Stop met het doodzwijgen van de vluchtelingencrisis

Over een paar weken zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Logischerwijs heeft de coronacrisis de meeste stoelen aan de verkiezingstafel bedongen. Op goed geluk bemachtigen de klimaatcrisis en de wooncrisis ook af en toe een klein stoeltje. Maar aan de randen van Europa, weet u wel, dat vrije Avondland – aan de randen van dat continent voltrekt zich een humanitair drama waar in alle toonaarden over wordt gezwegen.

Er zitten duizenden mensen, gevlucht voor armoede, onderdrukking en oorlog, vast in vluchtelingenkampen op de Griekse eilanden. Zij die minder geluk toebedeeld kregen zijn ergens gedurende hun hachelijke vlucht gestorven, verdronken op zee in een gammel bootje van een mensensmokkelaar, omdat dat de enige manier was om Europa te bereiken.

Heel af en toe, als ruis op de lijn, merken we er iets van. Bijvoorbeeld als er een opvangkamp op het Griekse eiland Lesbos tot de grond toe afbrandt. Na veel pijn en moeite streek de coalitie met de hand over het hart en besloot in al haar goedertierenheid tot de opvang van maar liefst 100 personen, waaronder vijftig alleenstaande minderjarigen, mits dit aantal van het op te vangen vluchtelingen in 2021 afgetrokken werd. Van deze op zichzelf bedenkelijke en trieste “Moria-deal” zijn slechts 2 van die minderjarigen naar Nederland gekomen. De rest voldeed niet aan ’s lands strenge eisen.

Ondertussen is de situatie op de Griekse eilanden in de opvangkampen nog steeds slecht. Uit de laatste cijfers blijkt dat er nog steeds meer dan 13.000 mensen in kampen zoals Moria zitten. Dat zijn kampen waar mensen de winter in tenten moeten doorbrengen met nauwelijks verwarming. Waar de maden door het eten kruipen. Waar meer dan 80% ’s nachts niet in slaap komt. Waar een alarmerend aantal van één op de vijf vluchtelingen heeft gepoogd zichzelf van het leven te beroven. Om ten overvloede nog maar eens te zeggen: de vluchtelingenkampen zijn geen veilige plek.

Deze mensen zijn gevlucht voor oorlog, armoede en onderdrukking. Daarvoor hebben ze een hachelijke tocht ondernomen. Ze moesten wel. Er zijn immers geen veilige en legale migratieroutes naar Europa. Dat zou een aanzuigende werking hebben. Ik vraag me altijd af of iemand die vlucht voor oorlog een aanzuigende werking nodig heeft. Wie in wanhoop vlucht, laat zich niet tegenhouden.

Er zijn in de wereldgeschiedenis talloze pogingen geweest vluchtelingen tegen te houden en hen hun wanhopige leven nog zuurder te maken. Maar er is nog nooit een poging geslaagd. Is het niet zo dat iemand die vlucht voor oorlog zich in al zijn wanhoop door niets of niemand laat tegenhouden? Is het niet zo dat we ons in dat geval maar beter kunnen beraden op de vraag hoe we deze mensen dan goed opvangen en hoe we veilige migratieroutes realiseren. Gewoon omdat, ik zeg maar iets geks, vluchtelingen ook mensen zijn.

Vluchtelingen doodzwijgen is misplaatst, kortzichtig, gênant en pijnlijk. De stilte is ontluisterend. Partijen moeten in de verkiezingsstrijd vertellen hoe zij de vluchtelingen op de Griekse eilanden gaan helpen. Veilige, legale migratieroutes en een humaan opvangbeleid moeten daarbij het uitgangspunt vormen.