Rutte IV treedt aan op sint-juttemis

Nu het niet lukt er op een normale manier uit te komen moeten VVD-leider Mark Rutte en zijn D66-kompaan Sigrid Kaag maar een poging tot regeerakkoord op papier zetten. Wie het met de voorstellen van de twee grootste partijen eens is kan zich daar dan bij aansluiten. Tot dit ‘plan B’ is informateur Mariëtte Hamer naar het zich laat aanzien gedwongen. Via de klassieke methode van onderhandelingen tussen de beoogde regeringspartijen blijkt namelijk geen coalitie te vormen. Het overleg verkeert in een zodanige impasse dat Hamer zich van deze weinig gebruikte noodgreep moet bedienen.

Ik hoop dat ik ongelijk krijg, maar ik vrees dat plan B óók tot mislukken is gedoemd. Het probleem is namelijk niet dat de partijen het inhoudelijk niet eens kunnen worden, het probleem is… tja, wat is het probleem eigenlijk? Vooral dat niemand het waagt de verwachtingen van zijn achterban te bruuskeren.

VVD en CDA zouden het liefst het bestaande samenwerkingsverband met de ChristenUnie voortzetten, ook al sputtert die partij nogal tegen. Maar D66 voelt daar niets voor. Het vindt dat PvdA en GroenLinks tot het volgende kabinet moeten toetreden. Die twee willen dat best, onder voorwaarde dat ze elkaar mogen ‘vasthouden’. Maar Rutte (tegen wie PvdA en GroenLinks overigens nog maar kort geleden een motie van wantrouwen steunden) en CDA-leider Wopke Hoekstra wensen niet met een ‘linkse wolk’ te regeren. Ze zijn eventueel nog wel bereid één van de twee linkse partijen te accepteren, maar niet allebei tegelijk. Ze wijzen er daarbij op dat die constructie ook niet nodig is voor een meerderheidscoalitie. Met alleen de PvdA (of met alleen GroenLinks) hebben VVD, CDA en D66 immers ruim voldoende Kamerzetels. Waarom moet er dan nog een tweede partij bij?

Ik vermag eerlijk gezegd niet in te zien hoe het schrijven van een conceptregeerakkoord aan deze patstelling een einde kan maken. Ja, misschien lukt het zo wel om definitief van de ChristenUnie af te komen. Ik neem tenminste aan dat een door VVD en D66 samen geschreven tekst medisch-ethische passages bevat die voor de Bijbels geïnspireerde mannenbroeders onaanvaardbaar zijn. Maar dan blijf je toch zitten met het gegeven dat PvdA en GroenLinks alleen gezamenlijk willen regeren. Als ze de concepttekst afwijzen staat ‘het motorblok’ met lege handen. Happen ze toe, dan zijn ze nog steeds met zijn tweeën en is er dus (in de ogen van Rutte en CDA-leider Wopke Hoekstra) een partij te veel. Dat één van de twee linksen de ‘oplossingsrichtingen’ van Rutte en Kaag aanvaardt en de ander niet lijkt mij althans uitermate onwaarschijnlijk.

Wil er ooit een doorbraak komen dan moeten de partijen – zoals dat in het Haagse jargon heet – over hun schaduw heen springen. Maar wie moet dat dan gaan doen?  VVD en CDA, vinden PvdA en GroenLinks. Nee, PvdA en GroenLinks, roepen VVD en CDA. Onder luid applaus uiteraard van De T. en anderen die aanvoeren dat links de verkiezingen heeft verloren en dus zijn plaats dient te kennen.

Het plan om Rutte en Kaag aan het werk te zetten biedt voor zover ik zie geen enkel soelaas. Het kost wel een hoop tijd. En er is al zoveel tijd verloren gegaan. De verkiezingen vonden plaats op 17 maart. Het is inmiddels eind juni en nog steeds bevindt de kabinetsformatie zich in de allereerste fase. De fase waarin de vraag ‘wie met wie’ beantwoord dient te worden. Wanneer zal het nieuwe kabinet het bordes kunnen betreden? Rond Prinsjesdag? Tegen Kerstmis? Of op sint-juttemis?