Rouwkost

Ik geloof niet in God of God niet in mij, in elk geval hebben wij elkaars aanwezigheid nog nimmer ervaren. Fascinerend is de neiging van de gelovige mens zijn geloof te zien uitdragen in de ongelovige buitenwereld. Een heel netwerk van genootschappen en bewegingen vormt een veilige basis waarin gelovigen en ongelovigen elkaar nauwelijks ontmoeten.

Geen centje pijn dus. Echter, de vergankelijkheid van de mens noopt ook hen tot het opstellen van rouwberichten in de krant, zodat de ongeneeslijk ongelovige toch even een inkijkje wordt vergund in het geestelijk leven van die ander.

Uit die teksten blijkt steevast het geloof in een volgende werkelijkheid en geeft men de overledene bijzonder troostende woorden mee als: “De rechtvaardige heeft veel te lijden, maar uit dit alles redt de Heer hem”.

Raadselachtiger wordt het echter als men de volgende Bijbelse aanhaling gebruikt: “Want als wij leven, het is voor de Heer, en als wij sterven het is voor de Heer. Hetzij wij dan leven, hetzij wij sterven, wij zijn des Heren”. Zo geredeneerd kun je maar beter überhaupt niet geboren worden.

Goedbedoelde doch onbeholpen verschrijvingen in rouwadvertenties komen ook veelvuldig voor. Meestal krijgen zij daarmee een licht, komische lading waardoor een en ander uiteraard nogal schuurt met de diepserieuze bedoeling van het tekstje.

Het zal in allerijl zijn samengesteld door een verre neef die zijn familie wilde ontlasten van deze noodzakelijke bezigheid. In opleiding als copy-writer of wellicht afstuderend aan de hoge school voor journalistiek, boog hij zich over de aankondiging en probeerde daar toch zijn eigen professionele plasje overheen te doen.

Een nogal pijnlijke ‘behoudens’ is leesbaar in dit condoleance-bericht:      ‘Sterkte als jullie hem zullen missen”. Ook nog eens ondertekend met: “Van harte gecondoleerd”… ‘Als’, was de overledene dan toch niet zo geliefd?

Rouwadvertenties munten daarbij uit in creativiteit. Alles om de ontvallene dat laatste, aardse vaarwel in stijl te doen begeleiden. Korte rijmpjes, foto’s en private ontboezemingen omlijsten het geheel waardoor zelfs de lezer die deze persoon in het geheel niet kende toch een mini-biografietje krijgt voorgeschoteld waaruit blijkt dat de overledene niet zomaar de eerste de beste was. Het is dat streven waarin men zich gauw vergaloppeert in allerlei onzintaal of op z’n minst in teksten die voor tweeërlei uitleg vatbaar zijn. Daar ligt weer die onbedoeld komische noot op de loer. Waar autoriteiten zich uitputten in lange redes vol wartaal daar haalt de komiek zijn materiaal. Toon Hermans (De Spreker: “Mevrouw Loof-hutjes..!”)  en Paul van Vliet (Majoor Kees: “..zijn mij medegedeeld geworden..” ) deden er hun onsterfelijke voordeel mee. Toch mag een krant zich niet alleen verlaten op een aangeleverde tekst die, zeker bij dit soort aangelegenheden, zal zijn samengesteld in haast of in de nog verse emotie rond het overlijden van een dierbare. Enige redactionele controle lijkt op z’n plaats.

‘Na afloop is er gelegenheid tot gezamenlijk herinneringen ophalen’. Wáár dat dient te gebeuren staat er niet bij. Dat is niet flauw, dat is de taal. Alleen het ontbrekende woordje ‘het’ tussen ‘tot’ en ‘gezamenlijk’ had alle verschil gemaakt. Nu lijkt het alsof er ergens een stapel verhuisdozen vol fotoalbums moet worden opgehaald.

Troostend te weten dat men in elk geval via zijn zijn grafzerk zélf het laatste woord houdt, getuige de komiek Rodney Dangerfield die ”There goes the neighborhood”  liet inbeitelen.