Samenwerking Amsterdam-Tel Aviv is onverkoopbaar

Burgemeester Eberhard van der Laan van Amsterdam sprak op 8 september in Ramallah met zijn ambtsgenoot Musa Hadid. De dagen daarvoor heeft hij met de autoriteiten in Tel Aviv overlegd. Dit alles om de mogelijkheden voor samenwerking tussen Amsterdam en Tel Aviv, respectievelijk Ramallah, nader te onderzoeken.

Die missie heeft een historie. De gezochte ‘samenwerking’ begon als plan voor een stedenband met Tel Aviv, waarbij later de Palestijnse stad Ramallah is betrokken, resulterend in de Amsterdamse wens om een driehoeksovereenkomst tot stand te brengen.

Ramallah ligt op de Westelijke Jordaanoever die in 1967 door Israel werd bezet en sindsdien wordt gekoloniseerd. Ruim een half miljoen joodse kolonisten – ofwel 10 procent van het joodse bevolkingsdeel van Israel – heeft zich inmiddels daar, inclusief geannexeerd Oost-Jeruzalem, gevestigd.

De stad ligt in het zogeheten A-Gebied, waar sinds 1993 (‘Oslo’) het civiele en politionele bestuur formeel in handen ligt van het Palestijns Nationaal Gezag (PNA). Feitelijk leeft Ramallah sindsdien onverminderd onder Israëlische bezetting. Alle kenmerken daarvan zijn aanwezig.

Arrestaties en liquidaties Aan de gemeentegrens van Ramallah controleert het Israëlische leger alle in- en uitgaande personenverkeer. Op de doorgangsweg van Ramallah naar Oost-Jeruzalem ligt het Qalandia-checkpoint, dat functioneert als een grensovergang. Een ruim 700 kilometer lange Muur (deels hek) scheidt Ramallah en de rest van de Westelijke Jordaanoever af van het Palestijnse leefgebied dat sinds 1948 binnen de grenzen van de Staat Israel is komen te liggen. Zo nu en dan vallen Israëlische soldaten Ramallah binnen om Palestijnen te arresteren of liquideren.

Intern verslag Is Amsterdam daarvan op de hoogte? Jazeker. In een intern verslag van een oriënterend bezoek van het Hoofd van het Bureau Internationale Betrekkingen van de Gemeente Amsterdam aan Ramallah, april van dit jaar, staat een reeks verwijzingen naar de bezetting, waarbij het woord zélf overigens omzeild wordt: ‘de toegangswegen naar en van Ramallah zijn afgesloten en worden gecontroleerd door de Israeli’; ‘verschillende verbindingswegen tussen Ramallah en andere steden en dorpen zijn door de checkpoints van elkaar afgesloten en er is ook geen fiber-verbinding mogelijk’; ‘3G-communicatie [is] niet mogelijk’; ‘Ramallah [heeft] geen Google Maps omdat het bedrijf die niet mag maken, vanwege de noodzaak voor toestemming van de Israëlische regering’; enzovoort.

Driehoeksrelatie In Amsterdam weet men inmiddels ook dat Ramallah niets voelt voor de door Amsterdam bedachte driehoeksrelatie. In een verklaring van de gemeenteraad van 1 juli jl., geplaatst op de Arabischtalige website van de gemeente, stellen de raadsleden dat ‘De Gemeente Ramallah geen deel zal uitmaken van welke tripartite overeenkomst dan ook, waarbij een stad van de bezettende staat als derde partner betrokken is.’ Logisch.

Bilaterale overeenkomsten Zet dit een streep door de ambities van Amsterdam? Niet per se. Als een driehoeksrelatie er niet inzit, dan kunnen er altijd nog bilaterale overeenkomsten afgesloten worden. De partners van Amsterdam willen wel. Israel heeft internationaal te maken met snel groeiende kritiek op zijn politiek jegens de Palestijnen, en met acties om het land tot de rechtsorde te dwingen. Een handreiking uit Amsterdam is zeer welkom.

Ramallah hoopt door internationale samenwerking zijn positie ten opzichte van de Israëlische bezetter te versterken. Paradoxaal genoeg strookt dit met de politiek van Israel, die is gericht op de ontwikkeling van Ramallah tot feitelijke Palestijnse ‘hoofdstad’ – waarmee geannexeerd Oost-Jeruzalem die toekomst wordt ontnomen.

Onrechtvaardige onhoudbaar Van der Laan en de meerderheid in de gemeenteraad die hem vooralsnog steunt, zouden moeten inzien dat de Amsterdamse ambitie allerwegen bijdraagt aan normalisering van een even onrechtvaardige als onhoudbare situatie. Het is niet te verkopen om samenwerking te zoeken met enerzijds de hoofdstad van een bezettende mogendheid en anderzijds met de ‘hoofdstad’ van de entiteit die daar al bijna een halve eeuw het slachtoffer van is.

Bovendien doorkruist Van der Laan de – nationale en internationale – inspanningen om via politieke en economische druk een eind maken aan de onderdrukking en verdrijving van Palestijnen. In het geval van Apartheid Zuid-Afrika heeft die aanpak gewerkt.

Wat nu nodig is, is dat burgemeester Van der Laan en de zijnen handelen in de geest van het devies van de stad: Heldhaftig (door politieke visie te tonen), Vastberaden (door de Israel-lobby te trotseren), Barmhartig (ten opzichte van de slachtoffers van de politiek van Israel).