SCP-directeur Kim Putters: bij middeninkomens liggen de gele hesjes klaar

In de politieke podcast Betrouwbare Bronnen praat Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), uitgebreid over zijn zorg dat de middengroepen zich steeds minder herkennen in overheid en politiek. “De middeninkomens zijn onzeker over de toekomst: vind ik straks nog werk bij de volgende crisis? Is mijn diploma nog wat waard? En mijn pensioen? Dat is niet meteen boosheid, maar wel de vraag: doet de politiek nog wat voor mij? Dat is de groep die in de stemhokjes het verschil maakt. Tweeverdieners met hypotheekschuld, kinderen op school en ouders die mantelzorg nodig hebben. Mensen die alle ballen tegelijk omhoog moeten houden en zich afvragen of dat wel blijft lukken. Die mensen hebben nog geen geel hesje aan, maar het hangt al wel op de kapstok.”

Putters vindt ook dat gemeenten zelf belasting moeten kunnen gaan heffen. “Gemeenten hebben wel verantwoordelijkheid gekregen voor goede zorg, maar ze gaan niet over de middelen die daarvoor nodig zijn. Daarvoor zijn ze nog steeds afhankelijk van het Rijk. Ook hebben ze niet voldoende juridische middelen om afspraken te maken met instellingen en burgers waar ze die aan kunnen houden zodat er daadwerkelijk goede zorg komt. Ze zitten op alle mogelijke manieren vast aan de touwtjes van Den Haag”, zegt Putters die spreekt van “een democratisch gat”.

De SCP-directeur wil een eigen gemeentelijk belastinggebied. “In elke gemeenteraad zijn debatten over de zorg, maar uiteindelijk gaat de raad maar beperkt over de middelen. Je moet het doen met het geld dat je uit Den Haag krijgt.”

Volgens Putters zijn gemeenten in de praktijk vaak uitvoeringsorganisaties van Den Haag en was dat oorspronkelijk niet de bedoeling. “Thorbecke bedoelde de gemeente als zelfstandige overheid. Die moet niet aan de leiband hangen van Den Haag. De gemeenteraad wordt gekozen door burgers uit je dorp of je stad. En die bepalen met elkaar hoe ze de stad willen inrichten. We hebben de zorg nu gedecentraliseerd als autonome taak. De gemeente gaat er over. Daar hoort dan ook geld bij en de mogelijkheid om dat geld te verwerven.”

Putters wil ook af van alle aparte samenwerkingsregio’s. “De veiligheidsregio gaat over veiligheid, daar zitten misschien 20 gemeenten in, er is een zorgregio met acht gemeenten – alsof veiligheid en zorg niets met elkaar te maken hebben. En dan is er nog een onderwijsregio. Daar moet meer samenhang in. Nu is er een lappendeken en niemand weet meer waar hij moet zijn.”

cc-foto: Rémi-Ange Couzinet