangezien ze niet gecorrigeerd zijn voor leeftijd en andere factoren.

Dit leidt tot de volgende conclusies: de interne rapportages van de politie kloppen niet altijd volledig en De Telegraaf denkt niet kritisch na, en neemt gewoon over wat goed in hun verhaal past.

Mijn ruwe data is te vinden in deze spreadsheet.