Russen probeerden met Griekse chaos uitbreiding NAVO te voorkomen

Terwijl in Macedonië dit weekend duizenden mensen de straat op gingen om feest te vieren over een mogelijke toetreding tot de NAVO en de EU, iets waar het land al jaren naar streeft, is zo’n 300 kilometer verderop een slaperig Grieks stadje het toneel waarop Russische intriganten uit alle macht proberen om die Macedonische toetreding te voorkomen. Enkele Russische diplomaten zijn door de Griekse overheid inmiddels het land uitgezet.

Het gaat om het havenstadje Alexandroupoli, aan de Egeïsche kust in Noord-Griekenland. Het ligt in de provincie Oost-Macedonië, waarover de Grieken sinds lange tijd strijd voerden om de naam met het gelijknamige buurland. Die naamstrijd is ook de reden dat de Grieken tot nog toe steeds hebben dwarsgelegen als het ging om Macedonische toetreding tot de NAVO en de EU. Nu Macedonië en Griekenland onlangs een principeakkoord bereikten over een naamswijziging (het land gaat zal Noord-Macedonië gaan heten), zijn de gesprekken met de NAVO en de EU weer hervat. Tot grote vreugde van de Macedoniërs, maar de Russen zien die uitbreiding niet zitten.

Alexandroupoli is de thuishaven van een kleine Russische gemeenschap. Enkelen van hen, diplomaten, worden er nu van beschuldigd geprobeerd te hebben zakenlieden, overheidsfunctionarissen, orthodoxe geestelijke en extreemrechtse groeperingen in het noorden van Griekenland om te kopen om tegen het akkoord over de naamswijziging te stemmen. Hoeveel van die omkopingen gelukt zijn is onduidelijk, maar de zaak kwam aan het licht toen een Griekse legerofficier werd benaderd en vervolgens naar zijn commandant stapte met het verhaal. Twee diplomaten zijn sindsdien het land uitgezet en hebben te horen gekregen dat zij niet mogen terugkeren.

‘De Russen wilden absoluut een einde maken aan de gesprekken,’ zegt een hoge Griekse diplomaat. ‘Ze hebben de bemoeienis die er altijd al is verder opgevoerd in de (Griekse, red.) regio’s Macedonië en Thracië.’ De regering in Athene heeft in een reactie laten weten geen enkel gedrag te tolereren dat ‘in strijd is met de Griekse wet en respectloos is tegenover de Griekse staat’. Als reactie op het uitzetten van de Russische diplomaten heeft Moskou gedreigd Griekse diplomaten uit te zetten. Een gepland bezoek van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov aan Griekenland is tot nader orde uitgesteld.

Dat de Grieken Russische diplomaten het land uitzet is opmerkelijk. De beide landen hebben in zowel culturele als religieuze zin veel raakvlakken. Ook wordt Griekenland geregeerd door de linkse partij Syriza die van oudsher warme banden onderhoudt met het Kremlin. ‘Het is ongekend,’ zegt ook een hoge Griekse ambtenaar. ‘Zelfs op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, toen we de frontlinie in het Warschau Pact vormden, vermeed Griekenland het uitzetten van Russische diplomaten.’

Afgelopen week werden in Noord-Griekenland meerdere protestacties gehouden tegen het akkoord tussen de Grieken en de Macedoniërs en tegen Syriza en premier Alexis Tspiras. ‘Je kunt voor enkele tienduizenden euro’s veel steun kopen in plaatsen als Alexandroupoli waar de werkloosheid hoog is en vooral jongeren de gevestigde politieke partijen zat zijn,’ zegt een betrokkene. Hoewel door het akkoord en de daaropvolgende protesten de populariteit van Syriza in de peilingen gedaald is, zal het voor Macedonië waarschijnlijk weinig verschil maken. Zowel de NAVO als de EU lijken vastbesloten om de toetredingsgesprekken met het land tot een goed einde te brengen. De enigen die daarbij nog roet in het eten kunnen gooien zijn de Macedoniërs zelf. Later dit jaar mogen zij door middel van een referendum beslissen of de naamswijziging inderdaad doorgang vindt.