Schiphol dwingt je onterecht in de naaktscanner

Ancilla reist veel en heeft een afkeer van de zogeheten full body scanners, ook wel bekend als naaktscanners, waar de reiziger min of meer verplicht doorheen moet. De ex-Playmate heeft geen moeite met bloot maar wel met het te grabbel gooien van haar recht op privacy.

Deze week reageerde ik met een tweet op de wijdverspreide berichtgeving dat het ‘security’ process (klinkt veel cooler in het Engels) op Schiphol in aanloop naar de zomervakantie allemaal veel fijner zou worden.

Je mag de body scanners gewoon weigeren, laat je niks wijs maken! (Vraag van tevoren om handmatig fouilleren)

Wat niet specifiek vermeld werd in de nieuwsitems, maar wat deze zogenaamd prettigere ‘centrale’ securitychecks bijvoorbeeld inhouden, is dat je vanaf juni standaard door de full body scanner , of zoals ik hem graag, de naaktscanner, zou moeten. Ook wel bekend als de millimeter wave scanner . Sinds deze nieuwe roterende scanners geintroduceerd zijn, verzoek ik eigenlijk altijd om het alternatief. Niet – of juist omdát – ik me niet heb ingelezen in de gezondheidsrisico’s. Maar gewoon, omdat ik het recht heb te weigeren en omdat ik graag van dat recht gebruik maak. Een soort ‘use-it-or-lose-it’-kwestie als het ware.

Newspeak Ik merk dat veel mensen zich er nog niet van bewust zijn dat ze dit mogen weigeren. Niet zo vreemd, aangezien dit nergens wordt aangegeven door Schiphol, en je standaard vluchtig door beveiligingsmedewerkers richting de machine geleid wordt. Wanneer je kenbaar maakt geen gebruik te willen maken van deze scanner word je handmatig gefouilleerd door een medewerker van hetzelfde geslacht en ondervraagd over de reden van weigering. Vervolgens mag je alsnog door naar je vlucht. Doorgaans probeer ik er verder zo weinig mogelijk herrie over te schoppen. Ik begrijp dat de beveiliging ook maar zijn werk doet, en we hebben allemaal wel betere dingen te doen, nietwaar? I have a flight to catch!

Echter, toen ik dit kleine fun-fact meldde op twitter, dook het @Schiphol account er onmiddellijk op met een tegenreactie.

We gebruiken securityscanners, geen bodyscanners. Deze maken geen gebruik van röntgenstralen. Je mag inderdaad altijd weigeren.

Ik had hier verder niet om gevraagd, maar kreeg toch hun standaard uitleg over de scanners, waar ik inmiddels door mijn vele reizen al erg bekend mee ben.

Afijn, blijkbaar heeft Schiphol een pr-bureau ingeschakeld dat hen aanraadde voortaan over hun naaktscanner te spreken als een veiligheidscanner. Opdat we maar niet vergeten welk doel het allemaal dient. Mooi stukje newspeak . Roept het woord bodyscanner inmiddels al teveel vragen op?

Mijn tweet was trouwens verder geen kritiek op hun naakt-, uhhh ‘security’-, scanner. Maar ach, nu ik ze toch figuurlijk tegen het lijf liep, had ik eigenlijk ook nog wel een vraagje.

Beweerde ik niet ???? Nu ik jullie toch spreek, wat is jullie officiële advies betreft zwangerschap en body, ehh, securityscanners?

Absurd genoeg wijdde @Schiphol er vervolgens maar liefst 5(!) tweets aan om mijn relatief simpele vraag te ontwijken.

De Security Scan brengt geen gezondheidsrisico met zich mee. De apparatuur werkt, in tegenstelling tot bepaalde medische scanners, niet met röntgenstraling. Iedereen, dus ook bijvoorbeeld zwangere vrouwen en mensen met een pacemaker, kan zich zonder enig gezondheidsrisico door de Security Scan laten controleren. ^MIH” 

Inmiddels drie tweets verder, maar voor zover ik kan zien is het nog altijd geen antwoord op mijn vraag, namelijk hoe nou exact het officiële advies luidt, met name in het geval van zwangerschap. Ik was eigenlijk helemaal niet van plan hier zoveel tijd aan te besteden, maar nu werd mijn interesse gewekt. Even om wat verduidelijking vragen:

dus het officiële advies luidt dat je ook zwanger door de scanner te gaan? Waarom word me dan telkens weer gevraagd of ik zwanger ben?

Hun antwoord:

Dat zul je mij nooit horen zeggen, Ancilla ???? Als je zwanger bent, kun je inderdaad door de scanner. Als je wél zwanger bent, is het handig om een medische verklaring mee te nemen. In een later stadium van de zwangerschap is dat namelijk verplicht. 2/2 MIH

Afijn, superleuk om alvast te weten wat me te doen staat als ik hoogzwanger ben, maar 5 @Schiphol-tweets later, feitelijk nog steeds geen antwoord op mijn vraag.

Ik dwing ze maar even in de ontkenning:

Als jullie officiële advies is sowieso door de scanner te gaan, waarom word dan naar zwangerschap gevraagd bij weigering?

En dan lijk ik eindelijk het verlossende anwoord te mogen verwelkomen:

Dat is niet ons officiële advies, Ancilla. Je kunt daar terplekke je voorkeur uitspreken voor handmatige fouillering. ^FEG

Ooohhhhh….. Dus het is toch niet hun officiële advies als zwangere gewoon door hun naaktscanner te gaan? Terwijl als het allemaal zo veilig is voor mens, dan wel foetus, waarom is het dan niet hun officiële standpunt om dat gewoon wel te doen? We vragen nog even vrolijk door…

Waarom wijden jullie er 5(!) tweets aan om mijn initiële vraag te ontwijken? Wat is jullie officiële advies?

@ncilla Je mag voorkeur zelf bepalen. Ondanks dat de security scan geen enkel gezondheidsrisico heeft, mag je het toch gewoon weigeren. ^FEG

Afijn, ze lijken tóch geen officiëel advies te hebben? Maar waarom word ik dan keer op keer door het Schiphol personeel gevraagd naar de reden van mijn weigering? Sterker nog, dit recht hebben ze überhaupt niet volgens de verordening van de Europese Commissie, artikel 7. Als zwangerschap niks uitmaakt wat hen betreft, vanwaar dan toch deze impertinente vraag aan een vreemde, waarbij het antwoord ze in feite niks aangaat? Ik moest toch maar even doorvragen.

Als zwangerschap volgens jullie irrelevant is, waarom wordt hier dan standaard naar gevraagd bij weigering van de scanner?

‘irrelevant’ noemen we dat niet; juist blij nieuws, toch? ???? Het personeel terplekke wil slechts uitleg geven over de scan. ^FEG

Hahaha, altijd lachen met die webcares! Tot nu toe heb ik nog niet mogen meemaken waar deze uitleg, waar ze naar verwijzen, dan uit zou bestaan. Mijn standaardantwoord luidt namelijk dat ik niet weet of ik zwanger ben. Hey, ongelukjes gebeuren en ik doe nou eenmaal niet maandelijks een zwangerschapstest. Daarbij klinkt dat wat vriendelijker dan ‘gaat je geen flikker aan’. Ik heb eerder alternatieve antwoorden uitgeprobeerd, maar dat resulteerde eigenlijk altijd in een heen-en-weer discussie, waar ik doorgaans niet op zit te wachten.

Kankerverwekkend Toen ik ooit aangaf niet genoeg medische kennis had om in te schatten of de scanner al dan niet gevaarlijk zou zijn, werd me verteld: “Deze scanner is geheel ongevaarlijk. De Amerikaanse daarentegen, díe zijn kankerverwekkend!” Ik vraag me af of dat er dan in Amerika ook bij wordt verteld. Het klonk in ieder geval allerminst geruststellend! 

Een keer vroeg ik uit frustratie of ik de volgende keer maar simpelweg moest antwoorden dat plaatsnemen in de scanner vanuit ‘religieuze overwegingen’ weigerde was (ik beschouw mezelf overigens niet als bijster religieus), kreeg ik het verontrustende antwoord: “Nou nee, dan keren we je helemaal binnenstebuiten!” Iemand die wat bang is aangelegd zou dit als intimiderend kunnen beschouwen. Volgens mij is het ook weer compleet in strijd met artikel 7 van eerdergenoemde verordening, trouwens. Maar dat terzijde.

Sindsdien antwoord ik dus liefst maar zo min mogelijk en blijf ik vriendelijk doch standvastig herhalen dat de scanner weigeren nu eenmaal mijn goed recht is. Om een lang verhaal kort te maken, ik ben dus wel benieuwd wat de standaarduitleg, waar @Schiphol naar verwijst, precies behelst.

Dus vroeg ik nog even gezellig door, inmiddels begon ik er ook plezier in te krijgen:

@Schiphol het personeel gaat dan uitleggen dat het veilig is voor foetussen ondanks twijfel in recente onderzoeken? https://en.wikipedia.org/wiki/Millimeter_wave_scanner

Een uur later, nog steeds geen antwoord…

Probeer het gewoon nogmaals… @Schiphol wat is jullie officiële advies betreft zwangerschap en scanners, en waarop is dit advies gebaseerd?

En toen kwam dan het verlossende antwoord:

We begrijpen je vraag. Op onze FB pagina geven wij meer uitleg op het ondergaan van de security scan en ons advies daarover. Zie dus: http://on.fb.me/1J6ca17 ^FR

Daarop valt het volgende bericht te lezen. 

Gek genoeg verwijdert Schiphol dit bericht vrij snel weer. Hoogst merkwaardig, zeker omdat er ogenschijnlijks niks raars in het bericht staat. Hoe lastig kan het nou zijn om over een officiëel advies te besluiten? Is dat wellicht omdat ze later niet met deze woorden geconfronteerd willen worden? Want wat nou als er nieuw wetenschappelijk onderzoek naar boven komt waarin staat dat het wel degelijk schadelijk is voor (ongeboren) kinderen…? Op dit moment zou men dan kunnen zeggen dat het altijd je eigen keuze is geweest om de machine in te stappen.

Dag Ancila, dat is wel degelijk ons advies. De Facebook-post in kwestie is per ongeluk verwijderd. Meer info over de security scan, incl. FAQ van de NCVT, is ook terug te vinden op onze website: http://bit.ly/1AzKCzD  

He, wat vervelend nou…. Ik háát het wanneer er per ongeluk facebook posts verdwijnen…! Maar goed dat ik toevallig nog een screenshot had bewaard.

Schijnbaar is het is dus aan de reiziger zelf om zich te informeren over zijn rechten, en zich vervolgens te moeten verdedigen tegen impertinente vragen van Schiphol-medewerkers.

Communiceren Inmiddels heb ik al van twee betrouwbare personen gehoord dat ze weerhouden werden te weigeren. Als dit klopt, lijkt me dat een erg kwalijke zaak. Er hangen werkelijk overal bordjes voor op onze luchthaven, maar hiervoor niet. In een tijd waarin iedereen en zijn buurvrouw kanker lijkt te krijgen, lijken me dit soort zaken toch allerminst iets om luchtig mee om te springen. Als het gaat om gezondheid, en al helemaal die van moeder en kind, lijkt me dat burgers goed geïnformeerd moeten worden over hun opties, risico’s en de onderbouwing daarvan.

Waarom lukt het Schiphol en hun webcaremedewerkers niet om duidelijk hun standpunt te communiceren?  Schiphol geeft aan dat het een goed recht van de medewerkers is te vragen naar de reden van weigering. Tot op heden lijkt Schiphol geen antwoord te willen geven op de vraag of het ook standaardprotocol is om bij reizigers naar een eventuele zwangerschap te vragen, en zo ja, wat de reden hiervoor is. Omdat zwangerschap volgens hen geen reden is om te weigeren, neem ik aan dat dit is om vervolgens een discussie aan te gaan?

 Ja. Ons officiële advies is dat het geen kwaad kan om door de securityscan te gaan ook in geval van zwangerschap. Een securitymedewerker mag vragen waarom een reiziger niet gebruik wil maken van de scan. 2/2 ^RSO

Nu is het toch weer wél hun officiële advies? Het probleem hier is echter dat Schipholmedewerkers dus helemaal niet het recht hebben om – uit naam van de veiligheid – naar ons privéleven te informeren. Het gevolg hiervan is dat mensen zich geïntimideerd voelen en in de loop der tijd minder snel actief zullen vragen om een zogenaamde ‘100 procent controle’ (dat klinkt eng, maar dat is gewoon ouderwets handmatig fouilleren).

Op het moment dat zwangerschap een traumatische ervaring voor je was, of je met iemand reist die nog niet op de hoogte is van het hopelijk blijde nieuws, kan dit zorgen voor ongemakkelijke situaties. Het lijkt me niet aan Schipholmedewerkers om reizigers onnodig in verlegenheid te brengen. Al helemaal niet gezien deze reizigers aangeven slechts van hun rechten gebruik te willen maken. De gemiddelde reiziger is niet in een situatie waarin deze zich vrij voelt om niet te antwoorden, waardoor er effectief druk uitgeoefend wordt.

In hoeverre is het stellen van een vraag over de reden tot weigering van een bodyscan, voor een burger die niet op de hoogte is van zijn mogelijkheid tot weigeren van antwoord, in overeenkomst met de regelgeving? Wanneer je je onder druk gesteld voel, of extra wordt gecontroleerd schendt dat mijn Europees gegarandeerde rechten  (artikel 18 onder het kopje suggestions).

Discussie weigeren Ik blijf dus gewoon om handmatig fouilleren vragen, En daarbij weiger ik hierover in discussie te gaan. Ik raad een ieder aan om hetzelfde te doen. Bijvoorbeeld omdat bij een nieuwe techniek de lange termijn risico’s, zeker voor frequent flyers , vaak nog helemaal niet zo duidelijk zijn als Schiphol ons graag wil doen geloven. (Zoals een natuurwetenschappelijk opgeleide vriend me influisterde: “mm-wavelength laat de water-moleculen in je lichaam dansen, je wordt van binnenuit gekookt. Dat is wat een magnetron met aardappelen doet. Gezond is anders.”) Schiphol zegt in haar folder zich te beroepen op onderzoek van het TNO, dezelfde partij die eerder bij hoog en laag beweerde dat de OV-chipkaart veilig was. Voordat die al vrij snel na invoering compleet werd gekraakt. ()

Als het gaat om veiligheid, is het statistisch gezien logischer om je zorgen te maken over kanker, dan om terroristen. Zeker aangezien het nog maar de vraag is of scanners überhaupt de veiligheid vergroten.  En anders simpelweg omdat je er het recht toe hebt.

En of ik zwanger ben? Gaat je geen flikker aan!