Supermarkten vragen om een boycot van Israël

Nederlandse supermarkten maakten onlangs bekend door te gaan met het verkopen van producten uit de illegale Israëlische kolonies in Palestina onder het misleidende label ‘Made in Israel’. Daarmee sturen zij aan op een consumentenboycot van Israël.

Illegaal en misleidend Het tegendeel is gebeurd. Tijdens de bijna 50 jaar durende bezetting hebben de Israëlische kolonies een eigen economie kunnen opbouwen, die als springplank fungeert voor verdere kolonisering. Producten uit die economie – zoals groenten, fruit, wijn, planten, plastics en industriële producten – zijn in Nederland volop verkrijgbaar.

Om hun illegale herkomst te verhullen, worden deze producten verkocht onder het label ‘Made in Israel’. Dat label is uitsluitend bestemd voor producten uit de erkende staat Israël, exclusief zijn kolonies.

Gevolg is dat argeloze consumenten via hun dagelijkse boodschappen betrokken raken bij schendingen van het internationaal recht en de mensenrechten, en onbewust optreden als financier van de illegale kolonies. Vermoedelijk zijn langs deze weg honderden miljoenen Nederlandse huishoud-euro’s naar de Israëlische kolonies gesluisd.

Willens en wetens In mei lieten Nederlandse supermarkten als Jumbo, Albert Heijn, C1000 en Plus weten deze praktijk te zullen voortzetten. Hun verklaringen volgden op een oproep van vredesorganisatie Pax om dergelijke producten tenminste van een deugdelijk etiket te voorzien, zodat consumenten een overwogen keuze kunnen maken. De supermarkten weigeren dat al jaren.

Ook negeren zij de oproep van het Nederlandse kabinet, dat het bedrijfsleven aanspoort zich verre te houden van de Israëlische kolonies in bezet Palestina. Waar bedrijven als Vitens, Royal Haskoning/DHV, Unilever en PGGM hun relatie verbraken met aan de kolonisering verbonden projecten en partners, zetten de supermarkten die relatie juist voort. Niet alleen door het uitventen van kolonistenproducten, maar ook van de onderliggende ideologie: volgens hun etiketten maken de Israëlische kolonies deel uit van Israël.

Met hun gedrag schenden de supermarkten niet alleen de conventies voor fatsoenlijk zakendoen – zoals de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen in een recent rapport ten overvloede vaststelde –, maar ook de Wet Oneerlijke Handelspraktijken (Wet ohp). Deze wet, van kracht sinds 2008, stelt dat sprake is van misleiding als over de belangrijkste kenmerken van een product valse of onvolledige informatie wordt verstrekt.

Het bewust foutief informeren van consumenten om hen tot aankoop te bewegen – zoals met het label ‘Made in Israel’ gebeurt –, is een doodzonde. Het wachten is op de eerste collectieve aangifte.

Consumentenboycot Dankzij het beleid van de supermarkten blijft elk product met het label ‘Made in Israel’ verdacht; de kans dat het afkomstig is uit de illegale kolonies, is levensgroot.

Consumenten die zeker willen weten dat hun bestedingen niet worden misbruikt voor schendingen van de mensenrechten en het internationaal recht, wordt maar één optie geboden: het mijden van alle producten uit Israël. Alleen een consumentenboycot van het label ‘Made in Israel’ garandeert dat Nederlands huishoudgeld niet naar de illegale Israëlische kolonies vloeit.

Het wachten is nu op de dag dat de supermarkten in hun winkels bekendmaken dat producten uit Israël weer te vertrouwen zijn. Dat is de dag waarop bedrijven als Jumbo en Albert Heijn – door het resoluut verbreken van hun banden met de illegale kolonisteneconomie en zijn vertegenwoordigers – in de voetsporen treden van Vitens, PGGM en anderen.

Blijft die dag uit, dan is het aan de supermarkten om zich schrap te zetten voor de oplopende woede over hun praktijken, en om aan Israël uit te leggen waarom alle producten uit dat land worden geboycot.