Sander en Joris wijzen de weg

Op mediagebied sprongen de capriolen van twee witte bevoorrechte mannen, Sander en Joris, de afgelopen tijd in het oog. Wat zij deden was verfrissend en opmerkelijk in deze tijden van hardnekkige inflatie, ongewenste intimiteiten, oorlogsdreiging en corona-ellende. Zij keken in de spiegel. Eigenlijk staat de oude vraag centraal hoe we de wereld een beetje kunnen verbeteren door bij onszelf te beginnen.

Laten we er een spoedcursus van maken. Les 1 is om je te verdiepen in de werkwijze van beide journalisten. Kijk daarvoor om te beginnen vanavond naar de VPRO-tv-serie ‘Sander en de kloof’ en lees het nieuwe boek van Joris Luyendijk ‘De zeven vinkjes’ of zijn interview in Volkskrant Magazine (5/2/22). Je kan van alles van deze mediamannen vinden, maar ik vind het interessant hoe ze zichzelf bewust tonen van hun bevoorrechte positie en met humor en zelfkritiek op de samenleving en zichzelf reageren.

Luyendijk noemt zich een man met zeven vinkjes. Dat zijn: • minstens één hoogopgeleide en/of welgestelde ouder • minstens één in Nederland geboren ouder • man • hetero • wit • gymnasium of vwo • universiteit

Wie al die kenmerken bezit, boft volgens Joris. “Ik ben net zo’n man als Rutte en Wiegel”, schrijft hij in de NRC (5/2//22). Gelukkig roept hij in de Volkskrant de lezer op om niet meer op de VVD en het CDA te stemmen. Als Sara Berkeljon hem vraagt wat het belangrijkste zelfinzicht is dat hij door zijn onderzoek heeft opgedaan, zegt hij: “Misschien hoe moeilijk het is om in te gaan tegen een positief zelfbeeld. Net als de bankiers waarover ik ooit schreef, moest ik concluderen dat ik ook niet vrij ben van zelfbedrog.”

Sander Schimmelpenninck, zelf telg uit een welvarend adellijk geslacht, onderzoekt in ‘Sander en de kloof’ hoe het kan dat de kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt. Daarbij spaart hij zichzelf evenmin. Zijn programma is een mooie aanvulling op ‘Scheefgroei’ van Jeroen Pauw. Het verbaast me dat de politiek aan het begin van een nieuwe regeerperiode zo bitter weinig doet met de kritiek die in deze uitzendingen geleverd wordt. Toen ik op de site van de VPRO wilde nagaan wat er verder over deze serie wordt vermeld, viel mijn oog op een rare verklaring over het feit dat Sander ook in een tv-reclame zit. So what?

Tijd voor les 2 van de cursus Verbeter de wereld enz. We gaan de werkwijze van Joris en Sander op onszelf betrekken. Wie zijn wij en wat zijn onze bijdragen aan de o zo boeiende wereld waarin wij leven?

Als ik de vinkjes op mijzelf loslaat, dan tel ik maar drie en een half vinkje. Ik ben een witte man, dat wel. Mijn ouders zijn in Den Haag geboren, de ene in de Schilderswijk, de ander in een betere buurt. Ze waren noch hoogopgeleid, noch welgesteld. Eerder middle class , vlees noch vis. Van oorsprong ben ik een hetero, maar ik voel me meer verwant met non-binaire personen. Ik heb geen gym, maar MULO. Beschik over een goed inkomen en woon met mijn vrouw en dochter in een verkeerd groot huis. Ongetwijfeld heb ik me in het verleden en misschien ook nu nog verkeerd gedragen ten opzichte van vrouwen. Wilt u dat melden, ga dan naar de nieuwe regeringscommissaris Hamer.

Ik probeer van mijn fouten te leren, door erover te praten, te lezen en na te denken. Op dit moment ben ik actief in de buurt waar ik woon. Dat is Delfshaven in Rotterdam-West. Als vertegenwoordiger van de gepensioneerde omroepmedewerkers in het pensioenfonds van PNO Media heb ik net een proefpodcast over pensioenen gemaakt. Komende dagen ga ik met mijn dochter en hond de natuur in. Veel meer zit er niet in. Maar voor iemand met drie en een half vinkje is dat misschien al heel wat.