Stralende Dijkhoff wil miljarden verslindende kerncentrale

Je kunt veel kritiek hebben op Klaas Dijkhoff – er is dezer dagen zelfs het een en ander te doen over zijn schoenkeuze – maar een ding moet je de VVD-fractieleider nageven: anders dan Mark Rutte voor wie visie een olifant is die het zicht belemmert, probeert hij zo af en toe te formuleren waar het liberalisme vandaag de dag voor zou moeten staan.

Vorig jaar haalde Dijkhoff tijdens de algemene politieke beschouwingen uit naar bedrijven die alleen naar de korte termijn kijken en niets teruggeven aan de samenleving. Dit jaar brak hij een lans voor eerlijke handel, een sterke overheid en minder afhankelijkheid van het buitenland. Opmerkelijke teksten voor een VVD’er.

Als je je ogen dicht deed kon je woensdag aan het begin van zijn bijdrage zelfs even denken dat je naar oud-PvdA-leider Diederik Samsom zat te luisteren. Zo eerlijk klonk het allemaal. “Wij weten het hier ook allemaal niet precies”, zei Dijkhoff over de corona-epidemie. En: “De economische crisis blijft helaas nog wel een tijdje duren.”

Zo verfrissend als Dijkhoffs teksten zijn, zo muf is de manier waarop de VVD de economische crisis te boven wil komen: met een belastingkorting voor het bedrijfsleven van 2 miljard euro. En ook de wijze waarop de VVD die andere grote crisis, van de klimaatverandering, te lijf wil gaan, doet ouderwets aan: kerncentrales bouwen.

Hoewel een rechtse Kamermeerderheid Dijkhoffs atoomplannen wel ziet zitten, is er een groot obstakel. Nee, niet de veiligheid of het afval – hoewel ook dat problemen blijven – maar de kosten. Die zijn altijd al enorm geweest, en worden door de veiligheidsvoorschriften die overheden aan nieuwe centrales stellen, alleen maar hoger. “De bouwers horen bij wijze van spreken tijdens het storten van het beton dat er nog een meter bij moet”, schreef kernfysicus Diederik Samsom vorig jaar.

Zonder subsidie kun je geen atoomstroom opwekken. Een sterk staaltje daarvan is te zien in Engeland, waar de kosten van de bouw van de nieuwe kerncentrale Hinkley Point inmiddels op 22 miljard pond zijn begroot: meer dan twee keer zoveel als de organisatie van de Zomerspelen in Londen in 2012.

En daar blijft het niet bij. De Britse overheid garandeert ook een prijs van zo’n 10 cent voor elke kilowattuur afkomstig uit de kerncentrale: het dubbele (!) van wat stroom uit andere bronnen op dit moment kost. De Britse consument betaalt de rekening. Die zal naar verwachting 50 miljard pond bedragen.

En dan is de centrale, waarvoor de eerste bouwwerkzaamheden in 2008 begonnen, ook nog niet in bedrijf. Dat zal op zijn vroegst in 2025 gebeuren. Vergeleken met de bouw van Hinkley Point blijkt de aanleg van de Amsterdamse Noord-Zuidlijn opeens een toonbeeld van efficiency te zijn geweest.

Wind- en zonne-energie worden elk jaar goedkoper , terwijl kernenergie juist duurder wordt. Geen wonder dat energiebedrijven, die door de liberalisering van de energiemarkt onderworpen zijn aan de tucht van de markt, geen aanstalten maken om aan nieuwe kernreactoren te beginnen.

Hoewel de Nederlandse overheid locaties heeft aangewezen om nieuwe kerncentrales te bouwen, investeren de energiegiganten liever in windmolenparken. Die zijn niet alleen een stuk sneller te bouwen, maar ook nog eens aanmerkelijk lucratiever.

Als Nederland toch nieuwe kerncentrales wil, gaat dat voorlopig niet gebeuren zonder enorme staatssteun. De rekening daarvoor zal worden afgewenteld op de burger. Dat is het eerlijke verhaal.