Sinterklaasliedjes voortaan zonder roe en roet

Nog dit jaar verschijnt er een nieuwe bundel met traditionele Sinterklaasliedjes die zijn aangepast aan de eisen van de 21e eeuw. Zo wordt het begrip ‘knecht’ geschrapt, net als ‘zwart als roet’ en ‘kaatsenballen’.

Veel Sinterklaasliedjes zijn al erg oud. Met als gevolg dat de teksten soms onbegrijpelijk zijn dan wel ongemakkelijk. Het debat over de omstreden Zwarte Piet-figuur heeft dat ook duidelijk gemaakt. Daarbij werd onder meer de frase “want al ben ik zwart als roet, ik meen het wel goed” uit ‘Daar wordt op de deur geklopt’ aangehaald als discriminerend. Dat lied stamt uit de 19e eeuw en is gebaseerd op de melodie van het Oostenrijkse Oh du lieber Augustin , een lied uit 1679 over de pest die toen rondwaarde. 

Het duo Paul Passchier en Thedo Keizer, tevens leverancier van liedjes aan bijvoorbeeld Sesamstraat, nam 25 teksten onder handen. Dat levert in het geval van ‘Daar wordt aan de deur geklopt’ het volgende op. De oude versie gaat als volgt:

Wees maar gerust mijn kind Ik ben een goede vrind Want al ben ik zwart als roet ik meen het wel goed

In de nieuwe versie luidt dat:

Wees maar gerust, mijn kind. Het is de goede Sint. Hij is hier voor jou en mij. Kom er maar bij!

Het gaat er niet alleen om Zwarte Piet als racistisch verschijnsel te elimineren. In het AD geven de makers een toelichting :

Alles waar straf, zak of roe in voorkwam, moest er bijvoorbeeld uit. ‘Op straat en op tv is het hele idee van Sint en Piet als boemannen er allang uit, maar in de liedjes bleef het hangen. Dat is niet meer van deze tijd: wij willen niet meer dat kinderen bang worden.’

De bundel getiteld ‘Sinterklaasje, kom maar binnen met je Piet’ wordt toegejuicht door onder meer Erik van Muiswinkel, zegsman voor de officiële hoofdpiet. De schrijvers voeren onderhandelingen met minister Asscher, die eind september met veel betrokkenen een ‘Pietenoverleg’ houdt over de heikele aspecten van de kindervriend, om de bundel met de nieuwe liedjes nog dit jaar op alle scholen te verspreiden. Niet alleen bedenkelijke bewoordingen zijn aangepast, ook in onbruik geraakte begrippen. Zo weet geen kind meer wat ‘kaatsenballen’ zijn. Maar niet alles verandert:

Tot het laatst toe heeft hij getwijfeld. Over zo’n zin als ‘vol verwachting klopt mijn hart’. ‘Dat hadden we eigenlijk al in ‘hoor, mijn hart klopt o zo blij’ veranderd toen ik in de nacht van 1 op 2 september om vier uur wakker schrok. Opeens dat ademstokkende gevoel: dit kan niet. Ik heb de dag daarna de drukproeven en de cd, die al was ingezongen, nog als een haas aangepast. Want die ene zin zit in onze cultuur ingebakken. Hoe vaak mensen ook niet over dit liedjesboek hebben geroepen: ‘vol verwachting klopt ons hart’.’

Ook het beroemde maar totaal onbegrijpelijke ‘makkers, staakt u wild geraas’ blijft behouden’.

Metro meldt dat Nederlandse gemeenten ‘met hun handen in het haar zitten’ over de komst van de goedheiligman en vooral zijn assistent. Sommige gemeenten willen geen millimeter wijken en houden vast aan het omstreden voorkomen en karakter van Zwarte Piet, andere zoals Amsterdam gaan juist experimenteren met vernieuwingen.

De gemeentes weten zelf niet precies wat ze willen”, zegt Ineke Strouken, voorzitter van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE). “Er zijn inderdaad veel uiteenlopende, lokale experimenten in gang gezet. Een logisch gevolg is het ontstaan van een heleboel verschillende soorten Pieten.” Volgens Strouken hoeft dat geen ramp te zijn. “Vroeger, en dan hebben we het over de tijd voor de opkomst van de media en de toegenomen mobiliteit, werd de intocht ook al overal op een andere manier gevierd.

cc-foto: Gerard Stolk