Saban Disli, de nieuwe ambassadeur van Turkije in Den Haag

Een onderdeel van het herstel van de betrekkingen tussen Turkije en Nederland is de uitwisseling van ambassadeurs. Saban Disli heet de nieuwe Turkse ambassadeur in Den Haag. De Nederlandse media wisten al dat hij parlementariër was namens Erdogans Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP), dat hij zelfs een van de oprichters was van deze regeringspartij en eerder werkte voor een vestiging van een Turkse staatsbank in Nederland. Daar houdt het echter niet mee op.

Disli heeft een bewogen verleden in Turkije. In 2008 ontving hij een miljoen dollar smeergeld van de zakenman Mehmet Karasu in ruil voor de aanpassing van een bestemmingsplan over een groengebied. Zo hielp Disli de AKP aan haar eerste corruptieaffaire en dat woog destijds zwaar. Tegenwoordig kijkt niemand in Turkije meer op van een miljoentje smeergeld binnen regeringskringen. Dat wil zeggen, na de onthullingen van eind 2013 door volgelingen van imam Fethullah Gülen over corruptie binnen de AKP.

Vijf jaar eerder was het imago van onkreukbaarheid waar de AKP (AK=zuiver) zich in wentelde nog nagenoeg onbeschadigd, maar Kemal Kilicdaroglu, de huidige leider van de oppositie voerende Republikeinse Volkspartij (CHP) zette als parlementariër zijn tanden in Disli. Volgend op het schandaal zag Disli zich genoodzaakt om zijn plaats in het parlement ter beschikking te stellen. Korte tijd later keerde hij alweer terug, als vicefractievoorzitter van de AKP.

Een aardig terzijde is dat Mehmet Karasu, de zakenman van wie Disli in 2008 zijn miljoen ontving, projectadviseur was bij de EA groep, een onderneming van de Turkse Nederlander Ekim Alptekin. Laatstgenoemde kwam eind 2016 in opspraak nadat gebleken was dat zijn Nederlandse onderneming Inovo BV $530.000 van onduidelijke herkomst betaalde aan Michael Flynn, de voormalige veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president Donald Trump. Die betaling moest leiden tot een door Flynn geleide lobby in de VS tegen Gülen. Er kwam nooit iets van terecht. Het blijft echter een kleine wereld, want om de cirkel rond te maken melden we nog maar even dat de nu kersverse ambassadeur Saban Disli in 2007 optrad als getuige bij het huwelijk van Alptekin.

Couppoging De nieuwe Turkse ambassadeur in Den Haag heeft ook nog een broer; en wat voor een. Deze Mehmet Disli schopte het tot generaal-majoor in de Turkse strijdkrachten. Hij klom op tot secretaris van de opperbevelhebber, maar werd gearresteerd na de mislukte staatsgreep in Turkije op 15 juli 2016. Die arrestatie is een opmerkelijk verhaal, waarbij vooral het handelen van de huidige minister van Defensie Hulusi Akar, indertijd opperbevelhebber, vragen oproept.

De coupplegers brachten Akar tijdens de staatsgreep over naar de luchtmachtbasis Akinci, waar hij naar eigen zeggen onder druk werd gezet om een verklaring te ondertekenen. Akar weigerde waarna Mehmet Disli, toen zijn secretaris, de loop van een pistool op zijn hoofd zette. Als dat werkelijk de toedracht is geweest dan hoorde Disli overduidelijk tot de coupplegers. Akar liet hem echter niet na het mislukken van de coup arresteren maar vloog samen met hem naar Ankara. Van hun aankomst daar is een foto gemaakt die tot veel vragen leidde in Turkije, onder meer omdat te zien is dat Disli niet geboeid is.

Mehmet Disli ging vervolgens in het crisiscentrum van het Cankaya-paleis aan het werk alsof er niets gebeurd was. Tijdens die werkzaamheden had hij onder andere telefonisch contact met zijn broer Saban. Volgens de regeringsgezinde columnist Abdulkadir Selvi sprak Disli in die uren verder met verschillende andere AKP-mensen. Later ontkende Disli vanuit de gevangenis dat hij bij de coupplegers hoorde met onder meer als bewijs dat Akar hem urenlang in het Cankaya-paleis door had laten werken. Daar had hij een punt. Verder was het naar zijn zeggen uitgesloten dat hij iets hij iets met de couppoging van doen had, omdat in de agenda van Erdogan een afspraak met hem voor 18 juli genoteerd stond. Die afspraak zou door zijn broer Saban zijn gemaakt.

Dat Saban Disli tot ambassadeur in Nederland is benoemd, toont dat zijn carrière niet heeft geleden onder de vermeende betrokkenheid van zijn broer bij de couppoging. Dat is eveneens opvallend want andere familieleden van coupplegers moesten het bezuren, ook als ze van de prins geen kwaad wisten. Voor AKP-prominenten gelden aparte regels, zelfs voor wat betreft de couppoging.

Osmanogullari Turkije wordt weer op het ambassadeursniveau vertegenwoordigd in Nederland en daarmee lijkt de normalisering van de betrekkingen tussen beide landen bezegeld. Disli zou het nog best eens druk kunnen krijgen in zijn nieuwe positie. Binnenkort al. Zo is het voorstelbaar dat de Nederlandse regering bij de Turkse ambassade aanklopt over de arrestatie vorige week in Istanbul van Ekrem Deniz Osmanogullari. Deze 24-jarige Dordtenaar uitte via de sociale media kritiek op Erdogan & Co. en zou nu worden aangeklaagd wegens het ‘verspreiden van propaganda’. Niet de meest diplomatieken manier om het herstel van de Turks-Nederlandse betrekkingen mee te beginnen…