Stop dubbelhartigheid over dubbele nationaliteit

Vandaag spreekt de Tweede Kamer met deskundigen en betrokkenen over het wetsvoorstel van het kabinet dat een einde moet maken aan dubbele nationaliteiten. In NRC Next verscheen vanmorgen een opinie-artikel van mij waarin ik CDA en VVD oproep een einde te maken aan hun dubbele moraal over de dubbele paspoorten.

Vandaag spreekt de Tweede Kamer met deskundigen over het wetsvoorstel dat een eind zou moeten maken aan dubbele nationaliteiten. Sinds de val van het kabinet hebben CDA en VVD snel hun handen afgetrokken van de helft van het voorstel, namelijk de beperking van dubbele nationaliteiten voor Nederlanders in het buitenland. Vooralsnog lijken zij echter vast te houden aan beperking van dubbele nationaliteiten voor buitenlanders in Nederland. Dat is een onbegrijpelijke en verwerpelijke dubbelhartige houding. Ik roep beide partijen op die dubbelhartigheid van zich af te werpen en alle Nederlanders gelijk te behandelen, ongeacht hun afkomst.

Omwille van de macht gingen CDA en VVD akkoord met de wens van Wilders de dubbele nationaliteiten te beperken. Bij wet zou worden geregeld dat iedereen die het Nederlanderschap wilde verwerven zijn oorspronkelijke nationaliteit moest afstaan. Minister Donner realiseerde zich dat dat alleen mogelijk is als de wet wederkerig is en ook Nederlanders die een andere nationaliteit wensen hun Nederlanderschap moeten afstaan. Immers, gelijkberechting is een fundament onder onze rechtstaat. Bovendien zou de wet eenvoudig te omzeilen zijn als die wederkerigheid zou ontbreken. Zodoende zijn geëmigreerde Nederlanders de in omvang grootste doelgroep van de wet geworden. 

Expats en emigranten die zich voor werk of liefde in een ander land vestigden, waren geschokt. Tienduizenden ondertekenden een petitie tegen de wet. De mailboxen van Kamerleden stroomden vol. Toen de PVV de coalitie verliet, wisten CDA en VVD dan ook niet hoe snel ze afstand moesten nemen van het op Nederlandse emigranten gerichte deel van de wet. Het CDA verzon zelfs het leugentje dat dat onderdeel eigenlijk door de PVV was bedacht in plaats van de eigen minister Donner.

CDA en VVD laten echter in het midden of ze het hoofdpunt van de wet, namelijk het verbod op een dubbele nationaliteit voor buitenlanders die Nederlander willen worden, nog blijven steunen. Hoe kan het dat beide partijen wel begrijpen dat een Nederlander in het buitenland om praktische, juridische of emotionele redenen graag zijn Nederlandse paspoort behoudt, maar een totaal andere meetlat willen hanteren voor immigranten die Nederlander willen worden? Waarom wordt hen voorgespiegeld te moeten kiezen? Waarom worden zij wel gedwongen de juridische en emotionele band met het moederland door te snijden? Beide partijen lijken het na twee jaar regeren met Wilders normaal te zijn gaan vinden Nederlanders van Nederlandse afkomst anders te behandelen dan Nederlanders van buitenlandse afkomst.

Het hele wetsvoorstel zou van tafel moeten. Het getuigt van een bekrompen kijk op identiteit. De behoefte bestaat om mensen altijd in een hokje in te delen. Je bent Brabander of Hollander, Turk of Nederlander, autochtoon of allochtoon. Die overzichtelijkheid kenmerkte wellicht de wereld van honderd jaar geleden, maar sindsdien zijn mensen steeds meer gaan reizen en migreren. Steeds vaker kregen ze kinderen met een partner van buiten het eigen dorp, buiten de eigen regio of zelfs buiten het eigen land.

Inmiddels gaat de ontwikkeling verder. Steeds meer Nederlanders zijn kind van een Nederlandse man of vrouw met een buitenlandse partner. De laatste jaren wordt een nieuwe generatie Nederlandse kinderen geboren van wie beide ouders uit een ander land komen of waarvan de grootouders zijn geïmmigreerd. Onze achtergronden gaan steeds meer verschillen. Des te belangrijker wordt wat ons met elkaar verbindt. Typisch Nederlandse waarden als gelijkwaardigheid, vrijzinnigheid en tolerantie, maar ook ijver en ambitie vormen het cement van onze samenleving. Dat belangrijker wordt wat ons verbindt, betekent echter niet dat mensen gedwongen moeten worden onderlinge verschillen weg te poetsen. Wat immers ook typisch Nederlands is, is dat we elkaar ook onze verschillende achtergronden gunnen. En dat we mensen toestaan die te koesteren. Wat is er immers mis mee dat je, naast je Nederlandse identiteit, ook trots bent op je Turkse of Surinaamse wortels?

Het lijkt erop dat CDA en VVD de Nederlanders in het buitenland wel hun verbondenheid met Nederland willen blijven toestaan, maar buitenlanders in Nederland niet hun verbondenheid met het eigen land van herkomst. Dat getuigt niet alleen van een bekrompen kijk op identiteit, maar ook van een ongekende dubbele moraal. Alle Nederlanders horen gelijk te worden behandeld. Ik roep beide partijen dan ook op die dubbelhartigheid te beëindigen en deze wet te verwerpen vóór 12 september. Alle Nederlanders met twee paspoorten hebben recht op spoedige duidelijkheid, ongeacht de vraag of hun wieg in Nederland stond of elders.

Dit artikel verscheen op 28 juni in NRC Next en op zijn blog

Volg Martijn van Dam ook op Twitter