Scholen koste wat kost open?

Tot de dogma’s van deze tijd behoort de stelling dat kinderen geestelijk geheel naar de gallemiezen gaan als ze een tijd online les krijgen in plaats van met zijn alleen opeengepakt in een klaslokaal. Daarom gaan de lagere en de middelbare scholen ondanks de Omikron-tsunami weer open. Dat ze al in tijden van Delta belangrijke haarden van besmetting waren, doet er niet toe. Ondanks vele succesverhalen uit overheidsmond is nog maar een derde van de Nederlanders geboosterd. Wat dondert het. Lijken zelftests Omikron vaak niet op te merken zoals in Italië wordt vermoed?

De scholen moeten open.

In Chicago ging dat ook gebeuren. Daar is het begin van de lessen nu uitgesteld omdat de onderwijzersbond met een staking dreigde. De leden zijn niet van plan zich aan besmetting bloot te stellen. Ze zijn graag bereid om online les te geven maar daar wilde de burgemeester van Chicago, Lori Lightfoot, niets van weten. Liever gooide zij alles dicht.

In Nederland zal het allemaal zo’n vaart niet lopen. Leraren blijven niet gauw thuis. Je komt. Je zet eens een raam open bij wijze van ventilatie. Je ziet wel waar en wanneer het schip strandt. In Engeland waren er voor kerstmis al grote problemen met uitval van leraren. Schoolleiders waarschuwen dat het in januari veel erger wordt.

Enkele dagen geleden plaatste socioloog/pedagoog Mieke van Stigt de volgende twee tweets:

Mieke van Stigt heeft het bij het rechte eind: voor menig leerling is de dagelijkse confrontatie met leeftijdgenoten eerder een bezoeking. Ze moeten constant op hun hoede zijn voor pesters of vervelen zich te pletter als de rest van klas worstelt met dingen die zij al lang snappen. Er zijn tal van manieren waarop scholieren elk op hun eigen manier het slachtoffer worden van het grootste gemene-deler-denken dat sinds jaar en dag de Alfa en de Omega is van het Nederlandse onderwijs.

Uiteraard is klassikaal onderwijs superieur aan het gekloot met Zoom en Teams dat in Nederland voor online onderwijs doorgaat. Voor verreweg de meeste leraren was de eerste lockdown een eerste kennismaking met afstandsonderwijs  Het heeft bij te weinig scholen geleid tot het besef dat dit een heel andere aanpak vereist dan voor een klas. Je bent er niet als je het plakbandje voor de camera op de PC wegtrekt. Of leert hoe je van je eigen smoel naar een PowerPoint-plaatje kunt overspringen en weer terug.

Niemand hoeft het wiel uit te vinden. Zelfs voor het internet bestonden er vormen van effectief, aansprekend en succesvol afstandsonderwijs voor de tijd van speciale doelgroepen zoals kinderen die op afgelegen plaatsen in de wereld woonden. Ouderen kennen nog de uitstekende schriftelijke vakopleidingen van instanties als het PBNA. Het is dan ook geen wonder dat er inmiddels een goed ontwikkelde didactiek van het online onderwijs bestaat die leerlingen stimuleert en meeneemt. De praktijk lijkt in weinig op wat er in een klas zoal gebeurt.

De gemiddelde Nederlandse school is voor geen meter in staat op een behoorlijke, werkelijk professionele manier online onderwijs te geven. Dat valt de docenten niet kwalijk te nemen. Ze hebben dat nooit geleerd. En de schoolbesturen gaan die extra miljarden daar vast niet aan ten koste leggen. Het ziet er niet naar uit dat de pandemie in dit opzicht voor het onderwijs een eyeopener is.

Het dogma dat kinderen altijd alleen tot hun recht kunnen komen in de klas en dat er anders iets mis met hen is, leidt tot de situatie waarin we nu verkeren: we richten gevaarlijke haarden van besmetting in terwijl we de rest van de maatschappij zoveel mogelijk op slot houden in de hoop de effecten daarvan te beperken.

We onthouden alles. We leren niets bij. Het blijft in het onderwijs eenheidsworst en koekoek eenzang. En meester die in quarantaine zit.

Dit is geen pleidooi voor online onderwijs als alternatief voor de huidige praktijk. Wel voor een minder eenzijdige aanpak van scholen en een professionaliseringsslag op het gebied van online en afstandsonderwijs.

Wij moeten af van die obsessie met klassikaal onderwijs. Dat leert ons deze pandemie. Anders blijven we ons in de vingers snijden.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de kwestie rond het Groninger aardgas evenmin.