Russische inval is een wake-up call voor het Europese project

Op de dag van de Russische inval in Oekraïne werden Europeanen wakker in een andere realiteit. Oorlog is weer terug op het continent. De oorlogsdreiging maakt deze dag van Europa anders dan de voorgaande decennia

Op 9 mei 1950 sprak de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, een belangrijke rede uit in Parijs, waarmee hij de basis legde voor de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). Een revolutionaire boodschap, die de basis legde voor de huidige Europese Unie en oorlog tussen de Europese landen onmogelijk moest maken.

Het is deze Europese gedachte van vrede, verbondenheid en welvaart die we vandaag op de dag van Europa vieren. Maar dit keer is deze dag anders. Anno 2022 is oorlog weer terug op het continent. Generaties Europeanen dachten hiervan vrij te zijn, maar werden op de dag van de Russische inval in Oekraïne wakker in een andere realiteit.

Zoals we na de val van de Berlijnse muur in 1989 dachten dat de geschiedenis afgerond was en dat de democratie zou overwinnen, zo dachten we tot twee maanden terug dat een verstrekkende oorlog op het continent tot het verleden behoorde. Oorlog was als een spookbeeld uit het verleden, verdreven door Europese samenwerking na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Al kunnen we ons afvragen: waren we niet te naïef?

De Russische inval in Oekraïne is daarom een wake-up call voor het Europese project. Te lang draaide de Europese samenwerking vooral om het intact houden van economische groei en het stimuleren van welvaart. Te lang werd er weg gekeken van de nadelen van bijvoorbeeld Russische afhankelijkheid van olie en gas: Vladimir Poetin gebruikt het als een politiek wapen, waarbij er elke dag een miljard euro per dag aan Moskou wordt betaald om ons gasverbruik te financieren. Kostbare euro’s die worden ingezet voor Russische bommen om de huizen, steden en dromen van onschuldige Oekraïense burgers te verwoesten.

De gekoesterde wens van Poetin om Oekraïne van de kaart te vegen en weer in de Russische invloedsfeer te trekken, zal na een gewenst akkoord op de onderhandelingstafel blijven sluimeren. Daarnaast blijft de vraag of het grootheidsdenken van Poetin zich alleen beperkt tot Oekraïne. Het zijn deze donkere oorlogswolken, in combinatie met een hoge inflatie en groeiende energieprijzen, die deze dag van Europa anders en ook dreigender maakt dan de voorgaande decennia.

Op het gebied van defensie, financiën en energie zijn de Europese reparaties van achterstallig onderhoud daarom van groot belang. En deze erkenning van de komende uitdagingen vraagt om een hernieuwde, constructieve rol van Nederland op het Europese toneel. Hoe kijkt de Nederlandse regering bijvoorbeeld naar mogelijke verdragswijzingen om dit achterstallig onderhoud weg te werken? Meerdere Europese landen hebben al aangegeven hiervoor open te staan.

Waar in 1950 de rede van Robert Schuman de basis legde voor economische samenwerking tussen de Europese landen, zal de Europese Unie moeten laten zien dat het ook stabiliteit, veiligheid en bescherming kan bieden. De sterke mate van eenheid in het Europese optreden is daarbij hoopvol: het onderstreept de noodzaak van de Unie als een houvast in politiek turbulente tijden. De uitdagingen van onze tijd benadrukken meer dan ooit het belang om als Europeanen sterker te staan en elkaar vast te blijven houden. En het is dit bewustzijn dat we moeten koesteren op deze dag van Europa.

cc-foto: pixel2013