Studeren? Eigen schuld(en)!

Uit een recente en representatieve enquête onder vijfhonderd studenten die studeren aan een hbo-opleiding of universiteit, blijkt dat stress vaak een verlammende werking heeft op hun dagelijkse functioneren. Maar liefst zestig procent zegt met regelmaat stress te ervaren door hun studieschuld. Zo’n veertig procent van de lenende studenten spreekt van emotionele uitputting en negenendertig procent maakt zich zorgen over de financiële situatie, voor nu en later. En terecht.

Het is dan ook verbijsterend dat kabinet Rutte 2 in 2015 de basisbeurs verving door een leenstelsel voor studenten. En dat terwijl datzelfde kabinet Rutte ons land hoog op de wereldranglijst wil zien staan als het gaat om het beste onderwijs. Van PO tot universiteit. Iets wat, mijns inziens, niet de essentie hoort te zijn van het opleiden van kinderen en studenten voor een hoopvolle en gelukkige toekomst. Het komt neer op puur eigen gewin van een partij die onderwijs in z’n algemeenheid te laag op de prioriteitenagenda heeft staan maar wel vooraan wil staan wanneer de prijzen des aanzien worden verdeeld. En dat al een aantal kabinetten lang.

Dit heeft als kwalijk gevolg dat de doorlopende leerlijn die een leerling op een gezonde manier zou kunnen doorlopen tot aan het vinden van een gedroomde baan, momenteel kan omslaan in een uitzichtloze, vicieuze cirkel. De studielast en het noodzakelijke zoeken naar werk om rond te kunnen komen zorgen voor demotivatie en stress. Schulden stapelen zich op. De prestatiedruk wordt groter. Uitval ligt op de loer. Talent gaat verloren. Willen we dat dan?

Waar men voorheen een studie kon volgen om een stukje toekomst te zien met bijbehorende persoonlijke idealen, worden deze idealen al enige tijd bruut de kop ingedrukt. Het kabinet beseft blijkbaar niet dat de studenten van nu, de generatie potentiële werknemers van later zijn. Door het blijven tegenwerken worden ambities geknakt en dromen vervaagd. Juist op een kwetsbaar moment waarop jong volwassenen zich willen gaan ontplooien en manifesteren. Het herstel van de basisbeurs zou dan ook fair zijn en kunnen gelden als een eerste waardevolle tegemoetkoming. Net als de aanpak van de torenhoge kosten die de huur van een kamer met zich meebrengt. Het is een begin om jonge mensen met ambitie niet te negeren en tegen te werken, maar in plaats daarvan kansen te bieden. Datgene waar ze recht op hebben.

Het afnemen van een studiebeurs is dan ook een pervers idee, dat geheel paradoxaal is ten opzichte van het streven naar het gewenste onderwijsrendement en aanzien bij de omringende landen. Want, is het niet zo dat wanneer er intrinsieke werklust en visies met het oog op de toekomst worden geëtaleerd, er haast als vanzelfsprekend mooie resultaten ontstaan waar ook een kabinet vrolijk van kan worden? Juist omdat dit vervolgens weer zorgt voor een hoge ranking in de belangrijke mondiale onderwijsranglijsten?

Mijn voorzichtige maar dringende voorstel aan politiek Den Haag is dan ook: creëer weer mogelijkheden in de vorm van een tegemoetkoming. Geef het vertrouwen terug aan de studenten. Denk mee over hun en ieders toekomst. Knak geen dromen en bouw geen metaforische (betaal)muren waar geen student meer overheen kan kijken. Willen studeren is ook het tonen van goodwill. Om goed terecht te komen, later een veilig onderkomen te hebben (lees: kunnen betalen) en mensen van dienst te zijn, in welke sector dan ook. En denk niet ‘dat zal mijn kabinet nog wel duren…’ Want dat dachten de voorgangers namelijk ook al.