Solidariteit en verdraagzaamheid zijn verdachte termen geworden
Deze dagen dompel ik me onder in het Brabantse carnaval. Als een soort clown hos ik door de straten van Eindhoven en Breda, zing ik daar uit volle borst mee met de krakers en maak ik me vrolijk met vrienden en iedereen die ik tegenkom. Ik wil even in een roes zijn, maar het lukt me niet echt om het leed in de wereld te vergeten.
Zo volg ik de ellende in Rafah en vraag ik me af waarom niemand Netanyahu oppakt om erger te voorkomen. Bij Saddam Hoessein en Khadafi was de internationale gemeenschap er als de kippen bij om mensen te beschermen, maar hier staat ze gewoon toe te kijken hoe een volk wordt uitgemoord. Ik begrijp dat niet. Het internationale gerechtshof heeft gezegd dat Israël mogelijk genocide pleegt en direct moet stoppen met het geweld, de meerderheid binnen de Verenigde Naties is voor een staakt-het-vuren en zowel de Amerikaanse president Biden als de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken roepen Netanyahu op zich in te houden, maar hij luistert nergens naar. Het is onbegrijpelijk. Of nou ja, te begrijpen is het wel. Het toont vooral aan dat Amerika de boel minder onder controle heeft dan gedacht en dat de Israëlische regering weinig om mensenlevens geeft.
En ondertussen kletsen we maar door over dat we als Nederland best onderdelen voor gevechtsvliegtuigen mogen leveren aan Israël omdat het land zich moet kunnen verdedigen tegen de steeds groter wordende bedreigingen van buurlanden. Maar waar zouden die bedreigingen vandaan komen? Ontstaan die zomaar of zijn ze misschien een reactie op het ongehoorde geweld in Gaza, de losstaande acties op de Westelijke Jordaanoever en op de bombardementen op Syrië, Libanon, Irak en Jemen? Het loopt compleet uit de hand in het Midden-Oosten en blijkbaar kunnen we het onderscheid tussen actie en reactie niet meer zien. Zoals we ook niet kunnen zien dat Amerika daar de westerse belangen verdedigt en Iran de Arabische belangen. Het lijkt alsof Israël met haar dominante en paranoïde gedrag haar eigen vijanden creëert en de haat tegen het land nog eens versterkt door zich ongenaakbaar te wanen door het eigen sterke leger en de onvoorwaardelijke steun uit het westen. Zo zou je kunnen zeggen dat Israël nogal een destabiliserende en ontwrichtende factor in de regio is en dat haar houding kwaadbloed zet in een groot deel van de wereld. Als je dit openlijk uitspreekt loop je echter het risico als antisemiet te worden weggezet. Arabieren ervaren dat hun land is afgepakt en Israël en de (westerse) internationale gemeenschap vinden dat dit legitiem gebeurd is. Dat verschil in inzicht of beleving lijkt amper te overbruggen. Het is een doffe ellende.
En dat is de formatie hier in Nederland ook. Daar heeft een twijfelaar de onderhandelingstafel verlaten toen hij zeker wist dat hij met drie demagogen en leugenaars aan tafel zat. De ene heeft eerst moeten beloven dat hij de grondwet respecteert en dat hij moskeeën, hoofddoekjes en de koran toch niet gaat verbieden, zoals hij in zijn verkiezingsprogramma had staan. En bovendien is het zijn partij niet gelukt om het eigen risico in de zorg af te schaffen en de spreidingswet te voorkomen, zoals hij beloofd had meteen te doen als zijn partij de grootste zou worden. Tot nu toe krijgen de mensen die op hem gestemd hebben helemaal niets. Waarschijnlijk gaat hij heel weinig van zijn verkiezingsbeloften waar kunnen maken, maar dat boeit zijn kiezers niets. Ze zijn boos en geloven heilig dat deze heer Wilders die boosheid gaat wegnemen. Inmiddels is hij in de peilingen gestegen naar meer dan vijftig zetels. Ik vrees dat deze ontevreden kiezers uiteindelijk niet tevreden zullen zijn met hun stem.
De tweede persoon aan tafel vertegenwoordigt een partij die ruim veertien jaar aan het roer stond en op vrijwel alle departementen een chaos heeft achtergelaten. De woningmarkt is een drama, de jeugdzorg is failliet, ouderen en jongeren vereenzamen doordat vrijwel alle bejaardenhuizen en jeugdhonken verdwenen zijn, het aantal armen en daklozen is enorm gestegen, er is bezuinigd op ziekenhuisbedden - op ziekenhuizen überhaupt - en op opvangplekken voor vluchtelingen en nu liegt Yeşilgöz over het aantal asielzoekers omdat ze te weinig opvangplekken heeft. Daarbij geeft ze andere partijen de schuld van alle ellende en zegt ze keihard dat ‘niet alleen de VVD, maar de gehele politiek niet naar de mensen heeft geluisterd’. De VVD van Yeşilgöz heeft echter prima naar mensen geluisterd. De partij luisterde naar Shell en Unilever om de dividendbelasting af te schaffen, ze luisterde naar de rijken om de hypotheekrente niet af te schaffen en winsten uit investeringen (bijvoorbeeld uit vastgoed) niet te belasten en ze luisterde naar de NAM en de belastingdienst en niet naar de slachtoffers van de gasboringen in Groningen en de toeslagenaffaire. Zo kan ik nog wel even doorgaan. De VVD luisterde steevast naar de verkeerde mensen en er zijn inmiddels al twee parlementaire enquêtes geweest die dit onderschrijven. De VVD heeft de gewone Nederlanders compleet uitgekleed en dan heb ik over de energiecrisis en de onrust in de agrarische sector nog niets gezegd.
Over dat laatste heeft de derde partij aan de onderhandelingstafel van de formatie de mond vol. Deze mevrouw kan niet rekenen en interpreteert alle rapporten die iets schrijven over het klimaat, stikstof of andere zaken rondom het milieu, in het voordeel van de boeren. Boeren weten al sinds het rapport van Rome uit 1973, en anders uit een specifieker rapport uit 1976, dat ze moeten krimpen en dat aan de vervuiling en boterbergen en melksloten (de overproductie) een eind moet komen. De lobby en de weerstand werkte alleen zo goed dat er decennia lang halfslachtige maatregelen genomen zijn en de echte problemen niet werden aangepakt. Zo mochten er pesticiden gebruikt blijven worden in de landbouw, werd het uitrijden van mest niet aan banden gelegd en hoefden boeren niets te doen aan de gassen (scheten) die het vee de lucht instuurt. De laatste jaren wordt er geroepen om echte maatregelen en sindsdien is het oorlog. Boeren trekken met hun tractoren naar de stad, blokkeren wegen, bedreigen politici, storten overal mest en afval, steken hooibalen in de fik en rijden als het moet barricades omver. Boeren proberen dus met geweld hun doelen te bereiken en dit is precies de definitie van terreur. En het werkt ook nog. Eerder trokken provincies al maatregelen in na protesten van boeren en nu schrapt de Europese Unie ook weer wat regels. Zo blijven we maar doorgaan. Over een tijdje verschijnen er weer rapporten over hoe vervuilend de agrarische sector is en dan begint het hele circus weer opnieuw. En dan te bedenken dat de boeren in Europa nog altijd €57.000.000.000 subsidie krijgen. Zevenenvijftig miljard euro subsidie. Dat is een derde van de totale begroting van Europa. Te bizar voor woorden. De hele agrarische sector lijkt een poel van verborgen werkloosheid. De bedrijfsvoering is in ieder geval aan alle kanten wankel. Het boerenbedrijf kan financieel niet op eigen benen staan en is bovendien slecht voor mens, dier en milieu. Waarom mensen demonstreren om dit allesomvattende wanbeleid in stand te houden snap ik niet. De BBB begrijpt dit blijkbaar wel en mevrouw Van der Plas vindt het dan ook prima dat boeren mensen bedreigen, wegen blokkeren en het milieu nog meer geweld aan doen door asbest en autobanden in de fik te steken. Wonderlijk is dat toch.
De vierde partij, Nieuw Sociaal Contract, heeft dus inmiddels de onderhandelingstafel verlaten. Ik begrijp dat. NSC-leider Pieter Omtzigt zat daar bij mensen die slap zijn waar strengheid geboden is, die stoere woorden spreken maar nog geen deuk in een pakje boter slaan, bij zachte heelmeesters die stinkende wonden blijven maken, pleisterplakkers die geen grote operaties durven door te voeren en bij een omgekeerde Robin Hood die steelt van de armen en het geld aan de rijken laat. Toch wordt Omtzigt nu een slappeling genoemd. Iemand die geen verantwoordelijkheid neemt.
Soms is verantwoordelijk nemen echter niet doorgaan op de verkeerde weg. Sinds de retorische trucjes van Mark Rutte lijken we dat even vergeten. Hij heeft ons veertien jaar ingepeperd dat partijen die zijn lijn niet volgen geen verantwoordelijkheid nemen. Hoe dwaas en desastreus zijn beleid ook was. Als je niet meedeed was je slap en als het fout ging was het jouw schuld. Het is een interessante manier van politiek bedrijven die zijn opvolger Yeşilgöz gewoon doorzet. Het is liegen, draaien en zelf overal mee wegkomen. Het heeft in ieder geval effect. Het zijn wonderlijke jaren geweest waarin het gelukt is om zonder kleerscheuren solidariteit, verdraagzaamheid, barmhartigheid en zorgen om milieu en klimaat tot iets verdachts te maken. Dat is knap werk waar iets socialere mensen voorlopig niets tegenin kunnen brengen. Hen wordt zwakte en deugdzaamheid verweten. Ook al zo bijzonder.
Goed, wellicht later meer hierover. Ik sta weer tussen de carnavalsvierders en ben inmiddels redelijk onder invloed van alcohol. Ik vraag me af of de wereld nu gekker is dan als ik nuchter ben. Ik vrees van niet. Zonder roes is de wereld bijna ondragelijk geworden.