Russische analisten wisten dat niet de Russen maar alleen Poetin oorlog wilde met Oekraïne

Sinds Rusland's barbaarse invasie van Oekraïne speculeren Westerse media regelmatig over de mate van steun onder de Russische bevolking. Het Kremlin verbiedt het een “oorlog” te noemen, iedereen die dat woord in de mond neemt wordt zwaar gestraft. Zo ook degene die het zou wagen iets te zeggen over de inmiddels meer dan 850.000 doden en gewonden aan Russische kant.

Het is daarom belangrijk om eraan te blijven herinneren hoe Russen vlak voor en vlak na de invasie dachten. Wat velen in het Westen niet weten is dat gezaghebbende Russische specialisten en waarnemers de ontwikkelingen precies zo zagen als Westerse regeringen. Lees militair analist Alexander Golts, politicoloog Andrey Piontkovski, hoogleraar internationale betrekkingen Igor Gretsky, de columnisten Yulia Latynina en Alexander Nevzorov en van oppositieactivist Vladimir Kara-Murza. En van zulke indrukwekkende stemmen waren er veel meer, alle zeer actief in de weinige destijds nog vrije media zoals het radiostation “Echo Moskvi”, de tv-zender “Dozhd TV,” de krant “Novaya Gazeta” en het onlinemagazine “Republic.ru”.

Allen benadrukten dat het Westen Rusland nooit heeft willen destabiliseren en de toenmalige Sovjet-Unie zelfs heeft geholpen tijdens de chaotische periode in 1991 toen deze uiteenviel. Politiek analist Dmitry Nekrasov schreef daarover: "Zelfs toen het de mogelijkheid had, heeft het Westen nooit geprobeerd Russisch gebied in te palmen of het land als een geopolitieke eenheid te vernietigen."

Volgens hen vormde de NAVO ook nooit een bedreiging voor Rusland. Meesmuilend herinneren zij aan de brief uit 1991 van toenmalig Russisch president Boris Jeltsin dat "Rusland lid hoopt te worden van de NAVO als onderdeel van een politiek doel op lange termijn". En dat president Vladimir Putin in 2001 stelde "de NAVO niet als een vijand te zien" en zich zelfs een Russisch lidmaatschap kon voorstellen.

Voor hen is het onjuist om te spreken van een uitbreiding van de NAVO naar het oosten: "De NAVO breidt niet uit als een agressief monster", zoals de Russische propaganda het voorstelt, de Oost-Europese landen wilden lid worden "om hun eigen veiligheid te verzekeren, een legitieme wens van soevereine staten". Ruslands "gebrek aan respect voor de keuzes van andere landen is een chronisch probleem van het Russische buitenlandse beleid".

Ze vinden het ‘belachelijk’ te beweren dat Oekraïne een bedreiging voor Rusland vormt. Voor hen was de Oekraïense Maidanrevolutie van 2014, die tot het vertrek leidde van de Ruslandgezinde president Janoekovitsj, een geheel binnenlandse aangelegenheid. Van buitenlandse inmenging zoals de ‘Russische propaganda’ (hun woorden) stelselmatig beweert, was geen sprake.

Ze veroordeelden de eisen die het Kremlin begin 2022 aan de Verenigde Staten en de NAVO stelde voor het voeren van gesprekken. Zij toonden begrip voor de Westerse weigering te verklaren dat Oekraïne en Georgië nooit lid mogen worden van de NAVO en dat alle militaire infrastructuur moet worden teruggetrokken uit de Oost-Europese NAVO-landen: "Geheel terecht (weigerden) ze vastbesloten het idee om de post-Sovjetruimte te veranderen in een gebied voor Ruslands geprivilegieerde belangen".

Die eisen waren voor hen des te onbegrijpelijker omdat er zoveel andere belangrijke onderwerpen zijn waarover Rusland en het Westen in beider belang overeenstemming kunnen vinden. Bijvoorbeeld een vermindering van strategische offensieve wapens, of over de routes van gevechtsvliegtuigen en onderzeeërs en het informeren over en beperken van militaire oefeningen.

De oorzaak van de opgelopen spanningen tussen Moskou en het Westen zagen deze analisten in Ruslands oorlog tegen Georgië in 2008 en meer nog in zijn illegale annexatie van de Oekraïense Krim in 2014, gevolgd door de militaire agressie in Oost-Oekraïne.

De verklaring voor het steeds agressievere Kremlin-optreden sinds 2014 zien zij "in het hoofd van de Russische president Poetin" en in de binnenlandse politiek zoals die onder zijn steeds draconischer bewind verworden was. De Russische politiek wordt immers bepaald door een klein clubje mannen rond de president, allen gepokt en gemazelde KGB-officieren, dat zich de afgelopen twintig jaar onwettig en onvoorstelbaar heeft verrijkt over de rug van de gewone Rus. Oppositie-activist Garri Kasparov spreekt van een 'maffiagroep’. Hun buitenlandse politiek dient niet de hogere belangen van Rusland, maar het aan de macht blijven van de kliek. Het Russische Meduza schreef dat zelfs de premier niets wist van Poetin's invasiebesluit.

Deze analyses van zoveel gezaghebbende Russische kenners van de eigen binnenlandse en buitenlandse politiek bevestigen de juistheid van de Westerse kijk op de agressie uit het Kremlin. Het Westen moet daarin daarom volharden. Uiteindelijk zal het zaken moeten doen met de Kremlin-kliek, die heeft het nu eenmaal voor het zeggen. Tegelijkertijd moet het echter goed beseffen dat de Kremlin-politiek niet overeenkomt met de belangen van de Russische bevolking. Zoals één van de deskundigen zegt: "We weten dat een democratischer Rusland een compleet andere positie tegenover de buitenwereld zou innemen."

Zo’n democratischer Rusland zal de uitspraken van Andrej Kozyrev, zes jaar lang minister van Buitenlandse Zaken onder president Jeltsin, zeker onderschrijven: "Rusland moet over het verleden heenspringen en eindelijk de werkelijkheid aanvaarden. Geen NAVO bedreigt ons, niemand bedreigt ons in Europa. Dit zijn onze partners, vrienden, en we moeten met hen integreren zonder onze nationale identiteit en cultuur te verliezen."