Rutte zwaait af en laat een ‘borderline society’ achter

Gaaf landje van verdraagzame burgers is smeltkroes van gepolariseerde individualisten geworden

Mark Rutte vertrekt uit Nederland na een meer dan 13-jarig premierschap. De langstzittende premier die we ooit hebben gehad. Als premier zijn vriend en vijand het eens over zijn kwaliteiten om de belangen van Nederland internationaal goed op de kaart te zetten. Als politiek pragmaticus. Niet als verbindende visionair. Maar dan houdt het ook snel op met loftuitingen over zijn premierschap. Columnist Han van der Horst heeft daar een heldere analyse over geschreven.

Rutte is geen verbinder geweest. Wel een premier zonder een visie die het liberale gedachtegoed breed in de samenleving heeft uitgerold. Hij heeft Nederland veranderd in een land van individualisten, waar je alleen verantwoordelijk bent voor je eigen lot. Niet van dat van je medeburgers.

In de huidige samenleving zijn dan ook nogal wat trekjes te zien van een borderline society. Een samenleving waar op collectief niveau eigenschappen van een borderline persoonlijkheidsstoornis zijn waar te nemen. Zoals hevige reacties op publieke gebeurtenissen, snelle verschuivingen in de publieke opinie, onvoorspelbaarheid en chaos. Evenals een afnemende sociale cohesie in de samenleving en afnemend vertrouwen van mensen en instellingen. Hetgeen zich uit in polarisatie en afnemende gemeenschapszin.

Maar ook het impulsief reageren als samenleving op politieke, economische en sociale ontwikkelingen zonder grondige analyse van de lange-termijngevolgen. De overdreven hang naar veiligheid en stabiliteit, waarin vooral populistische partijen handig op inspelen, is in onze huidige  samenleving  eveneens goed waarneembaar.

Onze internationaal ooit bekendste eigenschap van een progressief verdraagzaam land is onder premier Rutte veranderd in een smeltkroes van gepolariseerde individualisten die soms ook nog voorzien zijn van een uiterst kort lontje.

Ieder land krijgt de premier die het verdient. De pluspunten van Rutte heeft hij zelf goed kunnen verzilveren met zijn nieuwe functie als hoogste politieke baas van de NAVO. De minpunten van Rutte zien we helaas heel scherp terug in de huidige tot op het bot verdeelde en gepolariseerde samenleving. Niet echt een resultaat om als VVD-politicus met trots op terug te kijken.