Stembussen VS gesloten: Nek-aan-nek in Senaat, Republikeinen op voorsprong in Huis van Afgevaardigden

Update, 20:30 uur
De Republikeinse senator en antivaxxer Ron Johnson is herkozen in de staat Wisconsin. Dat betekent dat de Republikeinen nu zeker zijn van 49 senaatszetels, terwijl de Democraten op 48 staan. Er zijn nog drie zetels te verdelen. In Georgia is de strijd onbeslist gebleven. Daar komt op 6 december een run-off.

In het Huis van Afgevaardigden hebben de Republikeinen nu 203 zetels veiliggesteld, terwijl de Democraten er 176 hebben. Er zijn 219 zetels nodig voor een meerderheid.

Update 12.45 uur: 
In de strijd om de Senaat gaat het nog altijd gelijk op. De huidige tussenstand geeft beide partijen 48 zetels in een huis waar er honderd zetels te verdelen zijn. Voor de Democraten is 50 zetels genoeg voor een meerderheid, aangezien de Democratische vicepresident Kamala Harris als voorzitter in dat geval de meerderheid naar haar partij duwt.

De staten waar nu vol spanning naar wordt gekeken, zijn Georgia, Nevada, Arizona en Wisconsin. In Arizona heeft de Democraat Mark Kelly, een oud-astronaut, een stevige leiding. Hij staat met 53 procent van de stemmen op een comfortabele voorsprong op de Republikeinse durfinvesteerder Blake Masters (45,5 procent) die met de zegen van Trump aan de verkiezingen meedoet.

De Republikeinen gaan dan weer aan kop in Nevada en Wisconsin. In die laatste staat lijkt de strijd al gestreden. Ron Johnson staat met 50,6 procent nipt voor op Democratische uitdager Mandela Barnes (49,4 procent), maar omdat vrijwel alle stemmen er zijn gesteld is het een kwestie van tijd voor de Republikeinse winst wordt uitgeroepen. In Nevada is het spannender. Daar gaat het vooralsnog om een tiende procentpunt voorsprong van de Republikein Adam Laxalt op Democraat Catherine Cortez Mastro. 

In Georgia heeft Democraat Raphael Warnock het voorlopige voordeel boven uitdager Herschel Walker, een oud-American Football-ster zonder ook maar enige politieke ervaring die de agenda van Donald Trump in de senaat wil uitvoeren. Walker kwam de afgelopen tijd in opspraak omdat hij twee vrouwen tot een abortus heeft gedwongen. Voor Georgia geldt een extra hindernis dat de winnende kandidaat ten minste 50 procent van de stemmen moet hebben. Zowel Warnock (49,4) en Walker (48,5) hebben dat nog niet. Lukt het deze stemronde niet, volgt er zogeheten run-off, een beslissende ronde. Die vindt in dat geval plaats op 6 december.

Eerder:

In de Verenigde Staten zijn de stembussen voor de tussentijdse verkiezingen gesloten, de race om de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Nog niet alle stemmen zijn geteld, maar met de huidige tussenstand hebben de Republikeinen een voorsprong genomen in het Huis van Afgevaardigden, de Democraten staan in de Senaat op voorsprong.

In aanloop naar de verkiezingen was er de vrees voor een zogenaamde “rode golf”, een riante winst voor de Republikeinen. Ruim 70 procent van de Republikeinse kandidaten bestaat uit aanhangers van oud-president Trump die nog altijd de leugen volhouden dat de presidentsverkiezingen oneerlijk zijn verlopen en ontkennen dat Joe Biden de legitieme president van het land is. Die rode golf bleef uit. In plaats daarvan presteren de Democraten beter dan verwacht. Het is zeldzaam dat in een economisch slechte periode de zittende president niet beide huizen verliest aan de rivaliserende partij.

Wel ligt de Republikeinse partij op koers om de macht over te nemen in het Huis van Afgevaardigden waar nu nog een Democratische meerderheid is. Voor het zover is moeten de Republikeinen nog wel vijf cruciale zetels afnemen van de Democraten. Op het moment van dit schrijven hebben de Republikeinen daar 190 zetels in handen, tegenover 154 voor de Democraten. Dat betekent dat er nog zo’n 70 zetels te vergeven zijn.

In de Senaat gaat het nek-aan-nek. In de huidige samenstelling hebben beide partijen 50 zetels, waardoor het de stem van vicepresident Kamala Harris is die ervoor zorgt dat de Democraten er toch de overhand hebben. Op dit moment gaan de Democraten aan kop met 48 tegen 47. Een belangrijke staat voor beide partijen is Pennsylvania, daar wist de Democraat John Fetterman toch nog de Senaatszetel in de wacht te slepen in plaats van Mehmet Oz, ook wel bekend als de door de Oprah Winfrey beroemd gemaakte “Dr. Oz”. 

Een andere belangrijke staat, Florida, maakte een duidelijke ruk naar extreemrechts. Gouverneur Ron DeSantis die op veel gebieden het beleid van Donald Trump vertegenwoordigt, werd herkozen en de eveneens aan Trump loyale senator Marco Rubio won overtuigend. Ron DeSantis wordt vaak genoemd als Republikeinse presidentskandidaat voor 2024, iets wat er de afgelopen week toe leidde dat Trump besloot de aanval op zijn bondgenoot te openen. In Arkansas gaat het gouverneurschap naar Trumps oud-woordvoerder Sarah Huckabee Sanders die daarmee de eerste vrouwelijke gouverneur van de staat wordt. Sanders was Trumps woordvoerder tussen 2017 en 2019 en verspreidde in die rol aan de lopende band leugens en misleidende verklaringen.

Beide partijleiders in het Huis van Afgevaardigden, de Democraat Nancy Pelosi en de Republikein Kevin McCarthy hebben hun zetel weten te behouden. Met de huidige tussenstand betekent dit dat Pelosi haar rol als voorzitter van het Huis, en daarmee na Joe Biden en Kamala Harris de op twee na belangrijkste politicus van het land, afstaat aan McCarthy. Verwacht wordt dat bij een verlies de partij Pelosi zal vragen haar positie als leider op te geven. Zelf hintte ze er de afgelopen dagen al op dat ze dit sowieso van plan is, met het oog op de recente aanslag op haar leven waarbij de terrorist niet haar, maar haar man thuis aantrof en hem ernstig verwondde. 

Veel kiezers, vooral Democraten, hebben de afgelopen weken al per post gestemd. Daarom kan het nog een tijd duren voor de definitieve uitslag binnen is. In sommige staten wellicht dagen. Naar schatting gaat het om zo’n 24 miljoen mensen die op deze manier gestemd hebben. Uit exitpolls van de grote Amerikaanse nieuwszenders blijkt dat voor veel kiezers de huidige economische situatie de doorslaggevende factor was voor hun stem. Zeker een derde noemde inflatie het belangrijkste onderwerp, die staat in de VS momenteel op recordhoogte. Iets waar de partij van Joe Biden onder lijdt, zonder dat de president daar werkelijk veel aan kan doen. Ongeveer 27 procent van de stemmers zei abortus een belangrijk standpunt te vinden. De Republikeinse partij is het afgelopen jaar druk bezig geweest met het om zeep helpen van het abortusrecht, iets wat de partij zowel nieuwe vrienden, als onnoemelijk veel nieuwe vijanden opleverde.