Stel Black Friday uit tot er voldoende personeel is

De menselijke maat is volledig zoekgeraakt in de jacht naar winst

Door: Daniëlle Wiek en Linda Vermeulen, vakbondsbestuurders FNV Winkelstraat

Grote winkelconcerns gaan in aanloop naar Black Friday steeds verder met het bedenken van uitverkoopstunts. Kijk naar het nachtelijke openingsplan van de Mediamarkt in Rotterdam, die afgelopen maand eindigde in een grote ravage. Als vakbond krijgen we in deze periode veel berichten van uitgeputte medewerkers, gestrest door de massa’s klanten en de schreeuwende tekorten aan personeel. In plaats van vast te houden aan deze jaarlijkse uitverkoop, zou het verstandig zijn als winkelketens Black Friday uitstellen totdat ze weer genoeg personeel hebben om de drukte aan te kunnen.

De personeelskrapte treft veel sectoren, maar de detailhandel is het tekort aan personeel extra voelbaar. Grote internationale ketens zoals de Bijenkorf, Hema en Primark klagen voortdurend dat ze de vacatures niet gevuld krijgen. Winkelmedewerkers doen intussen hun best om de gaten op de werkvloer te dichten, maar staan vaak met te weinig mensen tegenover een stortvloed aan klanten. Dit leidt niet alleen tot een hogere werkdruk, maar ook tot een groeiende ontevredenheid onder het personeel. ‘Onze directeuren denken alleen maar aan de eigenaren en aandeelhouders. Die worden rijker en rijker, en wij knappen het allemaal op, voor een loon dat steeds minder waard is’, is de teneur in verschillende ketens

De oplossing is simpel: betere arbeidsvoorwaarden. Bij de vakbond weten we dat mensen graag in de winkels willen werken, maar alleen als daar respect tegenover staat, er fatsoenlijk wordt betaald en mensen toekomstperspectief hebben. Helaas zien we te vaak dat winkelketens kiezen voor tijdelijke krachten tegen de laagst mogelijke lonen. Dit leidt tot een constante wisseling van personeel, wat weer ten koste gaat van de kwaliteit van het werk en de motivatie op de werkvloer. Grote ketens werken zo hun eigen personeelstekort in de hand.

Black Friday is gebaseerd op het idee dat consumenten massaal kopen omdat de prijzen lager zijn dan normaal. Voor winkelketens betekent dit een lagere winstmarge per artikel, waardoor ze méér moeten verkopen om hun omzetdoelen te behalen. Dit legt nog meer druk op de winkelmedewerkers. Het is voor hen niet alleen fysiek zwaar om de enorme aantallen klanten te bedienen, maar ook mentaal belastend om in een chaotische omgeving te werken, vaak met opgefokte klanten en nieuwe collega’s die ze snel moeten inwerken.

Het mag niet zo zijn dat een paar dagen van verhoogde omzet zwaarder wegen dan het welzijn van de medewerkers die dit alles moeten dragen. Enkele ketens hebben al het besluit genomen om niet mee te doen aan Black Friday, uit overwegingen van duurzaamheid en ethiek. Dit is een goed begin, maar het zou pas echt verschil maken als de concerns gezamenlijke binnen hun branchevereniging Inretail besluiten om Black Friday op te schorten. De Raad van State gaf eerder dit jaar ook al aan dat we als maatschappij beter moeten nadenken over hoe we om willen gaan met personeelstekorten. Waarom zou dat advies niet gelden voor de detailhandel?

In de afgelopen jaren is de focus van veel winkelketens te veel komen te liggen op snelle winsten, zonder oog voor de lange termijn of het welzijn van de medewerkers. Black Friday symboliseert dit probleem perfect: de menselijke maat is volledig zoekgeraakt in de jacht naar winst.

Het uitstellen van Black Friday is geen oplossing voor alles, maar het zou een belangrijke stap zijn in de richting van een eerlijke en verantwoorde detailhandel. Het is tijd dat de grote concerns verantwoordelijkheid nemen voor hun personeel. Als ze dat niet kunnen, dan is het hoog tijd om de grenzen aan te geven – voor de medewerkers, voor de klanten, en voor de maatschappij als geheel.