'Te woke, te belerend, te weinig profiel': waarom D66 denkt dat het de laatste verkiezingen kansloos verloor

D66 heeft kiezers van zich vervreemd door zich tijdens de laatste verkiezingscampagne te veel bezig te houden met onderwerpen die niet leven bij de potentiële achterban. Dat blijkt uit een intern evaluatierapport van de partij waaruit NRC citeert. Volgens het rapport was D66 “te belerend, te woke” en had de partij “te weinig politiek profiel, te veel integriteitskwesties in eigen gelederen en te weinig invulling van de slogan van Sigrid Kaag van drie jaar geleden - ‘nieuw leiderschap’”.

Bij de laatste Kamerverkiezingen verloor de partij van Rob Jetten maar liefst vijftien zetels en heeft er nog maar negen over van de 24 die oud-lijsttrekker Sigrid Kaag de verkiezingen ervoor wist binnen te slepen. Het verval van de partij begon echter niet pas in de laatste campagne, maar al direct na de vorige. Kaag won aan populariteit door Mark Rutte de maat te nemen over zijn pogingen om lastig Kamerlid Pieter Omtzigt buitenspel te zetten (“functie elders”). Maar het “hier scheiden onze wegen” van Kaag was van korte duur, D66 vormde stapte niet veel later gewoon weer in een kabinet onder VVD-premier Mark Rutte.

Na de val van dat kabinet, omwille van een VVD-leugen over migratie, wist D66 de kiezer niet opnieuw te enthousiasmeren voor de partij. Terwijl in de campagne het non-topic van het “asielprobleem” domineerde, wist D66 de aandacht niet te verleggen naar grote thema’s als de wooncrisis, de zorg of het klimaat.

NRC schrijft:

Daarbij heeft D66 moeite de juiste toon te vinden om kiezers voor zich te winnen, erkennen het wetenschappelijk bureau en de fractie: te belerend. „In de omgang met populistische politici hebben D66’ers vaak de neiging om gelijk te halen op ‘de waarheid’ (zoals die van wetenschappers en rechters) in plaats van op waarden en politieke ideologieën. […] Het resultaat is dat D66 uit frustratie kan doorslaan in een betweterige toon – ‘dan ga ik het je nog een keer uitleggen’, waarbij de partij verzandt in voor de kiezer onbeduidende discussies.”

Aanstaande zaterdag houdt D66 een congres waar de inhoud van het rapport wordt besproken.