Schoof sliep tijdens relnacht door noodoproepen van Halsema heen

Dick Schoof mag dan dankzij zijn vorige functie als hoofd van AIVD in de media de reputatie van een inlichtingen- en veiligheidsman hebben, in de praktijk zit hij letterlijk te slapen. Uit het feitenrelaas dat de gemeente Amsterdam heeft opgesteld over de onlusten rond de wedstrijd van de Israëlische voetbalploeg Maccabi Tel Aviv blijkt dat burgemeester Femke Halsema in het uur der waarheid tevergeefs geprobeerd heeft premier Dick Schoof te bereiken. Schoof lag te slapen en nam de telefoon niet op. Pas uren later, om 7 uur in de ochtend, kwam hij er achter wat er aan de hand was. De Israëlische ambassades hadden inmiddels al wereldwijd alarm geslagen.

"De burgemeester onderhoudt gedurende de nacht contact met de ambassadeur over de onrust rondom de hotels. Om 2.45 uur belt de ambassadeur weer met de burgemeester. Hij schetst dat er in Israël veel woede is over de gebeurtenissen in Amsterdam. Ook vertelt hij dat leden van de Israëlische regering van plan zijn om naar Nederland te komen. Omdat hierdoor duidelijk wordt dat het internationale gevolgen kan hebben, zoekt de burgemeester om 3.00 uur contact op met de minister-president. Omdat de burgemeester hem niet kan bereiken, belt ze met de minister van Justitie en Veiligheid. De burgemeester praat de minister bij over de ontwikkelingen. Ze spreken af dat de minister de minister-president zal informeren."

Schoof verbleef op dat moment in Boedapest.

Er wordt wel meer duidelijk uit het relaas. Zo blijkt een deel van de opgepalte raddraaiers de Israëlische nationaliteit te hebben. In de media en politieke reacties werd voortdurend gesuggereerd dat het geweld alleen van Nederlandse Palestina-aanhangers kwam. Politici als Wilders, opperhaatzaaier in Den Haag, ging zoals altijd tekeer tegen 'de islam'. Het geweld van de Israëlische supporters, die ook in eigen land berucht zijn vanwege hun extreemrechtse en racistische acties, werd stelselmatig genegeerd.

Zo wordt uit de brief duidelijk dat de Israëlische hooligans bij herhaling taxichauffeurs hebben aangevallen. Die mobiliseerden zich vervolgens. Dat alarmeerde de politie. "Er zijn vooral zorgen over de agressie van de Maccabi supporters en de reactie van taxi chauffeurs daarop," staat in hert relaas. Er wordt zelfs overwogen de wedstrijd te verbieden maar dat gaat niet door gezien "de situatie in de stad dan onhoudbaar zal worden omdat er al grote aantallen supporters in de stad zijn".

Ondertussen werd duidelijk dat politici en groeperingen munt proberen te slaan uit de onrust en die daarmee verder aanwakkeren. "De burgemeester belt ook met de Israëlische ambassadeur en vraagt hem vanuit de Israëlische overheid duidelijk te maken dat het om een sportwedstrijd gaat en dat die niet met politiek moet worden vermengd." Ook taxiorganisaties worden opgeroepen de onrust te bezweren.

Er werden verhalen verspreid die de paniek verder opdreven. Zoals dat hotels belaagd zouden worden. Daar bleek in de praktijk geen sprake van, agenten die op de meldingen afgingen vonden "nauwelijks tot geen mensen die dreigend voor de deur staan". Ook werd het verhaal verspreid dat er mensen 'gegijzeld' zouden worden, een bericht dat door diverse media werd overgenomen. Er bleek niets van waar.

Uit het feitenrelaas blijkt dat een deel van de beelden die werden verspreid helemaal niet uit Amsterdam kwamen. Eerder was al duidelijk geworden dat opnames verkeerd werden geïnterpreteerd. Zo werden wereldwijd beelden van gewelddadige relschoppers verspreid met het verhaal dat er Amsterdammers op te zien waren terwijl het in werkelijkheid om Israëlische hooligans ging die zich in de hoofdstad misdroegen.

Wel is er door rondrazende kleine groepen geweld gebruikt tegen gewone supporters en uitgaanspubliek. Vijf mensen moesten zich in het ziekenhuis laten behandelen, twintig tot dertig Israëlische supporters met lichte verwondingen zijn opgevangen door de Joodse gemeenschap.

Uit het feitenrelaas wordt duidelijk dat de Westermoskee is bedreigd en er een bommelding bij een Joods gebedshuis is gedaan, waar op dat moment ook de minister van Buitenlandse Zaken van Israël aanwezig was.

In de nacht van vrijdag op zaterdag deden zich opnieuw incidenten voor. Een persoon zegt antisemitsich te zijn beledigd door een taxichauffeur. Een man beweert met geweld uit een taxi te zijn gezet omdat hij joods is. De taxi is niet gevonden. Later vroeg een andere taxichauffeur aan een klant of hij Israëlisch is en intimideerde de persoon Er werd een poging tot brandstichting gedaan bij een huis waar een Palestijnse vlag aan het balkon hangt.

Er zaten dinsdag nog vier verdachten vast, waaronder twee minderjarigen. Drie van hen zijn gearresteerd wegens geweld tegen de politie.

Het relaas concludeert: "Wat er de afgelopen dagen is gebeurd is het gevolg van een giftige cocktail van antisemitisme, hooligangedrag en woede over de oorlog in Palestina en Israël, en andere landen in het Midden- Oosten."

Terwijl de Nederlandse regering lag te slapen, pakte de Israëlische regering de ongeregeldheden dus direct op, verspreidde beelden en bestempelde het geweld als antisemitisch, schrijft het AD in een reconstructie.

Die filmpjes worden diezelfde nacht door de Israëlische ambassade in de VS verspreid. Als Nederland vrijdagochtend ontwaakt, domineert Netanyahu de nieuwskoppen. Hij spreekt van ‘zeer gewelddadige incidenten’ in Amsterdam en kondigt aan vliegtuigen met militairen te sturen om de Israëlische supporters op te halen. Niet veel later zegt Israël tóch geen militairen te sturen. Inmiddels hebben de Israëlische president Isaac Herzog en oud-premier Naftali Bennett er al een schepje bovenop gedaan. Ze spreken van een ‘antisemitische pogrom’ en een ‘georganiseerde pogrom’.

De ultrarechtse regering in Den Haag haakt er later gretig op in.

Geert Wilders spreekt van een ‘Jodenjacht’, premier Dick Schoof en justitieminister David van Weel van ‘antisemitische aanvallen’. Als enkele supporters ‘vermist’ worden, grijpt de angst van een ontvoering à la Hamas om zich heen. Dat het samenvalt met de herdenking van de Kristallnacht (1938), toen in Duitsland Joodse eigendommen werden aangevallen, is genoeg om het geweld in Amsterdam te linken aan de Holocaust en Jodenvervolging. De Amerikaanse president Joe Biden en koning Willem-Alexander verwijzen ernaar in hun reacties.

Ondertussen wordt in de media het geweld en de provocaties van de Israëlische supporters gebagatelliseerd, maakt de krant duidelijk. Hoe anders is dat met de andere kant van het verhaal. Terwijl het bij hooligans in berichtgeving normaal gesproken altijd gaat over "een kleine groep" die het voor de anderen verpest, valt op dat het ultrarechtse kabinet niets liever doet dan het geweld in Amsterdam rond de wedstrijd tegen Maccabi Tel Aviv wordt toegeschreven aan een hele groep in de samenleving. Nederlanders met een islamistische achtergrond moeten het ontgelden. Wilders, ledider van de de grootste regerigspartij, eist maatregelen die anders alleen tegen bijvoorbeeld oorlogsmisdadigers worden ingezet.

NRC-journalist Lamyae Aharouay, doorgewinterd politiek verslaggever, stelde er enkele kritische vragen over aan premier Schoof, die als katvanger fungeert voor Wilders. Hij gaf maandag na afloop van de ministerraad een persconferentie. Uit de antwoorden wordt duidelijk hoe in het kabinet de borrelpraat overheerst en niemand kijkt naar wat er echt aan de hand is.

Aharouay wijst er bijvoorbeeld op dat de term 'jodenjacht' waar geschokt op is gereageerd, in voetbalkringen al heel lang gebruikelijk is en wil weten of de regering daar ook iets aan gaat doen. De premier lijkt er niet echt wakker van te liggen.

Update: Dat Femke Halsema 's nachts Dick Schoof niet wist te bereiken toen hij door de rellen in Amsterdam heen sliep, is omdat ze hem op de verkeerde telefoon belde. Zo luidt de verklaring van de Rijksvoorlichtingsdienst. Daarin staat dat Halsema de privételefoon van de premier belde, in plaats van zijn werktelefoon.

"De minister-president heeft twee telefoons: zijn eigen telefoon en een telefoon van het ministerie van Algemene Zaken. Zijn eigen telefoon stond op stil, zijn telefoon van Algemene Zaken is altijd bereikbaar", zegt een woordvoerder tegen RTL Nieuws.