Sterven voor Wassenaar en Aerdenhout

Rutte wil blijkbaar een Navo die los gaat op de budgetten voor zorg, sociale zekerheid en onderwijs van de lidstaten.

Een vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken. In zijn eerste grote rede als secretaris-generaal van de Navo heeft Mark Rutte opnieuw zijn neoliberale agenda uitgerold. Hij schetste het beeld van een westen dat aan alle kanten door agressieve vijanden bedreigd werd. Daarom was voor elke lidstaat een defensiebegroting van minimaal 2% van het Bruto Binnenlands Product al niet meer voldoende. Dat moest sterk omhoog wil de Navo, en dan vooral het Europese gedeelte zijn afweerkracht behouden. Daarna ging de secretaris-generaal buiten zijn boekje, net als de vorige keer dat hij zich over dit onderwerp uitte. Hij wist wel waar dat geld vandaan moest komen. Uit de budgetten voor zorg, sociale zekerheid en onderwijs. Die waren zo gigantisch, daar kon wel wat van af. Rutte wist te vertellen dat de rijke landen met tien procent van de wereldbevolking vijftig procent voor hun rekening nemen van alles wat er mondiaal aan sociale zekerheid werd uitgegeven. Hij had nog meer percentages voor zijn enthousiaste publiek: het vijandige Rusland besteedt meer dan acht procent van zijn bruto nationaal product aan oorlog en oorlogsvoorbereidingen.  Over concrete bedragen had Rutte het minder. Geen wonder, die cijfers komen niet in zijn kraam te pas. Dit jaar spendeert Rusland meer dan ooit aan zijn defensiebudget: 127 miljard euro. Ook de lidstaten van de EU hebben hun oorlogsbegrotingen opgeschroefd. Zij geven dit jaar meer dan 310 miljard euro uit.

Toch blijken de Europese landen niet in staat Oekraïne van voldoende en gevarieerd wapentuig te voorzien. En dat terwijl hun defensiebudgetten bij elkaar meer dan twee keer zo hoog zijn als dat van Rusland. Dit wijst eerder op verspilling, wanprestatie en desorganisatie dan op te weinig geld om de defensie op peil te houden. Je zou haast zeggen: bij de generale staven en op de ministeries van Defensie worden de functioneringsgesprekken kennelijk over de verkeerde thema’s gevoerd. Anders hoefden we niet zo bang te zijn voor de Russen en hun agressie. Het defensiebudget van China bedraagt overigens 214 miljard euro, veel minder dan de Europese landen op dit gebied uitgeven. En dan hebben wij de Amerikaanse uitgaven nog niet eens meegeteld: 806 miljard euro.

Je zou al die sterrendragers van luchtmachten, legers en marines willen toevoegen: leer eerst eens met geld omgaan, organiseren en gedegen inkopen. Het valt de gegalonneerden overigens niet eens kwalijk te nemen want de hele militaire geschiedenis hangt van verspilling, wanprestatie en nodeloze offers aan elkaar.

Dit terzijde. Terug naar het begin: Rutte wil blijkbaar een Navo die los gaat op de budgetten voor zorg, sociale zekerheid en onderwijs van de lidstaten. Het zegt dat het allemaal maar om hele kleine beetjes gaat maar dat zal in de praktijk tegenvallen. Bovendien hebben kleine beetjes soms grote gevolgen. Met een dergelijk beleid tast hij rechtstreeks de bereidheid van de bevolking aan zich voor de oorlog in te zetten. Als de gewone mensen straks weer de offers moeten brengen, als zij hun kinderen naar krakkemikkige scholen moeten sturen, als ze zelf op de wachtlijsten van het ziekenhuis staan en als hun ouders ondanks ernstige gebreken toch geen plekje krijgen in het verzorgingshuis, wat hebben zij dan nog om voor te vechten? De vrijheid? Welke vrijheid als je moet wachten op je kankerdiagnose? Als je verliefd bent en je kunt nergens een eigen huis krijgen? Wil je daarvoor vechten? Zullen de jongens en de meisjes van nu bereid zijn te sterven voor Wassenaar en Aerdenhout? Een onderzoek van IPSOS laat het omgekeerde zien. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vochten de geallieerde soldaten niet alleen voor de democratie maar ook voor een eerlijker samenleving. Dat blijkt uit de handvesten die na de overwinning werden aangenomen zoals dat van de Verenigde Naties of de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Van zo’n perspectief valt bij de Navo niets te merken. En de nieuwe secretaris-generaal heeft voor zulke wezenlijke zaken geen antenne.

Rutte heeft als minister president de Nederlandse maatschappij zwaar beschadigd. We hebben de neiging dat te vergeten met de charlatans die nu op de ministeries zitten, maar het is wel waar. Nu is hij bezig goedlachs de Navo schade toe te brengen. Volkeren zijn alleen bereid de lasten van oorlog te dragen als die aantoonbaar eerlijk worden verdeeld, als de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen en de risico’s even eerlijk zijn verdeeld.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten niet dicht blijken. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: Syrië