Rutte IV moet puin ruimen van vorige drie kabinetten

De toeslagenaffaire, het Groninger aardgasdossier en de uitspraak van de Hoge Raad over de jarenlange onjuiste heffing van het vermogen in box 3 van de inkomstenbelasting, aan de hand van een fictief rendement en niet het werkelijke rendement van spaartegoeden, leggen nu al een groot beslag op  de begroting en de uitgaven van de overheid.

De problemen bij de Belastingdienst zijn op zijn zachts gezegd immens groot. Vanwege een totaal verouderd ICT-systeem, waardoor zelfs kleine aanpassingen in de btw-heffing van producten al onuitvoerbaar zijn gebleken. Het verlagen van de btw op fruit was voor de Belastingdienst gewoon niet mogelijk. Bekend is welke belangrijke negatieve rol het verouderd ICT-systeem in de toeslagenaffaire al heeft gespeeld en nog steeds speelt.

Drie kabinetten onder Rutte hebben aangetoond dat nogal wat overheidsdiensten en departementen gefaald hebben in de uitvoering. Deels veroorzaakt door ICT-systemen die wet- en regelgeving qua uitvoering niet of nauwelijks aan kunnen. Of door gewoon kaalslag onder de vorige Rutte-kabinetten. Zoals het onder een gouden sociaal akkoord doen afvloeien van veel ervaren competente belastingambtenaren onder VVD staatssecretaris Wiebes.

We zullen gewend moeten raken aan het feit dat de regering Rutte IV onder een nieuw elan noodgedwongen zal moeten verstaan: puinruimen en oplossen van achterstallig onderhoud. Vaak als gevolg van het ernstig tekortschieten in het door die drie voorgaande kabinetten gevoerde beleid.

Burgers zullen moeten leren leven met een werkelijkheid bij de overheid dat snelle oplossingen van dringende problemen gewoon door al jaren bekende uitvoeringsproblemen bij de daarvoor verantwoordelijke overheidsdiensten, niet mogelijk zijn. Eerst moet al het achterstallig onderhoud worden aangepakt en opgelost alvorens nieuw beleid zal kunnen worden gemaakt.

Wetten maken en aannemen kan nog relatief snel in Nederland anno 2022. Maar nieuwe wetten en regelgeving uitvoeren en implementeren in de samenleving kost veel tijd. Deze vaststelling remt derhalve elke noodzakelijke oplossing voor alle acute en dringende problemen op het gebied van de energie- en klimaatcrisis, de zorg, het stikstofdossier en de arbeidsmarkt. Om nog maar niet te spreken over het noodzakelijk doen versterken van de rechtsstaat om verdere ondermijning tegen te kunnen gaan.

Het blijft bijzonder dat de premier die leiding heeft gegeven aan de drie voorgaande Rutte-kabinetten, die verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor voornoemde puinhoop en het achterstallig onderhoud, nu ook als premier leiding geeft in Rutte IV om die puinhoop op te moeten ruimen.

Dat zal in het bedrijfsleven nooit kunnen gebeuren. De veroorzaker van de rotzooi moet altijd het veld ruimen. Nieuwe leiders mogen het puin ruimen en een nieuwe koers uitzetten. In de politiek en de Haagse bubbel werkt dat anders.