Rutte hield een lullepot waar niemand een buil aan kon vallen

Wie omschakelde naar de Tour, heeft niks gemist

Mark Rutte heeft de godvergeten sportzomer op de godvergeten publieke omroep durven onderbreken voor een afscheidswoord. Hij deed dat in zijn leeggeruimde werkkamer heel officieel getuige de mededeling links boven hem dat het beeld van de Rijksvoorlichingsdienst kwam.

Het was typisch het praatje van een Nederlandse notabel. Hij zei drie keer niks en zijn spindoctors hebben ongetwijfeld lijstjes gemaakt van groepen in de bevolking die absoluut een keer genoemd moesten worden met minimaal een zin. Anders zouden zij misschien beledigd zijn. Met de Troonrede gaat het ook zo. Toch was het overzicht niet uitputtend. Rutte vergat de daklozen, de slachtoffers van discriminatie, de vluchtelingen en de lijders aan long covid al had hij het dan wel even over mensen voor wie de coronaperiode nog voortduurde. Opvallend was dat hij in heel zijn afscheidspraatje geen moment sociale problemen aanroerde. Dat klopt ook. Die interesseren hem niet. Naar wie langs de weg blijft liggen tijdens de opmars naar een stralende toekomst, keek hij niet om.

Zo kreeg de causerie van de aftredend minister president juist betekenis door wat hij allemaal niet zei.

De rest was risicoloos. De premier bracht nog eens in herinnering dat het met het toeslagenschandaal en Groninger aardbevingsslachtoffers bepaald nog geen recht was gedaan en hij sprak zijn medeleven. Ook verhaalde hij over de trots die hij voelde toen hij namens de Nederlandse samenleving zijn excuses mocht aanbieden voor wat misdreven was in het kader van de Holocaust en de slavenhandel. Voor het overige was Nederland een gaaf land waarvan de bewoners als het nodig is om elkaar heen staan en de hand reiken. Uiteraard memomeerde hij uitgebreid de ramp met MH17 en de manier waarop niet hij maar Nederland als geheel met deze tragedie omging.

Je kunt het Rutte niet eens kwalijk nemen. Valse bescheidenheid hoort al zeker sinds de Gouden Eeuw tot de goede toon onder machthebbers. Je moet jezelf niet te veel op de borst kloppen want daarmee wek je jaloezie en tegenwerking op. Macht komt niet door de vuist op tafel, macht komt door het uitoefenen van invloed, door het ontwerpen van beleid dat voor de ander nog net niet onaanvaardbaar is. In dat kader moet je wel verklaren dat successen vooral ook het werk zijn van de goede mensen om je heen. Rutte loofde uitvoerig zijn ambtelijke staf. Desgevraagd geven alle Nederlanders zichzelf het rapportcijfer 7, niet lager maar zeker niet hoger Anders maken ze je gelijk uit voor narcist. Beter is het hoog op te geven van goed overleg en het sluiten van verstandige compromissen, zoals de scheidende premier ook deed.

Nederlandse notabelen schrijven in tegenstelling tot hun Britse en Amerikaanse tegenvoeters nooit memoires waarin ze echt verantwoording afleggen over hun keuzes in het verleden. Als ze het toch doen, lullen ze maar een beetje aan over de vele goede vrienden zonder wie het niks geworden was met hun loopbaan. Zo had ook dit afscheidspraatje niets van een echte verantwoording, van een programmatisch betoog, dat je van een staatsman mag verwachten als je tenminste internationale kwaliteitsstandaarden aanlegt. Het was een lullepot waar niemand zich een buil aan kon vallen.

Wie omschakelde naar de Tour heeft niks gemist.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de pulieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: Soedan.