Sea Watch: Maak recht wat krom is

Italië gooit de Sea-Watch 3 kapitein Carola Rackete in de gevangenis. NGO-schepen die mensen redden, worden al langer gecriminaliseerd. Dit is de wereld op z’n kop. Het is de hoogste tijd dat links Europa stelling gaat nemen en zich niet langer laat gijzelen door de opkomst van extreemrechts en de toenemende vreemdelingenhaat.

Terwijl wereldwijd zo’n 71 miljoen mensen op de vlucht zijn, waagt slechts een fractie van hen de reis naar Europa. Het overgrote deel is ontheemd in eigen land en van de 21 miljoen mensen die buiten eigen land een veilig heenkomen zoeken, verblijft ruim 85 procent in troosteloze vluchtelingenkampen in de regio. Het gemiddelde verblijf is hier 17 jaar.

Er is geen sprake van enorme stromen vluchtelingen naar Europa. Toch wordt er met dit soort watertaal ingespeeld op angst en wantrouwen om draagvlak te creëren voor het houden van vluchtelingen buiten Europa ofwel Fort Europa.

Fort Europa Een voorbeeld van Fort Europa is de foute Turkije-deal waardoor duizenden vluchtelingen in mensonterende kampen op de Griekse eilanden vastzitten. Overplaatsing naar een betere plek zou een verkeerd signaal zijn en een nieuw golf van migranten veroorzaken, volgens de vicepresident van de Europese Commissie in 2017. Deze mensen worden dus gebruikt als vluchtelingenverschrikkers.

In plaats van een einde te maken aan dit soort foute deals, zijn er ook afspraken gemaakt met het zeer onveilige Libië en wordt er gezocht naar meer landen om deals mee te sluiten. Asielprocedures worden het liefst naar buiten Europa geschoven. Hiermee schuift Europa de verantwoordelijkheid voor de opvang van vluchtelingen steeds verder af van Europa. Wij willen ze niet hebben en als het dan moet, zo weinig mogelijk. Dat schreef Linda Polman ook in haar recente boek ‘Niemand wil ze hebben’.

Europa richt zich vooral op grensbewaking. Het budget van Frontex steeg van 6,3 miljoen in 2005 tot 333 miljoen in 2019. Vanaf dit jaar stelde de EU geen schepen meer beschikbaar via operatie Sophia om mensen op zee op te pikken. De niet-gouvermentele organisaties die dit wel blijven doen worden gecriminaliseerd en schepen worden aan de ketting gelegd.

Sinds de oprichting van de EU in 1993 kwamen op weg naar Europa zeker 30.000 mensen om. De Mensenrechtenraad van de VN concludeerde in 2018 dat de ‘EU een beleid heeft ontwikkeld dat impliciet of expliciet de dood accepteert als een effectief anti-immigratie instrument .’

Sea-Watch 3 Het reddingsschip Sea-Watch 3 – dat de Nederlandse vlag voert – is een van de laatste schepen die nog op de Middellandse Zee vaart om vluchtelingen in nood te redden. Dit schip is regelmatig in het nieuws omdat het schip met tientallen opgepikte drenkelingen nergens een veilige haven wordt geboden. Italië weigert als grensland er steeds voor op te draaien en andere landen weigeren een eerlijk aandeel te nemen. Zelfs als het gaat om slechts tientallen vluchtelingen.

Vanwege de onhoudbare situatie aan boord heeft het schip nu zonder toestemming Lampedusa aangedaan. De kapitein is daarop direct gearresteerd.

De Nederlandse regering had al eerder geprobeerd de Sea-Watch 3 aan de ketting te leggen. Dit is gelukkig voorkomen door een geding tegen de Nederlandse Staat. Volgens de rechtbank had minister Van Nieuwenhuizen de beleidswijziging voor ngo-schepen niet zonder overgangsperiode mogen opleggen aan Sea Watch en is er sprake van onbehoorlijk bestuur en schending van het rechtszekerheidsbeginsel. Sea-Watch 3 hoeft tot 15 augustus 2019 niet aan de uitgevaardigde regeling te voldoen en mag weer gaan varen. Sea Watch reageerde toen: “Enerzijds zijn wij blij dat de rechter ons in het gelijk stelt en de minister een tik op haar vingers geeft, anderzijds zijn we zeer bezorgd over het feit hoe ver overheden gaan in het bestrijden van humanitaire organisaties die zich inzetten voor het redden van mensenlevens.”

Alle mensen hebben rechten Het gaat over mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, geweld, onderdrukking en ellende. Europa dat zich ziet als kampioen democratie en mensenrechten mag niet langer de verantwoordelijkheid afschuiven. Dezelfde Europese landen die aandeel hebben in deze oorzaken, werken nu mee aan Fort Europa. Daarom moeten we: 1. De werkelijke oorzaken aanpakken: werken aan vredespolitiek, stoppen met wapenhandel, stoppen met oneerlijke handelsverdragen. De groeiende ongelijkheid hier en wereldwijd aanpakken. 2. Daadwerkelijk de hervestiging van mensen uit de vluchtelingenkampen in de regio oppakken. De UNHCR vraagt hier al jaren om. 1,4 Miljoen mensen wachten dringend op hervestiging naar Europa, ze zijn niet veilig in de kampen. 3. Stoppen met mensen terugsturen naar conflictgebieden in Afghanistan, Libië, Irak en Nigeria of van mensen die hier al heel lang zijn. 4. Het gezamenlijk surveilleren op de Middellandse Zee (Frontex) richten op het terugdringen van het aantal doden bij de oversteek naar Europa. Opvarenden die dat willen, moeten in staat gesteld worden hun asielverzoek in te dienen in Europa. 5. Ngo-schepen moeten weer worden weer toegelaten, gedecriminaliseerd en veilige havens worden geboden. De kapitein van Sea-Watch 3 onmiddellijk vrijlaten en het schip van de ketting halen.

Respect voor een kapitein die bereid was om de gevangenis in te gaan: “Ik zal mezelf verdedigen want ik deed het juiste. Ik had het privilege om in de positie te verkeren waarin ik echt kon helpen.” Respect voor de havenarbeiders van Genua die eerder verklaarden solidair te zijn, en het schip in de haven te willen ontvangen: “Juist omdat we werkers zijn – kunnen we ons alleen maar herkennen in de fundamentele waarden van de arbeidersklasse: de broederschap tussen de mensen, de internationale solidariteit.” Laten we hun voorbeeld volgen.