Rutte overschat zichzelf en denkt dat hij een politieke Escher is

Deze woensdag is het kabinet de oren gewassen door de oppositie. Dat is vaker voorgekomen. Premier Rutte reageert dan met een eindeloze woordenstroom en diep in de nacht zorgen de coalitiepartijen voor voldoende vertrouwen. Dat is ook nu weer gaande.

Het kabinet heeft een interne breuk voorkomen door het aanpakken van der stikstofproblematiek uit te stellen tot er in de provincies colleges gedeputeerde staten zijn gevormd. Er zijn drie mogelijkheden: Er komen coalities tot stand, met BBB als belangrijkste factor. Ze omhelzen het stikstofstandpunt van deze partij, in ieder geval in essentie. Of BBB wordt de oppositie in gedrongen met een monstercoalitie aan de andere kant. Of – tenslotte – BBB gaat door de pomp en gaat een toekomst van verzwakking tegemoet, terwijl radicale leden zich afsplitsen. Vermoedelijk hoopt Rutte op de laatste uitkomst.

Vandaar dat het kabinet probeert tijd te winnen. Dat is de achtergrond van het inmiddels beruchte briefje waarin tegelijkertijd sprake is van versnelling én van uitstel.

Dat is in zich strijdig. Om een interne crisis te bezweren en Hoekstra binnenboord te houden is deze truc verzonnen. Men wacht af wat er in de provincies gebeurt en ziet dan verder. Anders geformuleerd: de regering regeert niet maar laat de onderhandelaars voor de provinciale coalities de kastanjes uit het vuur halen.

Dit getuigt van een enorme zelfoverschatting bij Rutte. Hij denkt dat hij een politieke M.C. Escher is.

Escher werd wereldberoemd met zijn werk waarin hij wiskunde gebruikte om onmogelijke situaties en drogbeelden te schetsen, die er niettemin plausibel en geloofwaardig uitzagen. Hij geldt dan ook als een der grootste kunstenaars uit de twintigste eeuw. Niet in Nederland maar wereldwijd.

Alleen is Rutte geen politieke Escher. Hij mist daarvoor het talent. Hij slaagt er niet in zijn drogbeelden zo te construeren dat ze geloofwaardig zijn. Hij is twaalf jaar in staat geweest aan de macht te blijven door zijn partij en zijn coalitiepartners te disciplineren en onder de duim te houden. Die coalitiepartners (en die ene blonde gedoogpartner) zijn allemaal door het electoraat op hun nummer gezet. Zijn eigen partij bleef ongeveer stabiel maar begint nu ook in een vrije val te raken, althans als wij de peilingen mogen geloven.

De premier krijgt deze woensdag enorm op zijn falie maar niemand durft te zeggen waar het op staat: dat de zelfoverschatting van Mark Rutte te schadelijk is geworden voor Nederland.

Niemand durft te zeggen: U denkt dat U een politieke Escher bent. U hebt een veel te hoge dunk gekregen van Uw eigen talenten. U probeert een supertanker te besturen maar U hebt in een Volkswagen rij-examen gedaan. U verwart bravoure met bestuurskracht. U bent een remmende factor en dat heeft te maken met Uw karakterfouten. U zit daar te krabbelen op een vel papier maar het lijkt nergens op. U bent gewoon niet goed genoeg. Dat is het probleem.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: ChatGPT.