Stikstofpaniek in het kabinet

Er bestaan grote zorgen in het ultrarechtse kabinet over een stikstofuitspraak van de Raad van State van eind vorig jaar. Om de ingrijpende gevolgen van het arrest in kaart te brengen, komt er extra kabinetsoverleg.

Verscheidene boerderijen zijn door de uitspraak illegaal geworden. Het vakblad Boerderij spreekt van een “giga-impact”. Honderden en mogelijk duizenden boerenbedrijven opereren door de uitspraak buiten de wet. “Ook de eisen voor toekomstige uitbreidingen en aanpassingen zijn fors aangescherpt”, stelt het blad.

De NOS meldt voorts: “Door het besluit van de Raad van State zijn onder meer verschillende bouwprojecten met terugwerkende kracht illegaal geworden, zoals nieuwe woonwijken. Bij die projecten was namelijk door het zogeheten 'intern salderen' geen vergunning nodig. De Raad van State heeft hier een streep doorgezet.”

De overheid heeft nog altijd geen oplossing voor de stikstofcrisis, die door een uitspraak van de Raad van State in 2019 bovenaan de politieke agenda belandde. Het is daardoor allesbehalve denkbeeldig dat de duizenden veehouders die niet over de juiste vergunning beschikken, vanaf maart door de rechter gedwongen zullen worden om hun bedrijf in te krimpen of te sluiten.

Opeenvolgende kabinetten hebben telkens te weinig gedaan om de stikstofcrisis op te lossen. Het huidige ultrarechtse kabinet maakt het het bontst. BBB-minister Femke Wiersma besloot het bestaande beleid grotendeels te schrappen, tot afschuw van haar ambtenaren.

De Tweede Kamer dringt sindsdien tevergeefs bij de bewindsvrouw aan op nieuw beleid. “Er is geen duidelijk toekomstbeeld, geen visie”, verweet NSC-Kamerlid Harm Holman het kabinet afgelopen weekend in een interview in NRC. Gedwongen krimp van de veestapel is volgens hem onvermijdelijk.

Ook de rechtbank Midden-Nederland vindt het beleid van Wiersma “niet uit te leggen”. In een opmerkelijk vonnis in december sprak de rechtbank er schande van dat de overheid nog altijd niet in actie is gekomen, vijfenhalf jaar na de eerdere uitspraak van de Raad van State.

Wiersma kreeg in de uitspraak een draai om de oren. “De minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur heeft de oplossingen die de afgelopen jaren zijn bedacht weer ingetrokken of uitgesteld, zonder dat er nu concrete alternatieven zijn uitgewerkt.”

Ondertussen stapelen de juridische stikstofproblemen voor de overheid zich op. Op 22 januari doet de rechtbank Den Haag uitspraak in een bodemprocedure over de stikstofdepositie die Greenpeace heeft aangespannen tegen de staat.