Samsoms droom van inkomensnivellering is bedrog

In de verkiezingsdebatten van de afgelopen weken beweert PvdA-leider Samsom steeds weer dat het kabinet- Rutte II, zoals beloofd, de inkomensverdeling minder scheef maakt. Maar hij kent de cijfers niet of hij droomt, schrijven twee Eerste Kamerleden van de SP.

Door Geert Reuten en Tuur Elzinga

Meteen na de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer gingen Mark Rutte en Diederik Samsom daadkrachtig en slagvaardig in onderhandeling over een regeerakkoord. Dat kwam er snel, want de heren gunden elkaar een succesje. De belangrijkste ruil was wellicht dat de VVD het macro-economisch beleid en de bezuinigingen op het overheidsbudget kreeg, maar de PvdA binnenhaalde dat de lasten van de crisis en de pijn van de bezuinigingen vooral door de sterkste schouders zouden worden gedragen. Dankzij een inkomensafhankelijke zorgpremie zou het totale beleid voor het eerst in lange tijd zelfs inkomensnivellerend uitpakken.

Beloofde nivellering Na een knieval van de PvdA voor een opstand in de VVD-achterban werd de inkomensafhankelijke zorgpremie vervangen door herverdelende maatregelen, zoals in de sfeer van de inkomstenbelasting. De vraag is of deze maatregelen de beloofde nivellering tot resultaat hebben gehad en Samsom en zijn partij nu oprecht kan claimen dat de inkomensverdeling minder scheef is geworden. Laten we de totaaleffecten van het beleid van Rutte-II op de koopkracht van huishoudens eens onder de loep nemen.

Afgelopen december nog zijn er, vanaf 2015, drie structurele inkomensmaatregelen van netto €688 miljoen belastingverlaging ingevoerd. Die resulteren erin dat de relatieve inkomenspositie van de bovenste 26 procent van de inkomensverdeling vooruit gaat. (Zie kolom 5 van de bijgaande tabel.)

Maar de eerdere maatregelen van Rutte-II deden daar niet voor onder. Uit de twee laatste Macro-Economische Verkenningen van het CPB blijkt voor de gehele periode Rutte-II, tot en met 2015, het volgende (zie kolom 7 van de tabel).

 • Ten eerste, huishoudens met een inkomen beneden modaal, zagen en zien hun koopkracht achterblijven ten opzichte van de hogere inkomens (rij a uit de tabel).  • Ten tweede, enige herverdeling is er binnen de top 26% (rij c en d). Maar samen gaan die er méér vooruit dan de onderste 35%.

Het eerlijke verhaal Tijdens de vorige verkiezingscampagne beloofde Samsom niet alleen de inkomensverschillen te verkleinen, maar ook het eerlijke verhaal te vertellen. En het eerlijke verhaal is helaas dat de droom van kleinere inkomensverschillen voor de kiezers van Samsom niet uitkomt. De VVD heeft met steun van de PvdA de verschillen opnieuw vergroot.

Geert Reuten en Tuur Elzinga zijn Eerste Kamerlid voor de SP