Suriname wordt geregeerd door een stel despoten waar Desi Bouterse nog een puntje aan kan zuigen
Het geweld dat de Surinaamse samenleving sinds de jaren 80 in een stevige houtgreep geklemd houdt, heeft onder deze regering ongekende proporties aangenomen.
Het is vrijdag 17 februari. Via Facebook, het sociale mediaplatform van de diaspora, is er een grote protestactie aangekondigd in Suriname door Stephano Biervliet aka Pakkitow. Pakkitow heeft er in 2020 voor gezorgd dat de huidige coalitie aan de macht kon komen. En toen dat gebeurd was kreeg hij zijn congé, want aan kritische, onafhankelijke geesten hebben ze daar in Paramaribo een gloeiende hekel.
Als Suriname-watcher zat ik klaar om de gebeurtenissen te volgen. Er werd live verslag gedaan door de mediahuizen Starnieuws, de Ware Tijd en de West en door andere activisten zoals Curtis Hofwijks. Een zo gemêleerd mogelijk aantal bronnen om een zo objectief mogelijk beeld van de situatie te krijgen. Dat was mijn streven.
De betoging verliep redelijk rustig, tenminste dat was de eerste indruk.
Er waren geen beelden van toespraken dus haakte ik na een tijd af.
Dan is het vijf uur Nederlandse tijd, en stromen er via Facebook en WhatsApp de eerste beelden binnen van plunderingen in de binnenstad. Watskebeurt? Een filmpje van twee corpulente dames die handenvol kleding in een geparkeerde hatchback proppen en mannen met afro-pruiken en donkere brillen die aan het vernielen zijn. Zijn dat de armen die op straat zijn gekomen omdat ze geen eten hebben? Zijn dat de onderdrukten, de gemarginaliseerden die naakt rondlopen en daarom overal kleren stelen, of is dit iets heel anders, opgezet om de protesten voor eens en voor altijd te stoppen?
Via WhatsApp komt de nuance. Ik krijg een filmpje dat laat zien dat de regering van Chandrikapersad Santokhi de confrontatie met de demonstranten heeft opgezocht. De beelden laten ook zien dat er eerst relatief weinig politie op de been was. Dan opeens hoor ik dat er in de verte schoten worden gelost, terwijl er op dat moment feitelijk niets aan de hand was. Dezelfde beelden weer: de oproerpolitie die zich (mogelijk uit voorzorg) kennelijk al die tijd in het parlementsgebouw had verschanst en nu al bij de poort staat om in actie te komen.
Het geweld dat de Surinaamse samenleving sinds de jaren 80 in een stevige houtgreep geklemd houdt, heeft onder deze regering ongekende proporties aangenomen. Mensenrechtenschendingen die plaatsvinden voor het oog van de wereld. Alleen de 8 Decembermoorden worden genoemd. Maar het aantal schendingen is navenant.
En in het kielzog van al dat geweld en de schendingen is daar sinds kort racisme en etno-nationalisme bijgekomen; zwarte mensen worden apen genoemd. Er wordt gezegd dat ze lui zijn. Dat de armoede komt omdat ze weigeren moestuintjes aan te leggen. In plaats daarvan staken ze en creëren ze chaos, is de boze boodschap van de aanhangers van de huidige regering die aan de macht kwam met de slogan "wo set eng", "wij gaan het fixen".
Wat hebben ze gefixed? Behalve dan de schuld voor de huidige crisis op de vorige regering schuiven? Achteroverleunen en de corruptie van de vorige regering onbestraft laten, zelf corrupter dan corrupt zijn, en achteroverleunen tot "Holland" weer over de brug gaat komen met een visumvrij reizen en steun? Wie is er nu lui?
Corona
Het eerste signaal dat ze het niet konden fixen kwam al tijdens de wittebroodsweken; het redelijk effectieve coronabeleid van de regering Bouterse werd opgeschort omdat leden van de VHP (de partij van Santokhi) geaccommodeerd moesten worden en de Corona-taskforce zagen als een springplank voor hun verdere loopbaan. Suriname, dat tot aan de verkiezingen van mei 2020 erin was geslaagd om het aantal coronabesmettingen tot het minimale te beperken, kreeg na de machtsovername te maken met een explosieve stijging van het aantal besmettingen. Mensen stierven bij bosjes, vooral in het binnenland waar de basiszorg toch al op zijn gat lag.
De lockdown trof vooral de allerarmsten. Maar de regering was blind en doof voor de noden van de mensen. Ze weigerden samenwerking met lokale deskundigen (met internationale ervaring bij de UNAIDS en de PAHO) en trokken vanuit Nederland een duurbetaalde deskundige aan. Vanuit Nederland kwamen ook de eerste vaccins (AstraZeneca) maar ondanks al deze hulp en steun bleef de regering vasthouden aan draconische maatregelen zoals lockdowns en avondklok, terwijl cruciaal beleid om de pijn voor het volk te verzachten uitbleef.
IMF en schulden
Meneer Santokhi bleef en blijft maar vingerwijzen. Het is allemaal de schuld van Bouterse die links en rechts geld geleend heeft. En dat is waar. Suriname heeft een immense berg schulden, omdat Gilmore Hoefdraad, de minister van Financiën met goedkeuring van Desi Bouterse bij China, India, de Islamic Development Bank, de InterAmerican Development Bank en het Oppenheimer Instituut en het IMF (de namen die in de pers verschenen) geld heeft geleend. Een schuldenberg van epische proporties, die alleen opgelost kan worden door mensen met verstand van zaken.
Tijdens de verkiezingscampagnes riep meneer Santokhi nog zo hartstochtelijk dat ze geen zaken met het IMF zouden doen, maar hij zat er nauwelijks of de consultants van het IMF werden uitgenodigd voor gesprekken. Het IMF eist van de Surinaamse regering - zoals ze altijd doen- dat het macro-economisch equilibrium wordt hersteld. En hoe een regering zijn huishoudboekje weer op orde krijgt, dat is niet het probleem van deze lender of the last resort.
In Suriname is het waterhoofd van een overheidsapparaat al jaren een groot punt van zorg, maar daar wil ook de huidige regering niet aan tornen. In plaats daarvan worden de (karige) subsidies om de armen te ondersteunen afgebouwd; wordt er een BTW-wet doorheen gejaagd die zorgt voor nog meer verarming. Verder dan deze twee maatregelen is de regering niet gekomen. No way dat ze gaan saneren, want zonder de overheid als onuitputtelijke graaipot geen etnische partijen. Dus zijn al die armen die niet tot de partij van de president behoren vooral het doelwit. "Die mensen zijn lui. Ze zijn verwend. Ze moeten maar een keer aan het werk gaan, en als ze willen eten moeten ze maar gaan planten".
Dat de oorlog in de Oekraïne ook in Suriname het leven nog duurder maakte interesseert niemand. Dat Bouterse daarvoor de mensen tot op het bot verarmde ook niet.
Corruptie en vriendjespolitiek
En ondertussen genieten de familie en vrienden van de regering van de voorzieningen van de staat Suriname. Ze geloven dat Suriname het Dubai aan de Caribische Zee wordt, met al die grote olievondsten voor de kust. Ze staan klaar om te cashen. Een van de eerste daden van de nieuwe president was het installeren van zijn eega als directeur van zijn kabinet en als commissaris van Staatsolie.
Vicepresident Brunswijk liet zich ook niet onbetuigd: Zijn broer werd (president)-commissaris bij de Staatsolie, van de SLM, en nu is hij directeur van het gasbedrijf. Dat hij met zijn Nederlandse nationaliteit dergelijke functies niet mocht bekleden? "Ze moesten hem dan maar komen weghalen van zijn plaats". Kinderen, nichten, neven en buitenvrouwen, iedereen moest een baantje of een vergunning. Het laatste schandaal is dat bij de Belastingdienst. Daar kreeg een partijgenoot 7500 euries per maand voor zijn onbekwaamheid. Betaald uit nog weer een lening. Maar wie daar iets van vindt is een hater.
Zwakke regering en zwakke pers
De president heeft, zodra er kritiek vanuit de samenleving komt, slechts één antwoord klaar: "De ellende is allemaal veroorzaakt door Bouterse". "De bevolking moet hem nu de kans geven om orde op zaken te stellen". " Dingen hebben tijd nodig". De president roept tijdens bijeenkomsten dingen over God en bidden maar niets over armoedebestrijding en lotsverbetering. Als de mensen dan zeggen dat de president sinds zijn aantreden meer dan tien keer op reis is geweest, met grote delegaties, in gecharterde vliegtuigen, dat hij geen enkel concreet plan klaar heeft om uit de malaise te geraken, dan wordt er woedend en gebelgd gereageerd. Ook de minister van Buitenlandse Zaken en de vicepresident vinden dat kritiek vanuit de samenleving eigenlijk verboden moet worden.
Prioriteiten! Prioriteiten! De minister van Buitenlandse zaken schrijft brieven aan Ursula von der Leyen waarin hij verzoekt om visumvrij reizen voor Surinamers door het Schengengebied mogelijk te maken. Voor welke Surinamers dan? Voor een handjevol rijken dat €55 per dag kan ophoesten om drie maanden lang in een duur appartement in Amstelveen te zitten?
De Surinaamse pers staat erbij en kijkt met grote ogen naar al deze fratsen. Ze mist financiën, scherpte en durf om al deze misstanden te onderzoeken en aan te kaarten. Informatieve, journalistiek scherpe programma's zoals ABC-actueel en Welingelichte Kringen zijn sinds het aantreden van de nieuwe regering veranderd in spreekbuizen van de regering. Niemand wil immers advertentie-inkomsten vanuit de overheid kwijtraken. En niemand wil sterven zoals Lesley Rahman en Frankie Wijngaarde in 1982. Lijfwachten van de vicepresident Ronnie Brunswijk trapten eerder een journalist in elkaar, en legden een handgranaat onder zijn auto (er gaan ook geruchten dat er vrijdag op een journalist is geschoten).
Conclusie
Waarom accepteert de regering-Santokhi geen kritiek van de oppositie en het volk? In een democratie heeft eenieder toch het recht om te protesteren als ze het niet eens te zijn met de regering?
De Surinaamse president accepteert geen enkele vorm van kritiek omdat hij denkt dat hij oppermachtig is, dat zijn positie door God is gegeven. De arrogantie! Wie durft kritiek te leveren wordt verbaal gekielhaald en bedreigd. Mensen worden opgepakt wegens het "beledigen van het staatshoofd". Een trollenleger waar Putin en Trump jaloers op zouden worden, is dag en nacht via sociale media actief om desinformatie, haat en racisme te verspreiden.
En ondertussen wordt Suriname door een stel despoten waar Desi Bouterse nog een puntje aan kan zuigen, geregeerd. De president reist van hot naar her, en dat terwijl er geen geld is om medicijnen voor nierdialyse aan te schaffen.
Het is duidelijk dat de Surinaamse regering deze crisis niet gaat kunnen fixen. Ze missen de kennis en de kunde en wachten op, jawel "Holland". Ze vergeten: Holland heeft zijn eigen zorgen, en daarbij, Holland hoeft niet steeds over de brug te komen. Het volk wil op eigen kracht uit deze ellende komen, en daarom protesteren ze tegen het wanbeleid en de corruptie.
Hun goed recht. Pakkitow was goed om in 2020 de huidige regering aan de macht te helpen. Hij is anno 2023 ook goed om ze netjes te bedanken voor hun onvermogen, en ze te verzoeken naar huis te gaan sturen.
Politiek is vrijwilligerswerk.
Protesteren is een grondrecht.
En daarom zeg ik:
Steun Pakkitow!
Laat Stephano Vrij! NU! Laat Pakkitow VRIJ! NU!