Situatie in Ter Apel toont dat onze houding tegenover vluchtelingen snoeihard discriminerend is

Het gaat niet goed in Ter Apel, dat weten we inmiddels allemaal. Het Groningse dorp is synoniem geworden voor het asielzoekerscentrum waar mensen in mensonterende omstandigheden moeten verblijven. Omstandigheden die nu al tijden aanhouden zonder echt vooruitzicht op grote verbeteringen.

Alle vluchtelingen die in Nederland aankomen moeten zich eerst melden bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dit centrum zit echter al maanden overvol. De redenen lopen uiteen van de compleet kapotte woningmarkt waardoor niemand kan doorstromen, tot het gebrek aan andere aanmeldlocaties en het personeelstekort bij het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Maar het simpele feit is dat er in dit centrum niet genoeg ruimte is om iedereen op te vangen.

Dit leidt tot schrijnende situaties. Om het rijtje nog eens af te gaan: er moeten om de haverklap mensen in stoelen slapen omdat er geen bedden meer zijn. Tientallen mensen hebben een nacht urenlang buiten in het gras moeten slapen. Volgens Kinderombudsman Magrite Kalverboer worden kinderen er mentaal verwaarloosd en lopen ze er alleen maar meer trauma’s op. Volgens de GGD was de gezondheidssituatie ‘kritiek’ met serieuze kans op het uitbreken van infectieziektes. 

Het is er zo ernstig dat op 12 mei zelfs het Rode Kruis moest ingrijpen, die de situatie “beneden elk humanitair peil” noemde. Laat dat even op je inwerken. De situatie was zo erg dat het fucking Rode Kruis op eigen initiatief naar het opvangcentrum kwam om tenten te bouwen. Zo ver hebben we het laten komen. En dit is slechts één voorbeeld, bij allerlei andere locaties zoals de noodopvang in Leeuwarden is de situatie ook onhoudbaar.

Ondanks dat we dit al tijden weten en nieuwssites al maanden vol staan over hoe ernstig de situatie is, willen we in Nederland blijkbaar deze mensen toch niet goed helpen. Betrokkenen en organisaties smeken al maanden om meer opvangplekken, maar daar geven andere gemeenten nauwelijks gehoor aan of het loopt weer vast in bureaucratische rompslomp terwijl alle verantwoordelijken naar elkaar wijzen. 

Pas nu de situatie al maanden is geëscaleerd, beginnen andere gemeenten eindelijk mondjesmaat met het creëren van extra noodopvangplekken. Er worden ook 3.750 extra crisisopvangplekken gecreëerd, verspreid over de veiligheidsregio’s, en het kabinet is inmiddels bezig met wettelijke maatregelen om opvang door gemeenten af te dwingen. Mooi, maar ik denk dat we wel kunnen stellen dat die stappen too little zijn, en sowieso WAY too late. 

Hoe heeft dit zo ver kunnen komen? Hebben we dan echt nergens in Nederland plek? Al is het maar tijdelijk, die mensen moeten toch ergens kunnen slapen? Nou, dat had inderdaad wel gekund, want vorige week hoorde ik het schokkende nieuws dat er in Nederland 9.000 plaatsen voor vluchtelingen uit Oekraïne bestaan die op dit moment nog steeds vrij zijn. 

Begrijp me niet verkeerd, ik wil vluchtelingen uit Oekraïne en uit landen buiten Europa niet tegen elkaar uitspelen. De mensen uit Oekraïne verdienen al onze hulp en het is goed dat we dat geven. We moeten hen steunen zoveel we kunnen en zij moeten ook allemaal een waardige verblijfplaats krijgen. In Nederland zijn tot nu toe binnen de gemeentelijke opvang 46.000 bedden beschikbaar gemaakt voor vluchtelingen uit Oekraïne, en dat is fantastisch.

Maar waar waren die plekken toen we ze zochten voor de mensen uit het AZC in Ter Apel?

Die 46.000 plekken hadden altijd al gecreëerd kunnen worden, maar dat hebben we voor de vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan, Jemen, Irak, Iran en Eritrea nooit gedaan. En zelfs nu er nog vrije plekken zijn, gebruiken we die niet om die mensen een fatsoenlijk dak boven hun hoofd te bieden. 

We kunnen eindeloos bureaucratische redenen en smoesjes bedenken waarom dat niet zou kunnen. Het simpele feit is echter dat er nú mensen zijn die dringend een andere verblijfplaats nodig hebben. Feit is dat daar wel ruimte voor bestaat, altijd voor heeft bestaan en dat die ruimte ook nu deels beschikbaar is. Maar zelfs nu het Rode Kruis te hulp moest schieten wordt die ruimte nog steeds niet aan vluchtelingen van buiten Europa gegund. 

Het is geen kwestie van niet kunnen. Dit is puur een kwestie van niet willen. We vinden de niet-Europese vluchtelingen simpelweg niet belangrijk genoeg om met echte spoed genoeg fatsoenlijke verblijfplaatsen voor ze te maken. Anders hadden we dat al lang gedaan, want de plaatsen die uit de grond zijn gestampt voor vluchtelingen uit Oekraïne maken duidelijk dat we het wel kunnen.

Waarom konden die lege plaatsen die er nu voor Oekraïners zijn in het verleden nooit voor deze mensen worden gecreëerd? Waarom kunnen daar nu, nu de bedden nog steeds leeg zijn, niet ook mensen uit het aanmeldcentrum in Ter Apel verblijven? Al is het maar tijdelijk, zodat ze niet op stoelen hoeven te slapen? Een andere verklaring dan snoeiharde discriminatie kan ik er niet voor vinden.

cc-foto: Directie Voorlichting