Sophie Hermans werpt zichzelf voor de leeuwen

Het gaat niet goed met de VVD. In een paar weken tijd heeft de partij virtueel zo’n tien zetels verloren. Ze is in werkelijkheid, en ook in de polls, nog wel de grootste, maar er is alle reden om de toekomst met zorg tegemoet te zien.

Hoe komt het dat de VVD, tot voor kort nog de onbedreigde nummer 1, het zo slecht doet? In dit soort situaties wordt dan al snel naar de leider gekeken, Mark Rutte dus. Die zit er echt al héél lang. Hij is inmiddels bezig aan zijn vierde kabinet. Over enkele maanden heeft hij de vroegere CDA-leider Ruud Lubbers zelfs ingehaald als de langstzittende premier aller tijden.

Ooit was Rutte erg populair bij zijn electoraat (‘Marruk!’), maar die tijd lijkt definitief voorbij. De premier krijgt steeds vaker op cruciale momenten last van geheugenverlies, hetgeen zijn betrouwbaarheid bepaald niet ten goede komt. Hij heeft de gewoonte voortdurend joviaal te lachen, iets wat een belangrijk deel van zijn achterban (en ook degenen die zich daar niet toe rekenen) in toenemende mate irriteert. Er valt toch weinig te lachen als het ene politieke schandaal zich op het andere stapelt?

Kortom: veel VVD-aanhangers (en anderen) vinden het hoog tijd dat de partij een nieuwe leider krijgt. De vraag is: wie? Eerder mislukten Edith Schippers en Klaas Dijkhoff al in hun rol van kroonprins(es). Nu geldt fractievoorzitter Sophie Hermans als zodanig. Of misschien is het beter om te zeggen: gold.

Want na haar strapatsen van afgelopen week kun je ernstig twijfelen aan haar geschiktheid. Hermans stelde zich wel heel wankelmoedig op toen het ging over de voormalige moslimterroriste Soumaya Sahla. Die werd, na gevangenisstraf te hebben ondergaan en gederadicaliseerd te zijn, lid van de VVD. Ze is een protegé van oud-partijleider Frits Bolkestein, promoveert bij de ultrarechtse Leidse hoogleraar Andreas Kinneging en is ook nog goede maatjes met voormalig FvD-senator Paul Cliteur. In VVD-kring zit je dan wel goed, zou je denken.

Maar Hermans schrok zich kennelijk een hoedje toen PVV-leider Geert Wilders in het debat over de regeringsverklaring brulde dat Sahla zijn leven bedreigd heeft en dus voor eeuwig niet deugt. Rutte probeerde hem nog van het tegendeel te overtuigen, maar al snel na het debat kwam Sophie Hermans tot andere inzichten. Ze was ‘geschrokken’ door de woorden van Wilders en ging ‘nadenken’ over de rol van Sahla in haar partij. Die was ‘tafelvoorzitter terrorisme en radicalisering’, een vrijwilligersfunctie waarvan tot voor kort nog zo goed als niemand had gehoord. Enkele dagen nadat Hermans had aangekondigd te gaan nadenken, legde Sahla haar functie neer.

Je moet wel erg naïef zijn om geen verband te zien tussen deze twee gebeurtenissen. Hermans heeft vast de nodige druk op Sahla uitgeoefend om haar adviseurschap op te geven. Ze laadde daarmee de verdenking op zich (om het niet scherper te formuleren) dat ze angstig in haar schulp kruipt als Wilders blaft.

Wilders is al in 2004 vertrokken bij de VVD, maar als het erop aankomt maakt hij daar kennelijk nog steeds de dienst uit. Hij hoeft maar even wat te roepen, of Hermans gooit Sahla ‘voor de bus’, zoals dat schijnt te heten. Rutte, aartsopportunist als hij is, heeft inmiddels ook laten weten dat hij zich ‘te laat’ in de gevoeligheden rond de kwestie-Sahla heeft verdiept.

Met haar actie heeft Hermans haar carrière – gesteld dat ze Rutte wil opvolgen, wat officieel niet bekend is – geen dienst bewezen. Ze heeft laten zien veel te bang en te afhankelijk te zijn om haar partij uit het slop te kunnen halen. Anders gezegd: ze heeft zichzelf voor de leeuwen geworpen. Misschien dat ze nog weet terug te vechten (iedereen verdient tenslotte een tweede kans, nietwaar Sophie?), maar ik heb er een hard hoofd in.