Scheffer vraagt naar de bekende weg: het is duidelijk wat we met immigratie willen

De echte loopbaan van Paul Scheffer begon met zijn gewoonlijk als “essay” aangeduide stuk “ Het multiculturele Drama ” dat op 29 januari 2000 verscheen in NRC Handelsblad. Scheffer plaatste daarin vraagtekens bij de zegeningen van de immigratie. Hij sprak de vrees uit dat er een onderklasse aan het ontstaan was zonder voldoende opleiding om zich in de eenentwintigste eeuw staande te houden maar met (religieuze) overtuigingen die op gespannen voet staan met de vrijheid, gelijkheid en broederschap, zoals die heten te gelden in blank Nederland. Dat liet men allemaal maar gebeuren, zo betoogde Scheffer, iedereen keek van de problemen weg. En niemand deed er wat aan. Scheffer schreef dat op in bedaagd geleerd ogend proza. Sindsdien geldt hij als expert op het gebied van immigratie en integratie en als een soort held die de knuppel in het hoenderhok durfde te gooien. Heel wat overheidnislichamen vroegen Scheffers advies en hij werd in 2011 tenslotte hoogleraar Europese Studies aan de Universiteit Tilburg.

Scheffer is in twintig jaar niet van opvatting veranderd. In al zijn publicaties en optredens klaagt hij erover dat niemand serieus over immigratie wil nadenken, dat wij geen scenario’s schetsen en dat we niet met zijn allen bepalen wat wij willen. Hij lardeert dat dan met allerlei sombere voorspellingen.

Deze zondag was het weer prijs bij Buitenhof , waar de professor was uitgenodigd om in dialoog te gaan met zijn collega Leo Lucassen. Ditmaal maakte hij zich geen zorgen over de komst van Afrikanen zoals enkele dagen eerder in Nieuwsuur, nu waren de Polen zijn doelwit. Hij vreesde dat de huidige Poolse immigranten tal van kinderen zouden telen, die dan slecht Nederlands zouden spreken maar wel ons paspoort krijgen. En hij herhaalde opnieuw: we moeten eerst bepalen wat wij willen. Toen hem werd tegengeworpen dat Europa nu open grenzen kent zodat we niets te willen hebben, wierp hij tegen dat dit een soort gedachtenexperiment niet in de weg stond. Bovendien, zo voegde Scheffer eraan toe, zou je er serieus op toe kunnen zien dat Nederlandse werkgevers geen afbraaklonen betalen en verplicht worden de kosten van behoorlijk taalonderwijs voor hun rekening te nemen. Met zoveel onheilsprofetieën zou je bijna denken dat Scheffer van het grenzen dicht is, maar dat zegt deze geleerde natuurlijk niet. Hij kijkt wel uit.

Het is verbijsterend hoe lang Scheffer maar blijft vragen naar de bekende weg. Het is  volstrekt duidelijk wat de Europese Unie en Nederland willen: vrij verkeer van personen en goederen tussen de lidstaten onderling. Naar buiten toe de grenzen dicht op enkele helder geformuleerde uitzonderingen na. Niet-Europeanen kunnen werkvergunningen krijgen als het om banen gaat waarvoor geen ingezetenen te vinden zijn. Ook geeft de Unie asiel aan personen die thuis vanwege hun levensbeschouwing voor ernstige vervolging moeten vrezen maar hún komst wordt met grote nadruk ontmoedigd. Zij moeten lange procedures doorlopen en krijgen die verblijfsvergunning alleen als zij aan zeer strenge criteria voldoen. De grote meerderheid wordt zonder meer afgewezen.

Een tweede drempel is het feit dat je alleen binnen Europa asiel aan kunt vragen. Daarvoor is in verreweg de meeste gevallen illegale grensoverschrijding noodzakelijk want ambassades van EU-landen reiken alleen visa voor tijdelijk verblijf uit in het kader van toerisme, zakenreizen of studie. Ook daarvoor moet aan zeer strenge eisen worden voldaan die het verkrijgen van zo’n visum voor verreweg de meeste wereldburgers volstrekt illusoir maken.

De grenzen van de EU worden zo goed bewaakt dat je die zonder professionele mensensmokkelaars niet kunt overschrijden. Het tarief bedraagt duizenden euro’s en dat is een duidelijke indicatie voor de kwaliteit van de bewaking. Als je zonder meer kon binnenwandelen, hadden die smokkelaars geen verdienmodel.

De EU-landen beperken zich niet tot het controleren van hun eigen grenzen. Ze proberen met de buurlanden akkoorden te sluiten over het stoppen van immigranten. Met de Turkse president Erdogan is zo’n deal tot stand gebracht. Ook de koning van Marokko is behulpzaam bij het hinderen van doortrekkende reizigers. Zelfs Libische milities zijn ingeschakeld ook al blijken die aan slavenhandel een lucratieve bijverdienste te hebben. In Niger zijn de autoriteiten met allerlei beloftes gepaaid om het immigranten naar Europa lastig te maken zodat steeds meer van hen omkomen in de woestijn. Er wordt gefluisterd dat er inmiddels een samenwerkingsverband op stapel staat met de Egyptische dictator Sisi.

Paul Scheffer toonde zich in Buitenhof een tegenstander van schimmige anti-immigratiedeals met de dictaturen rond de grenzen van de EU. Niettemin is volstrekt duidelijk wat de Europese Unie en Nederland met immigratie willen: zoveel mogelijk tegengaan. Dat lukt vrij aardig maar niet helemaal want ondanks alle bewaking slippen er toch mensen over de grens. Zij blijven onder de radar en proberen geen asiel aan te vragen. Ze houden zich liever verborgen om werk te vinden in het illegale circuit. Dat binnendruppelen is alleen te stoppen als Europa zich van de buitenwereld afsluit met een ijzeren gordijn zoals de Sovjet-Unie en haar satellietstaten deden. Dat dient dan gepaard te gaan met een zware interne controle van de bevolking. Ook weer naar voorbeeld van het oude Oostblok.

Populistische politici maken al een jaar of twintig bepaalde delen van de Europese bevolking wijs dat de deuren wijd open staan maar het tegendeel is het geval. Ze worden juist zoveel mogelijk dicht gehouden. De boel nog hermetischer afsluiten gaat niet tenzij wij onze manier van leven willen opgeven voor een totalitair dwangsysteem en een permanente controle van al ons doen en laten, wat populisten – althans met de mond –  juist beweren te bestrijden.

De migratie  in de wereld wordt veroorzaakt door kansenongelijkheid. In de negentiende eeuw stroomden mensen uit Europa bij miljoenen naar Amerika omdat ze daar perspectieven zagen die hun eigen land hen onthield. Velen van hen zochten bovendien de vrijheid zoals de miljoenen Oost-Europese en Russische joden die de Atlantische Oceaan overstaken. Amerika was het continent van de hoop.

Tegenwoordig dromen mensen op de hele wereld van emigratie naar Europa omdat ze daar een betere toekomst zoeken voor zichzelf en hun kinderen. Wij bevorderen dat door ons samenlevingsmodel wereldwijd als beste te propageren. En door onze rijkdom schaamteloos te etaleren. Via de (sociale) media of als we op zonvakantie zijn. Vind je het gek als dan gezegd wordt: “Jullie zijn het licht in de wereld. Een stad die bovenop een berg ligt kan niet verborgen blijven”. (Mat. 5-14).

Iedereen die beweert dat de migratiestromen voor honderd procent kunnen worden gereguleerd of tegengehouden, is een leugenaar of op zijn best een kinderlijke wensdenker. Zolang de grote welvaartsverschillen blijven bestaan, zullen reizigers blijven komen. Of we moeten zelf het licht uitdoen.