Schaffen we met een 'inclusief loon' de vakantie af?

Een trend bij concerns waar veel mensen met lage lonen werken: directies willen het vakantiegeld niet meer één keer per jaar uitkeren, maar doorrekenen in de maandelijkse loonbetaling. Met zo’n ‘inclusief loon’ of ‘all-in loon’ lijken de lonen hoger en hopen de concerns meer goedkope krachten te lokken. Vroeger noemden we dat ‘sigaar uit eigen doos’. Maar Linda Vermeulen ziet dat er meer aan de hand is. Wordt met het ‘inclusieve loon’ de vakantie afgeschaft?

Een misleidend loonplaatje
Ding! Een melding op mijn vakbondstelefoon. Daar komt weer een appje binnen met een foto van de uurlonen die Albert Heijn biedt. ‘Zullen we maar in de supermarkt gaan werken? Daar verdienen we meer’, schrijft een winkelmedewerkster van een groot kledingconcern. Haar collega’s in de appgroep reageren bevestigend en zijn boos dat mensen die beginnen met werken méér verdienen dan zij met al hun ervaring en extra taken.
 
Schijn bedriegt! Terwijl we gewend zijn dat bedrijven in hun vacatures een bruto-maandloon, of een bruto-uurloon noemen, passen supermarkten een trucje toe om de lonen hoger te laten lijken. Wat is er aan de hand? Concerns rekenen het vakantiegeld, een bedrag van ten minste 8% over het bruto jaarloon, dat je eigenlijk eind mei zou moeten krijgen, door in de uurtarieven. Heel verwarrend. En misleidend.

Als je ‘inclusieve lonen’ terugrekent, dan verdienen mensen feitelijk vaak het minimumloon, of net een paar cent meer.

Wat betekent dit nou voor medewerkers?
Misschien denken sommige mensen: ‘Laat die eenmalige uitkering van het vakantiegeld maar zitten. Tel dat geld gewoon op bij mijn maandelijkse loon’. Maar hadden we het vakantiegeld niet juist bedacht om te zorgen dat mensen tot rust kunnen komen, dat zij met vrienden of familie iets leuks kunnen doen, en dat het geld voor vakantie niet opgaat aan de maandelijkse huur of de boodschappen? Worden mensen niet enorm voor de gek gehouden, als zij in het voorjaar pas merken dat zij geen vakantiegeld krijgen?
 
Vakantiedagen verdwijnen in het loon
Sommige bedrijven gaan nog verder en verrekenen zelfs de vakantiedagen in het uurloon. Als je op vakantie wilt, ontvang je mogelijk geen salaris in die periode, afhankelijk van je arbeidsovereenkomst, of moet je dit in andere weken compenseren door extra te werken.

Het Europese Hof van Justitie heeft geoordeeld dat dit in strijd is met de Europese richtlijnen. Het weg-rekenen van de vakantiedagen kan ertoe leiden dat mensen geneigd zijn om niet met vakantie te gaan. Terwijl het essentieel is dat mensen op adem komen. In Nederland zijn de rechters milder voor de werkgevers, zo lang maar voldoende transparant en duidelijk is welk deel van het salaris voor vakantie bestemd is.

Wij spreken bij de vakbond werkenden die na hun vakantie bedrogen uitkomen als zij opeens minder loon op hun loonstrook zien. ‘Maar vakantiedagen worden toch doorbetaald?’ Nee, bij een ‘all-in-loon’ is dit dus niet altijd het geval. 

Verborgen in de kleine lettertjes
Bedrijven moeten transparant zijn over de samenstelling van het loon, maar ik merk in de praktijk dat die transparantie wel heel erg verborgen zit in de kleine lettertjes.

Ook valt mij op dat deze ‘all-in-verrekening’ met name plaatsvindt op de plekken waar de lonen zeer laag liggen. Supermarkten, winkelconcerns en distributiecentra voeren een keiharde strijd om mensen aan te trekken die voor een zo laag mogelijk loon het werk verrichten. Arbeidsmigranten, studenten, kinderen... Door een beetje te schuiven met het vakantiegeld krijg je als concern net iets meer bezoekers op vacaturesites.

Waarom niet gewoon écht het loon verhogen?
Terwijl je natuurlijk ook gewoon mensen kunt aantrekken door de lonen écht te verhogen. Dat geld is er! Maar veel directies durven  dat niet te bepleiten bij hun eigenaren en aandeelhouders, omdat het ten koste gaat van de winstmarge. En ja, dan zouden misschien ook hun  eigen bonussen in de knel komen en moeten zij fluiten naar hun verre reis met het gezin naar een fancy resort – all-in.