Strenggelovige predikers en hypocrisie rond nieuwe technologie

Ik wil het in deze brief met U hebben over de roepstem van God in verband met de moderne techniek. Want op dat punt bent U allebei in opspraak gekomen. U wordt bedreigd. U krijgt haatmail. Ze schelden u verrot op de sociale media, Massaal. En vol walging.

U staat er wellicht verbaasd over dat ik U één en dezelfde brief schrijft. Er gaapt immers een levensbeschouwelijke kloof tussen U beiden. Toch hebt U misschien meer gemeen dan U denkt. Uw beider geloof is het tegendeel van wat mr. Guillaume Groen van Prinsterer destijds “rationalistisch geteem” noemde. U leeft uit Gods Woord, ook al vindt U dat in verschillende boeken. U neemt het letterlijk. U bent door studie van de heilige geschriften en de lectuur van de oudvaders of de metgezellen van de Profeet tot de overtuiging gekomen dat U de zuivere religie preekt, zoals God die heeft bedoeld. Ook hebt U veel met Zwolle en omgeving. U, ds. Kort werd immers daar of daar in de buurt door de vinger Gods geraakt. U imam Cherief Goelab staat er in de nieuwe Masjied-E-Awliya.

Dominee Kort, U bent verbonden aan de Oud Gereformeerde Gemeente in Krimpen aan De IJssel. U gaat tweemaal per zondag voor in de zogenaamde Mieraskerk. U hebt dan tweehonderd gelovigen onder Uw gehoor, die ook nog met krachtige stem op hele noten zingen. Dit ondanks de coronamaatregelen. U maakt gebruik van de vrijheid van godsdienst in ons land om die grotendeels aan Uw laars te lappen. U houdt staande dat God – pandemie of niet – daadwerkelijke bijeenkomsten eist onder het dak van het kerkgebouw.

Imam Goelab, Ú hebt luidsprekers op de moskee geplaatst. Daardoor klinkt vier keer per etmaal de oproep tot het gebed. De buurt klaagt maar het is Gods wil, zegt U. Daar plaats ik vraagtekens bij.

We zien in bijbel noch koran verwijzingen naar de moderne techniek. De gewijde teksten laten ons kennis maken met een maatschappij uit een zeer ver verleden zonder boekdrukkunst, radio, internet of machines. Je kon een tekst alleen maar vermenigvuldigen door deze moeizaam woord voor woord te kopiëren. Een gesproken boodschap reikte slechts zo ver als de menselijke stem droeg. Het is dan ook geen wonder dat gelovigen elkaar opzochten om met zijn allen op een kluitje het woord Gods te horen. Ook bestonden er nog geen horloges. Je kon aan de stand van de zon ongeveer zien hoe laat het was. Dan is het handig als iemand op de minaret van de moskee klimt en met een korte lofprijzing van God aangeeft dat het uur van het gebed is aangebroken. Dit is de zogenaamde Azaan. Ik begrijp dat de Profeet daartoe Bilal Ibn-Rabah, een slaafgemaakte uit Ethiopië, aankocht of – zegt een andere overlevering – voor drie andere slaafgemaakten omruilde.

Deze Bilal was door zijn heidense eigenaar zwaar mishandeld omdat hij zich tot de islam had bekeerd. Dat was overigens voor Mohammed de voornaamste reden zich zijn lot aan te trekken, maar dat mijnheer Goelab, weet U beter dan ik. Hoe dan ook, Bilal bezat een klinkende donkere stem. De profeet liet hem vrij en maakte hem tot de eerste muezzin. Zes keer per dag riep hij sindsdien de gelovigen op tot het gebed. Bilal kon ook uitstekend rekenen zodat de Profeet hem met het beheer van de staatskas belastte. Daarnaast droeg hij op het slagveld Mohammeds speer. Maar nogmaals, meneer Goelab, dat weet U beter dan ik.

U weet ook dat christelijke kerken geen zangers gebruiken maar luidklokken.

Dominé Kort, imam Goelab, inmiddels heeft U méér technische middelen tot Uw beschikking dan de twaalf apostelen of Bilal Ibn-Rabah. Ik laat de boekdrukkunst even terzijde. Ik heb het over elektronica. Er staat een microfoon op Uw preekstoel. Dankzij versterkers is uw stemgeluid tot in alle uithoeken van de Mieraskerk en de Masjied-E-Awlya te horen. Daar maakt U dankbaar gebruik van.

Mijnheer Goelab, U hebt zelfs luidsprekers op de moskee gemonteerd om de azaan over de hele wijk te laten schallen. Doet U dat zelf? Hebt U een opvolger van Bilal Ibn-Rabah in dienst? Nee, U gebruikt een geluidsopname. De Zwolse azaan is ingeblikt. Een muezzin in levenden lijve is blijkbaar uit de tijd. Uw kerkdiensten, dominee Kort, zijn op Youtube te vinden. Uw lidmaten communiceren met elkaar via een website. Datzelfde geldt voor de gelovigen rond de Masjied-E-Awlya. Er is geen sprake van dat U de verworvenheden van de moderne technologie afwijst omdat daarover in bijbel noch koran iets geschreven staat.

Kennelijk bent U beiden van mening dat God goedgunstig neerziet op Uw pogingen nieuwe uitvindingen in te zetten voor de verkondiging van het geloof. In dit verband is het nuttig op te merken dat joden, christenen en moslims dezelfde God vereren. Het is de God die zich openbaarde aan Abraham, Izaäk en Jacob. De profeet Mohammed ontving naar eigen zeggen bij stukjes en beetjes de koran, een bundeling poëtische teksten van Gods Eigen Hand.

Nergens in bijbel of koran staat dat de gelovigen elkaar fysiek op dezelfde plek moeten ontmoeten. Wel dat zij gezamenlijk naar het Woord moeten luisteren en God eer brengen. Dat kan net zo goed via livestreams op Youtube, Teams, Zoom of andere software. Als U, dominee Kort, zich door middel van Zoom of een vergelijkbare video conferencing tool tot uw gelovigen richt, dan is geen enkele beperking van het aantal noodzakelijk. U kunt liefhebbers van Gods woord uit de hele wereld samen brengen en zelfs tegelijker laten zingen. Ze hoeven daarvoor alleen maar de microfoonfunctie aan te klikken. Zij zullen elkaar verstaan en samen een machtig koor vormen zonder dat ze elkaar besmetten.

Mondkapjes? Nergens voor nodig. Testbewijs? Hoe dat zo? Ik weet niet of U ervan gediend bent maar tijdens mijn katholieke opvoeding heb ik geleerd dat de kerk het mystiek lichaam van Christus is. Zo zou je een online kerkdienst ook kunnen zien. Op geen enkele manier is die inferieur aan een bijeenkomst in een grote ruimte. Integendeel misschien. Het is moeilijk voorstelbaar dat God hier Zijn zegen aan onthoudt. Er is geen enkele grondslag om tijdens een pandemie vast te houden aan kerkdiensten omdat de Heer het zo wil. Daarvoor bestaat geen bewijs.

Een vergelijkbare redenering kan men opzetten, rond de Azaan, waarde imam Goelab. Het is ouderwets om die elektronisch versterkt over de wijk te laten schallen. Daardoor wordt de oproep immers aan veel ongelovigen opgedrongen, terwijl de moslims buiten het bereik van de geluidsinstallatie de azaan missen. Dan kun je beter de speakers van het dak af halen en een handzame app ter download gereed zetten zodat alle moslims die zich goed verwant voelen aan Uw moskee via hun cell phone de oproepen tot het gebed krijgen, waar ter wereld ze zich ook maar bevinden. Altijd krijgen zij een signaal zodat ze de stem van uw muezzin kunnen beluisteren, ingeblikt of niet.

Ik durf nog verder te gaan, dominee Kort, imam Goelab, U mist kansen. U onthoudt U mensen de kennismaking met Gods woord, althans Uw interpretatie daarvan. Ik weet, Zijn Raadsbesluit is ondoorgrondelijk maar toch kan ik me voorstellen dat Hij daarover een kleine opmerking maakt als U straks sidderend voor Zijn rechterstoel staat. Anders gezegd: ik ben benieuwd hoe U beiden Uw hardnekkigheid theologisch fundeert zonder ook andere technische hulpmiddelen uit onze moderne maatschappij in de ban te doen. Als U consequent bent sloopt U alle versterkers uit uw gebouwen. Dan preekt U zonder microfoon en vertrouwt U op de draagwijdte van uw eigen stem. Of U kiest voor app en video conferencing. Van halfheid bent U tenslotte ook op andere levensterreinen niet gediend.

Oud gereformeerde Gemeente Kinderdijk, preek met samenzang

Azaan in de Istiqlal moskee te Jakarta, de grootste en belangrijkste van Indonesië.

Voor het overige ben ik van mening dat de toeslagenaffaire niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de zaak rond het Groninger aardgas evenmin.