Suriname deelt het geopolitieke bed met de vijanden van Europa

Eind juli bezocht de Russische minister voor Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov, onze voormalige kolonie Suriname. De staatshoofden Vladimir Poetin en Desi Bouterse hebben elkaar gevonden, zoals de Russen al eerder in de omgeving van Suriname zaken deden met landen als Venezuela en Cuba. Vanuit Russisch perspectief een logische, strategische zet om zichzelf stevig te positioneren in de achtertuin van aartsvijand Verenigde Staten. Niet alleen Rusland doet volop zaken met Suriname, ook wereldmacht China is er volop actief. Nederland, maar ook de Europese Unie, staat erbij en kijkt ernaar.

Suriname is een infantiele dwerg op het wereldtoneel. De republiek is relatief jong, het land werd pas 44 jaar geleden onafhankelijk, en heeft sindsdien een turbulente ontwikkeling meegemaakt. De jaren ’80 vormen daarin het absolute dieptepunt door de militaire dictatuur van Bouterse, de bloedige binnenlandse oorlog en de vele vormen van mensenrechtenschendingen die nog het best geïllustreerd worden door de Decembermoorden van 1982.

Inmiddels zit het land finaal de grond en is het één van de drie armste landen van Latijns-Amerika. Maar liefst 19,8% van de Surinaamse bevolking verkeert in armoede – met name sinds Bouterse in 2015 herkozen werd als president. Suriname is ook om andere redenen een dwerg op het wereldtoneel: het land is weliswaar fysiek-geografische bekeken vier keer zo groot als Nederland, maar er wonen nog niet eens 600.000 mensen in het land – minder dan in de stad Rotterdam.

Verder blijkt Suriname uit internationaal vergelijkend onderzoek herhaaldelijk ‘zeer corrupt’ te zijn. Niet voor niets kopte het NRC in 2018 ‘Suriname: een regering van dieven’, doelend op de regering-Bouterse en de incestueuze verdeling van winsten onder familieleden en vrienden van de president. Eén van die familieleden, Dino

Bouterse, zoon van de president, zit inmiddels in het gevang omdat hij, nota bene vanuit zijn kantoor bij de Surinaamse antiterreureenheid, de Libanese terroristische organisatie Hezbollah actief hielp om een basis in Suriname op te zetten. Vanuit deze basis zou Hezbollah in het nabijgelegen Verenigde Staten aanslagen willen plegen. Ook zit hij achter slot en grendel vanwege wapenhandel en cocaïnesmokkel. Al met al is Suriname een jonge, kleine, corrupte en arme staat in Latijns-Amerika die weinig invloed heeft in de wereldeconomie of de wereldpolitiek.

Wél beschikt Suriname over een geografisch gezien interessante ligging voor landen als Rusland en China, beschikt het over de nodige natuurlijke grondstoffen en doet het land niet moeilijk om mee te werken aan wapenhandel of het realiseren van militaire bases.

De regering-Bouterse is vooral geïnteresseerd in het winnen van de verkiezingen in 2020 en als Rusland en China kunnen helpen op korte termijn de armoede te bestrijden, de gezondheidszorg te verbeteren, nieuwe wegen en bruggen aan te leggen of het onderwijs een kwaliteitsinjectie te geven, dan wordt daar géén enkele voorwaarde aan gesteld. Zo bleek al eerder toen Bouterse in 2016 financiële noodsteun (lees: lening) bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) aanvroeg ter hoogte van 425 miljoen euro. De strenge voorwaarden die het IMF in de overeenkomst vastlegde, bleken niet goed gelezen. Suriname was simpelweg niet in staat tegen deze voorwaarden de lening af te lossen. Het IMF heeft de uitbetaling van de lening – die gefaseerd richting Paramaribo werd overgemaakt – dan ook tussentijds stopgezet.

Sindsdien is Bouterse extra snel op zoek gegaan naar alternatieve geldschieters en kwam hij uit bij onder andere Rusland en China. En dat terwijl onze Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Nederland herhaaldelijk waarschuwt voor deze landen. “Steeds meer landen richten zich op politieke en/of economische spionage. Wij zien in onze onderzoeken dat China, Iran en Rusland daarvan de voorhoede vormen”, zo schrijft de AIVD in haar jaarverslag 2018. “Tussen Rusland en het Westen is de spanning onverminderd hoog. President Poetin probeert Rusland te positioneren als wereldmacht, ook om zijn positie in eigen land te versterken. Hij tracht tweedracht te zaaien binnen de NAVO en de EU om zijn opponenten zo te verzwakken.”

De kans is aanzienlijk dat de partij van Bouterse, de NDP, in mei 2020 opnieuw de grootste partij wordt. Een recente, officieuze peiling liet zien dat de NDP 18 van de 51 zetels gaat binnenhalen, op afstand gevolgd door de VHP met 11 zetels. De potentiële coalitiepartners kunnen de NDP helpen aan de gewenste meerderheid om Bouterse voor de derde keer op rij tot president te laten benoemen. Voor zijn nieuwe politieke vrienden uit Rusland en China een ideaal scenario.

Ik zie zomaar voor me dat Rusland in ruil voor de financiële steun aan Suriname heeft bedongen gegarandeerde inkomsten vanuit bijvoorbeeld Staatsolie te ontvangen. Ook vermoed ik dat Rusland de mogelijkheid krijgt een militaire basis in Suriname te bouwen. Dat is niet alleen voor de VS een bedreiging, maar ook voor de Europese Unie. Suriname is namelijk ook het buurland van Frans-Guyana, een overzees departement van de Franse Republiek en daarnaast ligt Suriname op steenworp afstand van het Caribisch gedeelte van ons eigen koninkrijk.

Op deze manier komt de Russische dreiging waarvoor de AIVD herhaaldelijk waarschuwt niet alleen uit het oosten, maar ook uit De West. Wanneer gaan Nederland en de EU Suriname eens stevig aanspreken op deze onzalige en gevaarlijke politieke ontwikkelingen?